Xhejms Belushi: “Përmbushja e një cikli, rikthim në rrënjët e të parëve”

E vetmja gjë që duhet të dini për Xhejms Belushin është se, “ai është interpretues”. Pra, jo një aktor, jo një komedian, jo një këngëtar, – por një interpretues. Kjo është diçka më shumë se, gjithë gjërat e tjera të vëna së bashku dhe e përpjesëtuar me dy apo më shumë. Gjëja e dytë që duhet të dini, – që në fakt, është më e rëndësishme se sa e para, – është se, ai s’ka pikë turpi. Xhejms Belushi, është tashmë, nënshtetas shqiptar! Pas titullit “Nderi i kombit” dorëzuar nga Presidenti Bamir Topi një vit më parë, dhënia e nënshtetësisë shqiptare, ishte dhurata e dytë për aktorin me origjinë shqiptare, – akorduar, në një ceremoni gala, ku morën pjesë personalitete të shquara, shqiptarë dhe të huaj. “Përmbushja e një cikli, rikthim në rrënjët e të parëve”, e ka cilësuar kësisoj, Xhejms Belushi përmbushjen e misionit të tij, me rastin e aktit të dorëzimit së nënshtetësisë shqiptare, nga Presidenti z. Bamir Topi. Për të, ato çaste janë tejet emocionuese, pasi edhe në vendlindjen e tij, Amerikë, ai është rritur “brenda një komuniteti shqiptarësh”. “Të jesh një shtetas, qytetar i Shqipërisë”, – sipas Belushit, “mbush përfundimisht jetën time, që nga zanafilla: gjyshi, babai im, gjyshja… dhe tani që kthehem, është përmbushja e këtij cikli për mua.

Jam krenar për Shqipërinë dhe të gjitha arritjet që ka bërë, për atë që më ka dhënë mua dhe familjes time. Mendoj se është me të vërtetë fantastike!”. Ashtu si edhe shqiptarë të diasporës shqiptare, si “i përkëdheluri” i tretë i familjes Belushi dhe vëllai i aktorit Xhon Belushi (24 janar 1949 – 5 mars 1982) përgjatë tre vizitave të tij të mëparshme, i famshmi i Hollivudit, ka vërejtur një sërë ndryshimesh. “Sa herë rikthehem në Shqipëri”, – ka rrëfyer Belushi, – “jam i befasuar nga progresi që bëhet jo vetëm nga ana fizike, por edhe në anën emocionale.

Njerëzit, duket se janë më shumë optimistë, më të emocionuar. Ata hedhin hapa të sigurt përpara. Qytetet, duken shumë të bukura dhe progresi i biznesit vazhdon të rritet. Është ndryshe! Pjesa tjetër e botës, po vuan një rrënie ekonomike dhe Shqipëria duket se qëndron ende e fortë; qëndron lart, – kështu që, është kënaqësi ta shohësh këtë”. Jo veçse pasaporta e tij që “do të mbajë vulën” shqiptare, malli për zanafillën dhe vendlindjen e të parëve të tij, por edhe projektet e tij të ardhme duket se, do ta sjellin Xhejms Belushin, më afër Shqipërisë. Aktori më tej ka vijuar duke thënë se, kompania me të cilën ai po bashkëpunon është “Balkan Resources”, – një kompani, e cila punon në fushën e nxjerrjes dhe përpunimit të mineraleve.

“Mendoj se ‘Eagle Mobile’ është një kompani e përgjegjshme”, ndërsa na rrëfen më tej, për aktorët që do të interpretojnë dhe do ti shohim së shpejti përkrah tij, Belushi është përgjigjur se, “gjatë xhirimeve të kësaj reklame mbi nevojat dhe ndihmën për fëmijët e rrugës, kemi punuar me artistë shqiptarë. Janë të mirë dhe vërtetë të talentuar. I vetmi mesazh që do të jepja atyre, është, që të punojnë sa më shumë të munden, pasi sa më shumë të punosh, aq më profesional bëhesh”. Por një tjetër motiv tjetër akoma edhe më i lartë i Belushit, është edhe dëshira brenda tij, që të bëjë realitet një ëndërr, duke kthyer në jetë shtëpinë e prindërve të tij, – atë të Belushëve në fshatin, Qytezë.

