Kadri Hazbiu: Doja të bëhesha pilot, më bënë ministër

Ka
punuar me dy emrat më të përfolur të Ministrisë së Brendshme, Mehmet
Shehun dhe Kadri Hazbiun. Emri i tretë, akoma më i përfolur, Koçi Xoxe,
ishte pushkatuar më parë. Por dhe dy ministrat e tjetër që do të vinin
pas tij do të ishin të njëjtin fund. Ndërsa i vetmi që do t’i shpëtonte
“gijotinës” ishte Hekuran Isai. Arif Bizhga, ish zv/drejtori i Kuadrit
të Ministrisë së Brendshme, rrëfen për punën dhe vdekjen e dy eprorëve,
por dhe për detaje të tjera...

Cilat ishin detyrat që morët pas cclirimit të vendit?

Pas çlirimit do të emërohesha si komisar i Depove
të Bashkuar të Artilerisë. Në vitet 1948-1950 kam qenë me detyrë në
grupin e shoqërimit të Enver Hoxhës. Pas kësaj detyre më tërhoqi
Ministria e Punëve të Brendshme për nevojat e saj.

Ku e morët emërimin e parë?

Meqenëse isha në organikë të Ministrisë së
Brendshme, ajo më tërhoqi në aparatin e saj dhe fillimisht u emërova në
zyrën e kuadrit si shef seksioni. Drejtoria e kuadrit kishte disa
seksione, por unë përgjigjesha për kufirin. Kjo punë do të vazhdonte
deri në vitin 1952, kur u emërova si zv/drejtor i Drejtorisë së Kuadrit
kur drejtor ishte Halim Pulo. Në këtë detyrë pata rastin që të
komunikoja shumë shpesh me ish ministrin e asaj kohe Mehmet Shehun, ku e
informoja dhe kërkoja firmën e tij për lëvizjet e ndryshme që bëheshin
në kuadër.

Si e mbani mend Mehmet Shehun e atyre viteve?

Ai ishte i ashpër dhe i rëndë si njeri, por ishte i
drejtë. Kishte kërkesë të lartë llogarie. Por dhe ai vetë ishte shumë i
aftë në organizimin e punëve. Megjithëse tip i rrëmbyer, nëse i
raportohej për gabime të të tjerëve, ai nuk e vinte menjëherë firmën për
shkarkim, por gjykonte dhe kërkonte të dinte më shumë, në se e
meritonte një oficer të zbriste në detyrë apo të largohej. Por nëse e
vinte firmën nuk kthehej më mbrapa. Me Mehmet Shehun punuam deri në
fundin e vitit 1953, sepse në fillim të vitit 1954 ai u emërua
kryeministër.

Cili do ta zinte vendin e tij?

Zëvendësministri i Punëve të Brendshme, që ishte
Kadri Hazbiu. Me të do të punoja gjatë, derisa do të dilja në pension në
vitin 1981.

Çfarë ndryshonte në stilin e punës mes Kadri Hazbiut e Mehmet Shehut?

Kadriu kishte cilësi të veçanta, nga të gjithë
superiorët me të cilët kam punuar e kam njohur. Ai ishte tip “masoviku”.
Të dëgjonte me vëmendje për problemet që i ngrije. Pranonte dhe
arsyetimet që i bëheshin. Nëse hidhte një firmë për një problem, mund të
bënte dhe të kundërtën ta anulonte nëse i shtroheshin arsyetime të
tjera. Një gjë të tillë nuk e pranonte Mehmet Shehu. Por Kadri Hazbiu
thoshte: “Unë e firmosa, unë mund të firmos sërish për të kundërtët,
mjafton që e drejta të vihet në vend”. Pastaj kudo që shkonte në popull,
për takime partie, sepse ai ishte dhe anëtar i Byrosë Politike, ai
fitonte simpatinë e turmës.

Keni ndonjë peng nga puna në aparatin e ministrisë së Brendshme?

