Shteti
Pikėt
Titulli Preferuar
nga Ushqimi ėshtė karburanti ynė i cili na dhuron energji, por nė rast se zgjedhim llojin e gabuar tė ushqimeve, atėherė kjo na ngadalėson, na bėn tė dukemi mė tė vjetėr dhe mė tė lodhur. Kemi ndarė vetėm pesė ushqime tė cilat sa mė pak duhet ti konsumoni dhe sa mė pak tė jenė nė menynė tuaj.
Sheqeri
Truri juaj ushqehet me glukozė. Mirėpo, pėr dallim nga organet e tjera, ai nuk ėshtė nė gjendje tė ruajė rezervat pa marrė parasysh se sa shumė pranon, gjithēka dhe menjėherė do tė shkojnė nė gjakrrjedhje. Prandaj, shujta apo pijet e ėmbla janė si njė injeksion glukoze pėr trurin tuaj apo merrni njė goditje tė pėrkohshme, qė shpesh zhduket dhe truri ėshtė nė krizė. Ndieni lodhje, ju dhemb koka, nuk keni diskonim dhe nuk mund tė pėrqendroheni. Hulumtime tė shumta kanė vėrtetuar se konsumimi i tepėrt i sheqerit shkurton jetėn, prandaj mu pėr kėtė arsye e thėrrasin vrasėsi i bardhė. Nga tė gjitha ushqimet ėshtė pikėrisht sheqeri qė pėrshpejton plakjen.
Kripa
Natriumi dhe klori dy pėrbėrėsit e kripės janė minerale tė rėndėsishme qė kujdesen pėr sistemin nervor dhe atė tė eshtrave. Kripa ėshtė njė erėz e thjeshtė nė ushqim, por edhe nė perimet e konservuara, djathė, supė. Nėse e pėrdorim nė sasi tė tepruara ėshtė tepėr e dėmshme pėr rininė tonė, sepse po ashtu kripa pėrshpejton plakjen. Prandaj, mjekėt ju sugjerojnė qė brenda njė dite tė vetme tė mos konsumoni mė shumė se tre gramė.
Qumėshti i lopės
Edhe pse qumėshti i lopės ėshtė i pasur me kalcium, vitamina dhe proteina, ai po ashtu aktivizon katėr procese tė plakjes ngadalėsimin e tretjes, infeksionet, ērregullimet hormonale dhe formimin e thartirės. Duhet pasur kujdes edhe nė derivatet e qumėshtit nė bukė, ėmbėlsira, keksė dh ushqime tė grimcuara. Do tė ishte mė mirė ta konsumoni qumėshtin dhisė apo tė deles sepse ėshtė shumė mė i pasur me minerale dhe vitamina.
Mishi
Proteinat nga mishi ndikojnė nė ndėrtimin muskujve, ligamenteve dhe lėkurės, por ky artikull vė nė lėvizje pesė proceset e plakjes ngase ėshtė shumė i pasur me yndyra tė ngopura dhe ėshtė i pasur me shumė kalori. Mishi po ashtu posedon nivel tė lartė tė materieve kancerogjene, ngase pjekja ndikon nė ndryshimin e ADN-sė, lajmėrimin e radikalėve tė lirė dhe ndikon nė shtimin e stresit. Nė tryezėn tuaj mė shpesh le tė shėrbehet mishi i peshkut qė ėshtė zgjedhja mė e mirė pėr proteina. Burimet e tjera tė shėndetshme janė vezėt, drithėrat, bishtajoret.
Yndyrat e kėqija
Secila qelizė nė trupin tonė posedon njė shtresė mbrojtėse me yndyrė dhe proteina. Nėse kjo pjesė e jashtme mbrojtėse pėrbėhet nga yndyrave mira, kjo ju ndihmon qelizave tė absorbojnė materie ushqyese dhe ujė. Mirėpo, nėse bėhet fjalė pėr shtresėn qė nuk ėshtė fluide shkaku i ushqimit dhe sasisė sė lartė tė yndyrave tė kėqija, atėherė procesi dobėsohet. Mendohet se kjo ėshtė nxitėse nė shumė simptoma tė plakjes, pėrfshirė rėnien e cilėsisė sė lėkurės, infeksionet, alergjitė. Midis yndyrave mė tė dėmshmet janė yndyrat trans, qė gjenden nė industrinė e rafinuar tė ushqimit, si nė ėmbėlsira, ushqim tė shpejtė, akullore. Po ashtu mos harroni se vaji i kokosit edhe pse kalorik, ndihmon te mbipesha. /Keshilla/