“Është një fshat i vogël shumë i bukur, me male dhe lumë. Është vërtetë i mrekullueshëm. Është një sfidë. Do doja ta rindërtoja shtëpinë, ku kanë jetuar Belushët. Është shumë e komplikuar, por është një nga ëndrrat e mia. Gjithmonë ëndrra ime, të bëhem shqiptar dhe ja ku jam”.

“PËR ADAMIN” – PREMTIMI I REALIZUAR, I XHEJMSIT

Dhjetë nëntori i vitit të shkuar për fshatin Qytezë, në afërsi të Devollit të sipërm, u kthye në një festë të vërtetë. Rrëzë malit ndodhen disa fshatra, Mirasi, është qendra e komunës. Qyteza. Pjesa më e madhe e banorëve të këtyre zonave kanë emigruar dhe ndodhen “të shpërndarë” nëpër botë. Xhejms Belushi është rikthyer, për herë të dytë në fshatin e gjenezës së tij, vendlindjen e të atit, Adam Belushi. Ardhja e tij për banorët e mbetur të Qytezës, do ti emociononte dhe krenonte ata, – jo për faktin që do takoheshin me “bashkëfshatarin” e tyre, as për mungesat e nxjerrjes nga djepi të njerëzve me tradita dhe kultura, por …për gjakun e tij shqiptar, rikthimin e visarit të familjes më të njohur, të “familjes Belushi”.

Grija e shtëpive të vjetra prej guri dhe plloçave, braktisja nga njerëzit e Qytezës, por edhe të fshatrave përreth, Sinicës apo Arzën-it, i shkakton Belushit, mallëngjim të shoqëruar me lotë. Shtëpitë kanë filluar të rrëzohen. E tija nuk ekziston më… E megjithatë, mikëpritja nuk i mungoi atë fillim nëntori, kur Xhejms Belushi iu drejtua sërish, shtëpisë së familjarëve të tij. U mirëprit me gjithë nderimet në shkollën e këtij fshati, ndërsa kishin filluar pregatitjet për të shtruar një drekë “alla shqerrë fshati”, për nder të shqiptaro-amerikanit, Belushi. Në fytyrën e tij, shihej dëshira e munguar e mikëpritjes dhe dashurisë që ofronin këta njerëz. “Familja Belushi ka emigruar në Çikago në vitin 1927. Në vitet 1930-1938, fshati njohu lulëzimin e tij më të madh, duke numëruar afro 200 familje.

Asokohe, shumë familje Qytezare emigronin në Amerikë, por ne vazhdimisht kemi qenë të bashkuar, nëpërmjet shoqërisë sonë ‘Përparimi’”, – ka rikujtuar 71-vjeçari nga Qyteza, Thanas Zarkadha me rastin e vizitës së dytë të shqiptaro-amerikanit, Xhejms Belushi. Ai së bashku me gruan e tij, banojnë sot në Tiranë, por në stinën e verës, i rikthehen Qytezës malore. “Jetën time më të mirë e kam bërë në Qytezë”, – thotë ish-mësuesi Zarkadha, teksa kujton se, në vendlindjen e tij, ahengjet e organizuara fshatshe, nuk kanë mungur asnjëherë, e sidomos në dimër. Më kot, kërkojnë ata që s’e dinë, të shohin ndonjë gjurmë të shtëpisë së vjetër të Belushëve, në anën tjetër të lumit dhe fare pranë rrëzës së malit.