Një peng të madh më mbeti që nuk më lanë të
vazhdoja shkollën e lartë të Bashkimin Sovjetik. Unë bashkë me të tjerët
në Drejtorinë e Kuadrit, firmosëm për tre grupe oficerësh që shkuan me
studime në BS. Fillimisht përzgjodhëm oficerët me mesataren më të lartë
dhe që kishin arritje të punën e tyre. Grupimi i dytë ishin ata të
mesmit dhe grupimi i tretë, edhe pse jo shumë të aftë nga ana
profesionale, u krijua një kontigjent që të mund të aftësoheshin në
akademitë ruse. Një ditë i shkoj në Zyrë Kadri Hazbiut, dhe pas firmosi
për një kontigjent studentësh që donin të shkonin në BS i them: “Tre
grupe çuam shoku Kadri, por unë nuk u futa në asnjërin prej tyre. E pra
unë kam shumë dëshirë të përfundoja studimet jashtë shtetit”. Por Kadriu
ma ktheu: “Ti Arif na duhesh këtu. Edhe këtu mund ta përfundosh
shkollën e lartë. Dhe sa për dëshirë, unë s’do isha në këtë karrige, por
do isha bërë një aviator, ashtu siç kam ëndërruar gjithmonë. Kësaj
s’kemi ç’ti bëjmë. Detyra e do që t’i të qëndrosh këtu”. Dhe kështu u
mbyll kjo bisedë. Unë natyrisht përfundova shkollën në Tiranë, por më
mbeti peng që nuk shkova në Bashkimin Sovjetik si shumë të tjerë.

Të dy ministrat e Brendshëm me të cilët ke
punuar kanë pasur një fat tragjik. Si e morët vesh lajmin e vetëvrasjes
së Mehmet Shehut?

Atë ditë isha me shërbim në Korçë. Në fakt edhe pse
kisha dalë në pension, më thërrisnin shpesh për të dhënë eksperiencë.
Kështu që ato ditë dhjetori unë ndodhesha në qytetin e Korçës me një
grup punë nga Ministria e Brendshme dhe Kryeministria. Të zënë me punën
tonë nuk kishim dëgjuar asnjë lloj lajmi dhe në darkë po shkonim drejt
turizmit të Korçës për të ngrënë darkë. Tek shkallët na arrin një oficer
i grupit dhe na thotë: “E morët vesh apo jo? Kryeministri ka vrarë
veten. E dhanë lajmet”. Ne mbetëm si të ngrirë. Shoku që përfaqësonte
kryeministrinë tha: “Shpejt bëni gati makinën të nisemi për në Tiranë”.
Por unë e ndalova: “Prit një herë – i thashë. – Do të shkojmë atje ku
jemi nisur. Po të ishte për tu nisur, na kishin thirrur vetë ata të
Tiranës”. Përse nuk u ngutët pas një lajmi të tillë? Në një farë mënyrë
unë e kisha kuptuar së Mehmet Shehu ishte larguar nga punët e partisë,
dhe se midis tij dhe Enver Hoxhës kishte diçka. Ndaj dhe lajmi nuk më ra
si bombë.

Çfarë të bëri të mendoje se midis ty krerëve kishte diçka?

Ajo që më ra më shumë në sy ishte Kongresi i 8-të,
por dhe pas këtij kongresi mendja më mbeti diku. Pas kongresit u dhanë
dekoratat e para të 40 -vjetorit të Themelimit të Partisë. Dekoratën e
parë sigurisht e mori Enver Hoxha. Por ne ishim mësuar që në të tilla
raste, këto dy figura vepronin me njëri -tjetrin. Pra i takonte Mehmet
Shehut t’i vendoste dekoratën në gjoks Enver Hoxhës. Mirëpo nuk ndodhi
kështu. Enveri kishte gjetur Simon Stefanin për t’i mbaruar këtë punë
dhe kishte kaluar Mehmetin. Kjo më dogji shumë, ndaj e kuptova se midis
tyre diçka nuk shkonte. Kjo mu përforcua dhe atë mbrëmje kur morëm
lajmin për vetëvrasjen e tij. Sapo u futëm në restorantin e turizmit të
Korçës, plasën sazet: “E, e sheh, - i them përfaqësuesit të
Kryeministrisë jo pa keqardhje, - kryeministri vetëvritet e këtu kërcet
muzika”. Natyrisht u kthyem të nesërmen nga shërbimi ndërsa ofensiva
kundër figurës së Mehmet Shehut kishte filluar.

