Nuk ka javė qė tė kalojė pa publikimin e ndonjė zbulimi tė fundit nga fusha e shkencės, apo mjekėsia qė nxjerr nė dritė fakte tė reja, por edhe kundėrshti tė fakteve ekzistuese.
Pak ditė mė parė, doli lajmi se aspirina, njė tabletė qė u rekomandohet miliarda njerėzve pėr uljen e temperaturės, apo si masė mbrojtėse pėr sėmundjet e zemrės, mund tė ketė mė shumė efekte anėsore negative se sa pėrfitime.
Por ky nuk ėshtė rasti i vetėm i kundėrshtive qė zbulohen nė lidhje me preparate qė prej kohėsh i kemi pėrdorur nė funksione tė ndryshme.
Mė poshtė do tė shohim anėt e mira dhe mė pak pozitive tė disa prej mjekimeve, por edhe lėndėve tė ndryshme me pėrdorim tė pėrditshėm.
Alkooli
I mirė pėr: njė konsumim i moderuar i alkoolit ėshtė i mirė pėr zemrėn, edhe pse efekti i kėsaj vihet re mė shumė te meshkujt e moshės sė mesme. Dy ose tri teke alkool nė ditė mund tė reduktojnė rrezikun e sėmundjeve tė zemrės nė masėn 30%.
I keq pėr: tė pirėt jashtė normave dhe nė sasi tė mėdha shkaktojnė sėmundje tė parikthyeshme tė mėlēisė, varėsi, ndėrsa te gratė rritet predispozita e kancerit nė masėn 6%. Ka edhe nga ata qė thonė se alkooli shkakton sterilitet si te meshkujt, ashtu edhe te femrat.
Kafeja
E mirė pėr: kafeina ėshtė droga stimuluese mė e pėrdorur nė botė dhe duke qenė se ėshtė njė stimulues shumė njerėz e preferojnė gjatė gjithė ditės nė formėn e kafesė. Ajo pėrmirėson memorien afatshkurtėr, nxit fuqinė e muskujve, tė mban mė tė pėrqendruar dhe mbi tė gjitha ka njė shije tė pėlqyeshme.
E keqe pėr: lidhet me rrezikun e sėmundjeve tė zemrės, artritit, lindjeve tė parakohshme dhe rritjes sė presionit tė gjakut.
Dietat
Tė mira pėr: tu dukur e bukur ditėn e dasmės me fustanin nusėror, pėr tu dukur bukur nė plazh dhe sigurisht pėr tu ndier mė femėr.
Tė kėqija pėr: anoreksinė, buliminė dhe varėsi tė tjera me pasoja qė shkaktohen nga dietat. Ato shkaktojnė edhe rrezikun e sėmundjeve tė zemrės, veshkave, kancerin dhe osteoporozėn.
Ushtrimet
Tė mira pėr: zemrėn, mushkėritė, muskujt, qarkullimin e gjakut. Ndihmojnė nė parandalimin e sėmundjeve tė zemrės, kancerit dhe zgjasin jetėn.
Tė kėqija pėr: nyjet, nėse vraponi mė shumė se sa duhet pa kėpucėt e duhura. Goditjet nė zemėr.
Testet gjenetike
Tė mira pėr: ata tė pafat qė kanė trashėguar gjene qė u krijojnė predispozita pėr sėmundje tė ndryshme, si nė rastin e gjenit BRCA1, qė shton rrezikun e kancerit tė gjirit te gratė, teste tė tilla ndihmojnė nė parandalimin dhe kurimin e sėmundjes.
Tė kėqijat: tek ata qė kanė sėmundje tė pakurueshme, dijenia mbi ekzistencėn e gjeneve qė mund tua shkaktojnė ato me kalimin e kohės ėshtė thjesht njė vėshtirėsi mė shumė shpirtėrore dhe mund tė bėjė qė ata ta kalojnė jetėn e tyre nė frikė e tmerr tė njė momenti tė rėndė.
Pushimet
Tė mira pėr: tė pushuar, pėr tu zbavitur, pėr tė kaluar kohėn me familjen, pėr tė udhėtuar, e pėr tė ndryshuar rutinėn.
