Per xhelozet e pandreqshem...!

Xhelozia është një reagim ndaj një kërcënimi të perceptuar-real apo të imagjinuar-në një marrëdhënie me vlerë.

"Unë jam e lidhur me një njeri të mrekullueshëm. Ne e kemi njohur njëri-tjetrin për shumë vite. Ky njeri më do shumë mua dhe unë e dua atë, por ai ka një xhelozi të sëmurë ndaj meje. Ai bëhet shumë xheloz për meshkujt që kanë qenë në të shkuarën e jetës sime. Xhelozia e tij është aq e fortë sa unë nuk mund të ndjehem rehat përreth miqve të mi, apo njerëzve të tjerë me të cilët punoj. A duhet të jem e frikësuar? A duhet të kërkoj këshillim për të? A duhet të pres një angazhim edhe më të gjatë me të?..."

"Po", për të gjitha pyetjet e mësipërme. Xhelozia është një reagim ndaj një kërcënimi të perceptuar-real apo të imagjinuar-në një marrëdhënie me vlerë. Pak xhelozi është siguri dhe madje mund të jetë e programuar brenda nesh. Është shumë e zakonshme. Por një xhelozi e tepruar është e frikshme, dhe i ka shtyrë njerëzit drejt sjelljeve shumë të rrezikshme. Nuk ka asnjë arsye për të besuar se xhelozia do të përmirësohet me kalimin e kohës apo pas martesës. Askush nuk mund të thotë me siguri se çfarë është xhelozia. Përpjekjet për ta përcaktuar atë janë të vështira për disa arsye. Si një emocion kompleks ajo përfshin ndjenja shqetësuese të tilla si frika, braktisja, humbja, hidhërimi, zemërimi, tradhtia, zilia dhe poshtërimi. Dhe kjo rekruton një sërë të proceseve njohëse të cilat fillojnë të funksionojnë shtrembër, nga dyshimi te preokupimi e deri me një mosbesim ndaj partnerit në krah. Xhelozia mund të marrë shumë nga forca mendore dhe kjo gjë vjen si rezultat i aktivizimit të një sistemi bashkangjitur trurit, një qark gjenetikisht i rrënjosur, që është themeli i lidhjeve tona sociale dhe që shkakton ankth të gjerë, kur ato janë të kërcënuara.

Xhelozia është një emocion jashtëzakonisht i dhimbshëm përjashtimi social, qoftë real apo imagjinar, dhe në fakt gjithmonë dhemb. Ajo çon mendjen në "trazira" dhe është e vështirë shpërngulja e saj. Ata që janë në kthetrat tipike të xhelozisë fajësojnë partnerët për tërheqje vëmendjeje tek të tjerët. Por ka dallime të mëdha individuale në prirje për xhelozinë, dhe ka studime të reja që tregojnë se elementet e personalitetit ndikojnë në disa prej tyre. Ata që janë më të pasigurt, në fakt, mund të jenë më realistë në kërcënimet e konceptuara dhe akuzat e bëra. Ky emocion nuk duhet të lëshohet në një rrugë shkatërruese, por mund t'i shërbejë një qëllimi të lartë konstruktiv, si një sinjal i vlefshëm për të parë brenda dhe për të riparuar sensin e vetes. Kjo, nga ana tjetër, mund të sjellë një përmirësim të marrëdhënies. Xhelozia, duket se thotë më shumë në lidhje me bartësit e saj sesa për sjelljet apo të këqija e partnerit.

Xhelozia është normale kur ajo lind nga një kërcënim real në një marrëdhënie. "Nëse ju keni qenë duke parë dikë tinëzisht apo në rastet kur ju nuk jeni në dispozicion për partnerin tuaj". Ndërkohë, xhelozia ekziston në mungesë të ndonjë kërcënimi të vërtetë apo të mundshëm, si në rastin e mësipërm. Xhelozia zakonisht pasqyron një sens të dobët të vetes dhe lind nga frika e humbjes, frika e përjashtimit, apo ndjenjat e poshtërimit, ndër të tjera. Në rastin e mësipërm partneri që shpreh një xhelozi të tillë ka nevojë për të fituar vetëdijen e asaj që është në qendër të xhelozisë së tij. A është frika e humbjes? A është kjo një ndjenjë e poshtërimit në qoftë se partneri po i kushton vëmendje një personi tjetër? Ai duhet të pyesë veten se cili është mendimi më i dhimbshëm që lidhet më shumë me xhelozinë e tij. Sepse xhelozia shkon drejt e në thelbin e vetes dhe rrënjët e saj janë thellë; ajo nuk është diçka që mund të largohet thjesht nga dëshira për ta dëbuar. Ky është një shembull i qartë kur një këshillim me një terapist të shkëlqyer mund ta bëjë më të mirë jetën për të dy ju. Xhelozia shpesh merr një emër të keq, por mund të shihet edhe me sy të mirë. Arsyeja numër një që citohet si shkak për abuzimin fizik midis partnerëve romantikë është xhelozia. Arsyeja e dytë më e zakonshme për xhelozinë është kur një partner komunikon me dikë tjetër nëpërmjet një mjeti komunikimi të ndërmjetësuar. Le të riformulojmë arsyet e tjera: Kur partneri flet me dikë tjetër. Ne jemi të shqetësuar kur partneri ynë bashkëvepron me një ish-partner apo me një mik të ri nëpërmjet email-it, apo Facebook-ut etj. Situatat që provokojnë xhelozi mund të shkaktojnë dëme të mëdha për individët dhe çiftet. Por a është gjithmonë e keqe xhelozia? A ka ndonjë përfitim prej saj?