Po pushkatimi i Kadri Hazbiut, mendoni se ishte i merituar?

Asnjëherë nuk kam besuar dhe vazhdoj të mos besoj
që Kadri Hazbiu të ketë qenë agjent i shërbimeve të huaja, siç dhe u
cilësua. Nëse për Mehmet Shehun u hodhën disa versione dhe pati disa
letra që në një farë mënyre e kompromentuan, për Kadri Hazbiun nuk
kishte asgjë të tillë. Për më tepër dhe vetë Kadriu nuk pranoi asgjë.

Dy vjet pranë Enver Hoxhës

Ne ishim të përkushtuar si truproja edhe shumë
gjëra nuk i dinim ende. Enveri kishte një zakon, nuk na lajmëronte kurrë
për udhëtimet që do të bënte. Urdhëronte vetëm në çastin e fundit. Kjo
na vinte në lëvizje të menjëhershme që të merrnin masat. Në ato vite
Enver Hoxha udhëtonte me një makinë “Alfa Romeo”. Ndërsa truprojat e
shoqëronin me një “Xhip” amerikan. Enveri jetonte në një shtëpi dy
katëshe në po atë vend që tanimë quhet “Blloku”. Ajo ishte një vilë me
dy hyrje ku në njërën anë banonte Enveri me Nexhmijen dhe nga ana tjetër
jetonin prindërit dhe motrat e tij. Shtëpia rrethohej nga një gardh me
rreth saj ishin mbjellë disa portokaj. Në atë periudhë më kujtohet që
familja Hoxha kishte në dispozicion vetëm dy dhoma në katin e dytë të
ndërtesës dhe një dhomë ishte përshtatur për ne të grupit të shoqërimit
që qëndronim me turne. Dhoma e gjumit e çiftit Hoxha ishte shumë e
thjeshtë, ndërsa dhoma tjetër më së shumti përdorej si zyrë pune e
Enverit, sidomos gjatë periudhës së verës meqenëse ishte shumë e
freskët. Në katin e parë kishte dy dhoma të hapura me njëra-tjetrën ku
ishte ndarë më xham, pra improvizuar, një dhomë e vogël punë ku ishte
vendosur tavolina e Enver Hoxhës si dhe një oxhak për ngrohje. Në pjesët
tjetër të sallonit në të gjithë faqen e murit ishte vendosur një
bibliotekë e madhe e një tavolinë e madhe me 10-15 karrige. Ndërsa në
bodrum ishte vendosur kuzhina ku gatuante xha Nikoja, një burrë
babaxhan. Në sallonin e kësaj vile, pothuaj çdo natë mblidhej Byroja
Politike e punonte deri në të gdhirë. Qëllonte që mblidheshin edhe dy
apo tre herë gjatë 24-orëve. Çdo mëngjes mbi tryezën e punës mund të
gjeje të paktën 30 filxhanë kafeje dhe tavllat e mbushura me duhan.
Gjatë periudhës që unë kam qenë me shërbim, nuk kam parë asnjeri që të
kontrollonte ushqimin e Enver Hoxhës. Ushqimet për familjen Hoxha
bliheshin në dyqanin e udhëheqësve, si gjithë të tjerët, pa asnjë
privilegj. Dy ishin personat që mund të hynin tek Enver Hoxha pa
trokitur. I pari ishte Myslym Peza, të cilin Enveri e thërriste vetë për
të biseduar. I dyti që gjithashtu futej pa teklif tek Enveri, ishte
ambasadori Sovjetik në Shqipëri, Çuvakini. Të gjithë të tjerët duhet të
lajmëronin dhe të shoqëroheshin nga oficerët e trupës. Enveri ishte sa i
butë e miqësor aq edhe i rreptë. Gjatë gjithë kohës që rrinte në
shtëpi, atë njeri e kam parë me libra në dorë. Hynte e dilte në dhomën e
madhe ku shpesh i drejtohej bibliotekës. Ai ishte shumë korrekt dhe një
gjë të tillë e kërkonte nga të gjithë. Një nga truprojat këputi një
ditë disa gjethe dafine. Ai e pa nga dritaret e dhomës së katit të dytë.
Zbrit poshtë dhe e kapi tek flokët poshtë veshit duke ia tërhequr. “Ja
kështu i dhemb edhe pemës”, i tërhoqi vërejtje. Nga ana tjetër, Enver
Hoxhën e kam parë edhe të shkrihej me popullin. Ne e shoqëruam në një
rast në Vlorë, në një takim që ai zhvilloi me ushtarakët. Mbas
mbledhjes, në hotel “Sazani”, ku u shtrua dhe një darkë, ai krejt i
çliruar ia mori labçe me ushtarët”.