Tė kėqija pėr: aparatin tretės, dhimbjet e kokės, aksidentet, sėmundjet dhe kjo mund tju vijė e papritur, depresionin. Organizata Botėrore e Shėndetėsisė thotė se problemet mendore janė raste tė shpeshta qė hasen te turistėt. Sigurisht bėhet fjalė pėr probleme momentale.
Infeksioni
I mirė pėr: fėmijėt e vegjėl qė kanė nevojė tė marrin baktere nė fėmijėri, nė mėnyrė qė tė formojnė sistemin imunitar. Ata qė nuk pėrballen me infeksione nė fėmijėrinė e hershme ka shumė mė shans qė me e kalimin kohės tė kenė probleme me alergjinė apo me astmėn.
I keq pėr: sepse shkakton sėmundje
Lėngjet
Tė mira pėr: njerėzit qė nuk i pėlqejnė frutat dhe preferojnė tė pinė lėngun e tyre.
Tė kėqija pėr: dhėmbėt. Acidi i lėngut tė portokallit krijon probleme me zmaltin dhe fėmijėt qė pinė shumė lėngje portokalli e humbasin oreksin pėr ushqime. Kjo njihet nė mjekėsi si sindroma e pirjes sė lėngjeve.
Puthja
E mirė pėr: tu mirėrritur, uruar, pėr tu ndier mirė, pėr tė joshur, pėr tu ndier intim, pėr qejf.
E keqe pėr: tė marrė sėmundje nga goja, pėr ethet e gjėndrave tė cilat pėrhapen pėrmes pėshtymės, si edhe pėr sėmundje tė tjera. Edhe Hepatiti B mund tė transmetohet pėrmes sė puthurės.
Qumėshti
I mirė pėr: fėmijėt qė kanė lindur njė brez mė parė e qė kanė pasur nevojė pėr kalciumin e qumėshtit pėr tė forcuar kockat e trupit dhe mbajtur presionin e gjakut tė ulėt.
I keq pėr: tė rriturit dhe fėmijėt e sotėm qė kanė dieta shumė mė tė pasura. Ai trash arteriet, qė shkaktojnė mė pas sėmundjet e zemrės. Ato shkaktohen nga yndyrat qė merren nė fėmijėri, si nga qumėshti, apo produkte tė tjera.
Lajthitė
Tė mira pėr: pakėsimin e sėmundjeve tė zemrės dhe pėr vegjetarianėt. Ato janė njė burim i mirė pėr proteinat.
Tė kėqija pėr: ata qė kanė alergji.
Vaji i peshkut
I mirė pėr: mbrojtjen e organizmit nga sėmundjet e zemrės te tė rriturit, nxitjen e funksionit tė trurit te fėmijėt dhe zhvillimin e fetusit te gratė shtatzėna, falė omegės 3 qė pėrmban.
I keq pėr: merkurin, njė kimikat helmues qė ndodhet nė kėtė produkt. Ai mund tė shkaktojė dėme nė tru dhe tė rrisė rrezikun e sėmundjeve tė zemrės.
Qetėsuesit
Tė mirė pėr: qetėsimin e dhimbjeve, qofshin ato aspirina, paracetamolė, ibuprofen apo ilaēe mė tė forta.
Tė kėqija pėr: stomakun. Mijėra njerėz pėrfundojnė ēdo vit nė spital, pėr shkak tė gjakosjeve tė zorrėve tė shkaktuara nga medikamentet.
Rrezet e diellit
Tė mira pėr: krijimin e vitaminės D, qė ėshtė thelbėsore pėr formimin e kockave dhe mbrojtjen nga njė sėrė sėmundjesh, si kanceri, sėmundjet e zemrės apo skleroza.
Tė kėqija pėr: shkaktimin e djegies sė lėkurės, shkaktimin e melanomės, qė ėshtė edhe forma mė e rėndė e kancerit tė lėkurės. Kjo ka bėrė qė mjekėt tė thonė se njerėzit nė plazh duhet tė ruhen nga pėrballja me diellin e orėve mė tė nxehta tė ditės.
Ēaji
Tė mirat: ēaji i zi redukton sėmundjet e zemrės, stresin, nxit vėmendjen dhe mund tė ndihmojė edhe sistemin imunitar. Mund tė parandalojė edhe diabetin.
Tė kėqijat: po ti shtosh qumėsht i redukton anėt pozitive dhe sheqeri i pėrkeqėson. /ikub/