Shkodër, atje ku bashkohen Drini dhe Buna

Pavarësisht reshjeve, është mbajtur nën kontroll gjendja dhe funksionimi i digave të hidrocentraleve

Ëndrrat për një fillim të mbarë këtë fillimviti, për shumë prej banorëve të Nën Shkodrës, në Veriperëndim të vendit, u përmbyten në ujërat që vërshuan në këto anë. Disa orë reshje të fuqishme dhe prurjet e pazakonta të kaskadës së Drinit, në këtë fillim viti, i përballën banorët e Shkodrës me situatën më të rëndë përmbytëse të ndodhur ndonjëherë.

Për një kohë të shkurtër, sasi të paimagjinueshme uji vërshuan mbi shtëpitë, shkollat, fushat dhe rrugët e kësaj zone të ulët, duke e bërë ujin zotërues të një hapësire mbi 10 mijë hektarë tokë.

Dhjetra fshatra të ultësirës së Shkodrës tashmë i ngjajnë një liqeni të madh, ku derdhjet e hidrocentraleve dhe reshjeve të shiut, kanë sjellë rritjen e nivelit të ujit, i cili nuk ka hezituar të depërtojë në rrugë dhe lagje të Shkodrës.

Prej disa ditësh, Komuna e Dajçit, Bregut të Bunës, ajo e Anës së Malit, fshati Obot dhe disa zona të tjera në rrethin dhe Bashkinë e Shkodrës, janë përfshirë nga përmbytje si pasojë e reshjeve të dendura dhe hapjes së portave të hidrocentraleve të kaskadës së Drinit. Forca të ushtrisë, ndërhyrjes së shpejtë, pushtetit vendor, etj., janë të angazhuara në ndihmë të banorëve të rrezikuar. Për ditë me radhë, në Shqipëri, veçanërisht në verilindje, ka patur reshje të pandërprera të fuqishme, të alternuara ndonjëherë dhe me reshje dëbore. Këto reshje kanë bërë që në momente të caktuara prurjet në lumin Drin të krahasuara me verën e këtij viti të rriten me 100 herë.

Shtëpi të zhytura në ujë, ku niveli i ujit ka mbërritur të paktën një metër, banorë që nuk i kanë braktisur shtëpitë e tyre, ndërkohë që pjesa më e madhe e popullsisë së këtyre zonave, pleq, fëmijë, gra janë larguar nga zonat e rrezikut. Rruga drejt zonave të përmbytura nga egërsia e ujërave, nuk është e lehtë as për kamionët e ushtrisë. Në gatishmëri për operacionet e evakuimit autokolona me kamionë të forcave të armatosura, u stacionuan pranë hyrjes së fshatit Dajç, ku bashkë me banorët e këtyre zonave, u evakuan edhe bagëtitë, me të cilën ata sigurojnë jetesën e përditëshme.

Vërshimi i ujërave të shumta, në shumë vende u kthye në lumenj të rrëmbyshëm në shumë toka në brendësi të fshatrave, ku në pjesën më të mirë prej tyre, mënyra e vetme për t'u ardhur në ndihmë banorëve, ishte me mjete lundruese, barka të ushtrisë, etj. "Udhëtimi nga pika ku ishim deri në fshat, zgjati 20 minuta. Gjatë rrugës dukeshin vetëm pemë, shtëpi nën ujë dhe hera-herës dallonin edhe ndarjet e gardheve", tregon një nga efektivat e forcave të RENEA-s, i angazhuar në evakuimin e banorëve të Obotit. Megjithë kërkesat e herëpasherëshme nga ana e qeverisë për evakuim, është e vështirë të hysh në mentalitetin e banorëve të këtyre zonave. Ka prej tyre që thonë se, jemi mësuar me këtë situatë, nuk është e para herë që ndodh një fenomen i tillë. Ndërkohë, që disa i tremben faktit se mund të braktisin pronën e tyre dhe ta lenë atë nën mëshirën e fatit. "Një histori të tillë mbaj mend që ka ndodhur në vitin 1979", tregon një banor i fshatit Obot, ku ne ishim të pranishëm në evakuimin e banorëve të kësaj zone, me 130 shtëpi. Ai vlerësoi ndihmën e pandërprerë të qeverisë, ndërsa tregon se kjo përmbytje, tejkalon çdo lloj parashikimi. E gjithë kjo komunë është përfshirë nga uji, sipërfaqe të tëra toke, shtëpi, bagëti dhe çdo gjë e gjallë.