Mehmeti shkarkoi oficerin besnik se kishte njollë në biografi

Ai ka punuar për një kohë të gjatë në Drejtorinë e
Kuadrit të Ministrisë së Brendshme dhe di fare mirë gjithçka rreth
organikës dhe oficerëve që shërbenin ë këtë ministri. I pyetur se si
duhej të ishte dosja e një punonjësi të ministrisë së Brendshme, Arif
Bizhga, ish-zv/drejtor i Drejtorisë së Kuadrit sqaron: “Në Ministrinë e
Brendshme kishte kriter të forta për oficerët e policisë por sidomos për
ata të Sigurimit të Shtetit. Biografia e një oficeri shihej deri në
kushëririn e tretë, nga ana e tij dhe e gruas. Pra duhej të ishte i
pastër nga të dy krahët për të qenë i denjë të punonte në sektorin e
Sigurimit. Në atë kohë mendohej se një njollë në biografi e
kompromentonte figurën e një punëtori operativ në popull. Për të
ilustruar këtë po ju tregoj një rast. Në Durrës, ne kishim një punëtor
operativ shumë të aftë, i cili kishte luftuar dhe si partizan. Por
kishte probleme në biografi, sepse njerëz nga familja e tij kishin qenë
kundër Partisë gjatë luftërave, madje kishte dhe të pushkatuar. U kërkua
që ai të largohej nga kjo detyre. I çoj në zyrë Mehmet Shehut aktin, që
ta firmoste. Mehmeti më pyeti për më hollësisht. Unë ia shpjegova
gjendjen, dhe në fund i shtova: “Megjithatë shoku Mehmet, ai vetë ka
qenë partizan dhe është i zoti në punën e tij”. Por Mehmeti ma ktheu:
“Ai mund të jetë vërtet i zoti, dhe si civil mund të marrë poste shumë
të rëndësishme në pushtet, por nuk mund të punojë më në organet e
Sigurimit të Shtetit” dhe firmosi për largimin e tij nga Ministria e
Brendshme”.

Kuadri me plagët e luftës

Ai është invalid i luftës, për shkak të plagëve të
marra në luftë. Në Labinot të Elbasanit, një predhë e artilerisë
gjermane do të bënte copë- copë mitraljerin që luftonte në krah të tij,
ndërsa atë vetë e ka hedhur disa metra më tej. Ciflat e metalit i kishin
hyrë në pjesën më të madh të trupit, por fati e deshi që ai të
mbijetonte. Tanimë është 87 mote, por ishte 17 vjeç kur dëgjoi për herë
të parë se shqiptarët duhet të ngriheshin në një luftë të përbashkët për
të hequr qafe zgjedhën e okupimit fashist. Arif Bizhga thotë: “Shefqet
Peçi ka qenë njeriu i parë që erdhi në shtëpinë tonë e foli për luftën.
Ai ishte kushëri i parë me babain tim. Duke qenë se ne ishim një familje
patriarkale, me 27 vetë në shtëpi, Shefqeti e kishte më të lehtë ta
fillonte punën nga fisi Bizhga. Atëherë isha 17 vjeç”.