Nuk është me të vërtetë gjithmonë keq po të ketë pak xhelozi. Nëpërmjet saj i komunikojmë partnerit mesazhin që e duam apo e dëshirojmë, dhe se ne duam që kjo marrëdhënie të vazhdojë. Në një marrëdhënie të re, duke treguar një xhelozi të vogël, mund të reduktojmë pasigurinë në lidhje me rëndësinë e saj. Në fakt, përpjekja për të nxitur xhelozi është një nga "testet e fshehta" që njerëzit bëjnë në marrëdhënie të reja, për të parë nëse dashuria apo afeksioni i partnerit të tyre është real. Në një marrëdhënie afatgjatë, xhelozia mund të shërbejë për të na kujtuar pse kemi rënë në dashuri herën e parë, dhe për të sjellë një shkëndijë të vogël, e cila e bën marrëdhënien të rehatshme. Nëse xhelozia dëmton një marrëdhënie ose ofron një nxitje, e gjitha kjo varet nga mënyra se si çifti përgjigjet apo reagon ndaj saj.

Si të biem dakord
Pra, si mund të përgjigjeni pozitivisht kur partneri juaj është xheloz? Si mund të bëni që xhelozia të ndihmojë t'ju sjellë më afër, në vend që të shkatërrojë marrëdhënien tuaj? Këtu janë disa ide që mund t'i merrni në konsideratë:

1. Shmangni emocionin dhe fajësimin. Nëse partneri juaj është xheloz, kjo do të thotë se ai është emocional, kështu që është mirë nëse ju nuk ktheni mbrapa emocionalitet. Shmangni fajësimin e tij për mënyrën se si ai ndjen. Për shembull, në vend që të thoni, "Ti po bëhesh budalla, boll u solle si një fëmijë!" ose "Si guxon të mendosh se unë do të të mashtroj ty!", përqendrohuni tek ajo që është e vërtetë për ju: "Unë të dua dhe kurrë nuk do të bëja asgjë që do të rrezikonte marrëdhënien tonë". Kjo mund të marrë formën e një mesazhi, duke thënë se lidhja është konfirmuar më shumë se një herë. Kur njerëzit janë emocionalë, mesazhi nuk mund të merret gjithmonë që me herën e parë.

2. Shprehje joverbale që mund të shpëtojnë. Një partner xheloz është i frikësuar, të paktën përkohësisht, për faktin se ekziston dikush tjetër që është më shumë tërheqës fizikisht apo emocionalisht dhe/ose ka një plan që t'ju marrë juve larg. Një nga strategjitë që të vijnë në ndihmë në rastin kur do të zbulosh një të metë kërcënuese tek tjetri, është: "Ai??? Po ai s'e ka ulur ndonjëherë kokën të punojë gjithë ditën". Ose: "Ajo? Po nuk e ke parë si është gjithë puçrra?". Pale kur i thua partnerit tënd: "Unë i kam sytë në ballë dhe e shoh se ç'njerëz janë dhe nuk do munden dot të më bëjnë për budallaqe apo të ma hedhin".

3. Bëni një plan. Është e rëndësishme të pyesni se çfarë mund të bëni për ta bërë partnerin tuaj të ndihet më rehat në lidhje me situatën, dhe së bashku të dilni me një plan. Nëse ajo ndihet në siklet ngaqë ju po drekoni me një bashkëpunëtore apo kolege tërheqëse, ndoshta do të ndihmonte nëse dhe ajo do të kishte ftesë për t'u bërë pjesë e tavolinës. Nëse ai është i shqetësuar që ju keni foto të ish-të dashurit tuaj të në faqen e Facebook-ut, ndoshta është koha për t'u marrë me to. Flisni së bashku për të dhe vendosni se çfarë do të bëni.

Xhelozia nuk mund të dëmtojë një marrëdhënie nëse çifti është i ndjeshëm ndaj njëri-tjetrit, dhe nëse ata punojnë së bashku për të krijuar një ambient të sigurt. Është normale që një partner të bëhet xheloz dhe në mënyrë të përsëritur. Ai madje mund të zgjonte pasionin tuaj! Duke mbështetur njëri-tjetrin dhe duke punuar nëpërmjet saj të dy së bashku, është mënyra më e zgjuar për ta mbajtur lidhjen tuaj të fortë. (Gazeta-Shqiptare)