Prej vitesh, banor autokton i Shkodrës, ai thotë se banorët e këtyre zonave, një pjesë e të cilëve hezitojnë të evakuohen, me shpresë se uji do të largohet nga shtëpitë e tyre, janë mësuar me tekat e natyrës.

Prenka, i cili jep mësim në një nga shkollat e mesme në Shkodër, tregon se tokat përreth Obotit nuk kanë lartësi më të madhe se 3 metra mbi nivelin e detit dhe në varësi të kushteve të natyrës, thotë ai, ndodhin reshje të paparashikueshme, të cilat vërshojnë mbi sipërfaqen e tokës, duke shkaktuar fenomenin e përmbytjes si në rastin në fjalë, tregon ai. "E mira e liqeneve, sipas qytetarit të vjetër të Shkodrës, është se ato e kanë penguar vërshimin e ujërave, por duke ardhur në mënyrë të pallogaritshme, ato nuk e mbajnë më këtë vërshim, duke e përcjellë sërish në vendin e origjinës, dhe padyshim, kjo është edhe në dorë të natyrës", shton ai.

"Më është shkatërruar gjithçka kisha, tregon me lot në sy Anxhelina Franja, banore e Obotit, me rreth 800 banorë. Më është përmbytur shtëpia, tokat, bagëtia, kam mbetur në zero, thotë Angjelina, ndërsa shton se banorët e fshatit të saj, duke ndjerë rrezikun, po i përgjigjen thirrjes së shtetit për evakuim".

"Është i nderuar Kryeministri i vendit, thotë Angjelina me shpresën se, qeveria do t'i shpërblejë 100% dëmet, na ka sjellë gjithçka dhe nuk na mungon asgjë, e pavarësisht humbjes së madhe, na shpëtoi jetën".

Pavarësisht situatës së rënduar, është mbajtur nën kontroll nga strukturat përgjegjëse gjendja dhe funksionimi i digave të hidrocentraelve. Shqipëria ka një histori përmbytjesh që për fat të keq kanë një përsëritje.

Historikisht përmbytja më e madhe në Shqipëri, është ajo e nëntorit të vitit 1962, deri në janar të vitit 1963. Në fushat e Shkodrës, Lezhës dhe në Bregun e Bunës, në këtë rast u përmbytën 19 mijë ha tokë, u përmbytën fushat midis lumit Mat dhe Ishëm, Drin dhe Lezhë e zona të tjera përreth, ku dëmi përfshinte 64.694 ha tokë.

Natën e ndërrimit të viteve 1970-1971, brenda 24 orëve, lumi Vjosa përmbyti 14 mijë ha tokë dhe dëmet ishin të konsiderueshme. U shkatërruan diga, kanale kulluese, shtëpi dhe toka bujqësore. Një nga rastet e parafundit të përmbytjeve, të çon në shtatorin e vitit 2002, ku qyteti i Lezhës, Beratit dhe fshatrat përreth sollën 30 mijë ha tokë nën ujë. Përmbytjet e këtij lloji janë të shpejta dhe të vrullshme dhe në shumicën e rasteve, ato shoqërohen me shkatërrim të terrenit në pak orë.

Në rastin e vendit tonë, përmbytjet në 85% të tyre, vijnë si pasojë e daljes së lumenjve nga shtrati. Mjaft të kujtojmë se Shqipëria përshkohet nga Lindja në Perëndim nga 8 lumenj të mëdhenj. Përmbytjet dhe dëmet që shkaktojnë kanë një lidhje të drejtpërdrejtë me ndryshimet klimaterike, po aq sa edhe me zhvillimin e urbanizimit.