Jashtë kufirit shtetëror

Arif Bizhga, një prej pinjollëve të fisit të madh
të Bizhgajve në Kaparjel të Vlorës, rrëfen se si në qershor të vitit
1943, pa lejen e prindërve, mori pushkën dhe doli vullnetar në çetën
“Avni Rustemi”. Ai rrëfen se gjatë ditëve të vështira të viteve
1942-1945, do të luftonte jo vetëm në Vlorë e rrethinat e saj, por në
Shqipëri të Mesme, në Veri, më Mal të Zi, Kosovë e Maqedoni. Me tej Arif
Bizhga rrëfen “Mëngjesin e 29 nëntorit u tha se Shkodra dhe gjithë
Shqipëria ishte çliruar. Por ne nuk u gëzuam shumë, sepse na erdhi
urdhri që Divizioini I 6-të Sulmues ku bënte pjesë dhe Brigada e 6-të do
të vazhdonte luftimet sipas parullës “Ta ndjekim bishën gjermane deri
në strofkullën e tyre në Berlin”. Kështu ne u hodhëm menjëherë në Malin e
Zi ku kemi lënë dhe shumë të vrarë. Në Sanxhak do të ishte dhe kontakti
ynë i fundit me armikun dhe pas kësaj u futëm në Kosovë, kaluam në
Maqedoni ku zbatuam urdhrat që merrnim nga Shtabi i Përgjithshëm dhe në
dhjetor të vitit 1945 u kthyem në Korçë”.

Provokacionet greke

Arif Bizhga kujton se, do të udhëtonte për në
Korçë, për të siguruar vizitën e Komandantit të Përgjithshëm, i cili do
të shkonte në juglindje të vendit në verën përvëluese të vitit 1949, për
shkak se ushtria greke kishte tentuar të hynte në territorin shqiptar.
Jo vetëm Petrit Dume e Mehmet Shehu, por ngjarja ishte aq problematike
sa edhe vetë Enver Hoxhës iu desh të inspektonte trupat dhe zonën
përreth: “Në atë kohë situata ishte ndezur shumë. Me pretekstin e
ndihmës që Shqipëria u dha Ushtrisë Çlirimtare greke, forcat monarkiste
kishte nisur sulmin edhe kundër tokave shqiptare. Këto njihen si
“provokacionet e gushtit 1949”. Një pjesë e luftimeve u bë në vijën e
kufirit me Devollin. Në atë kohë komandant i Divizionit të Korçës ishte
Petrit Dume, por Komandanti i Përgjithshëm, për të siguruar vijën e
frontit kërkoi në krye të operacionit të shkonte Mehmet Shehun. Në ato
ditë në nxehta, Enver Hoxha u nis vetë drejt vatrës së luftimeve dhe u
takua përveç të tjerave dhe me ushtarët e plagosur gjatë shkëmbimit të
zjarrit.”










Videot e fundit








Timberlake ja prek gjoksin bukuroshes, ndërsa ajo ja prek ...









Australi, lulja më e madhe në botë









Ja si duket një ari i uritur









Ja çdo të thotë të të kafshojë deveja










3 Komente




0
0













cami

Kadri Azbiu ishte burre i zakonit dhe
zoteri, ishte nga vendi i perendise, nga fshati i rralle qe pak njohin,
Mavrova ose Olimpi, fshat i Vlores qe nxjerr njerez te ditur dhe me
energji unike.
Kadriu eshte hero dhe per ndonje kaprico Enveri e eleminoi, i pari ishte Enveri dhe me i zgjuari, ai nuk te falte per hirarkine.
Rrofte kujtimi i Kadri Azbiut,
Me ata burra greket ishin spurrdhiake, njerez si ballano e dule i kishin varur me litar ,