Pandi Tase, banor i Qytezës ka treguar se, “Nuk ka mbetur asgjë më, nga shtëpia e Belushëve”, ndërsa banorët e mbetur të fshatit kanë menduar të ngrenë aty, “gardhin” e mureve simbolike të shtëpisë së Belushëve. Ndërsa Thanas Zarkalla, i moshuari nga fshati Qytezë, rikujton vizitën e parë të shqiptaro-amerikanit, Xhejms Belushi në atdhe: “Nuk do ta harojmë kurrë vizitën e tij të parë, në Majin e vitit 1995. Mbajti premtimin duke e rikthyer për herë të parë e të fundit në vendin e origjinës babain e tij, Adamin, teksa ai ra në gjunjë në hyrje të fshatit me shprehjen: ‘Mirëseerdhe në fshatin tënd baba. Të gjithë ne, shpërthyem në lotë malli’”, – ka rrëfyer Qytezari 71-vjeçar, Thanas Zarkadha.

XHEJMS ADAM BELUSHI, “ZYRTARISHT SHQIPTAR!”

Aktori, komediani dhe këngëtari, Xhejms (James) Adam Belushi, lindi më 15 Qershor 1954, në Çikago të Amerikës, në një familje me origjinë shqiptaro-amerikane nga fshati Qytezë, nga prindërit, Adam dhe Agnes Belushi. Ai ishte fëmija i tretë nga katër të tjerë. Së bashku me të vëllanë e tij, aktorin Xhon (John) Belushi, u rritën në Wheaton të Ilinoisit. Një profesore e shkollës së mesme, kishte vënë re mimikën, sjelljet aktoriale dhe komunikuese të tij, duke e këshilluar Xhejmsin, të ndiqte një klub artesh.

“Sot në se më pyesnin se pse iu futa arteve, do të thosha për shkak të vajzave. Në klubin e dramës, ishin më shumë se 20 vajza dhe veçse gjashtë meshkuj. Dhe e njëjta gjë edhe me korrin – më shumë femra kishte aty!”, – ka rrëfyer me humor, aktori Xhejms Belushi, në një intervistë mbi zanafillat e karrierës së tij aktoriale. Vijoi më tej, “College of DuPage” dhe Universitetin e “Ilinoisit të Jugut”, ku edhe u diplomua në “Komunikim dhe Arte Teatrale”.

Filmi i tij i parë ishte: “Kush kujdeset për fëmijët” në vitin 1978 nga Shtëpia Kinematografike, “Paramount”. Më pas ai interpreton në një rol të serisë “Working Stiffs”, së bashku me aktorin, Michael Keaton. Belushi arriti të perfomonte me sukses, në Broduei me “Biseda me babanë”. Në 1983, ai përfshihet në kastën e spektaklit “Saturday Night Live” (Muzikë Live të shtunën në darkë) për dy vite rresht, por famën më të madhe Xhejms Belushi e fitoi me “About Last Night” (Rreth natës së fundit), në vitin 1986.

Jo veçse me aktrimin e tij në filma apo seriale televizivë, por ai performon me sukses, si pjesë e grupit muzikor “The Scared Hearts” (Zemra të frikësuara). Xhejms Belushi, gjithashtu në kohën e tij të lirë është themelues dhe pjesëtar bordi i “Fondit të Bursave John Belushi”, – të cilët mbështesin kolegjet dhe studentët, për të rritjen e performancës së tyre në edukimin mbi artet vizuale. Libri i tij i parë titullohet: “Real Men Don’t Apologize” (Meshkujt e vërtetë nuk kërkojnë ndjesë). Ai ka shpjeguar dhe këshilluar, me pak fjalë çdo gjë, që nga njohja me një femër dhe deri te përzgjedhja e shoqërisë për tu rritur së bashku dhe kuptuar, por edhe pse “të mos kërkosh ndjesë”.

Xhejms Belushi jeton aktualisht në Los Anxhelos, së bashku me gruan e tij të tretë Jennifer Sloan, vajzën e tij Jamison dhe të birin, Robert Belushi, – nga martesa e tij e parë.