Nė jetėn e secilit mashkull ekziston njė femėr e cila ia ndryshon jetėn, ia bėnė mė tė suksesshėm apo ia shkatėrron ose e saboton. Po ashtu kjo vlen edhe pėr jetėn e femrave. Shumė njerėz janė munduar ta kuptojnė botėn dhe makinerinė e sistemit mendor tė femrave, por shumica prej tyre heqė dorė e na mbetėn fjalėt e tyre, siē thotė njė fjalė popullore, se ato lindėn tre ditė para djallit. Edhe te ne, shqiptarėt, pleqtė thonė se njė femėr ėshtė gjysmė djall, ndėrsa dy femra janė dhjetė djaj. Duket se diēka duhet t'i kenė bėrė femrat meshkujve kur janė shkruar gjithė ato reshta pėr natyrėn e tyre. Mjafton vetėm tė shikohet leksikoni i aforizmave, dhe vendin mė tė madh nė tė do ta zėnė femrat. C.D Grabe thotė se femrat shikojnė thellė, ndėrsa meshkujt larg. Dallimet mes femrave dhe meshkujve janė dhe do tė jenė mjaft tė theksuara, ku, sipas shkencėtarėve e hulumtuesve, e gjithė kjo ėshtė si pasojė e veēantisė sė strukturės sė trurit tė femrės dhe tė mashkullit.
Qė tė vėrtetohen dallimet mes trurit tė femrės dhe tė mashkullit, nė universitetin e Tel-Avivit (Izrael) u kryen disa eksperimente dhe hulumtime. Mes tjerash, u vėrtetua se femrat mė mirė se meshkujt kuptojnė tėrėsinė e marrėdhėnieve tė ndryshme tė ndėrlikuara. Ato mendojnė nė mėnyrė kompleksive, sepse te ato ėshtė e lidhur mė mirė ana e djathtė dhe e majtė e trurit se qė ėshtė te meshkujt. Kur ėshtė fjala te kuptimet dhe koncepcionet mė tė mirė janė meshkujt, pra mė mirė se femrat merren me ndarjen, veēimin e problemit nga tėrėsia e problematikės.
Truri i mashkullit ėshtė 10% mė i madh se i femrės. Nė aspektin statistikor, pėr aq mė tė madh e ka edhe masėn e trurit. Mirėpo, nė asnjė rast kjo nuk do tė thotė se meshkujt janė mė tė menēur se femrat. Foshnjat femra kanė trurin e njėjtė nė sasi sikur foshnjat meshkuj, mirėpo gjatė tre viteve tė para tė jetės, truri i meshkujve rritet mė shpejtė. Edhe pse nė princip tė njėjtė, truri i mashkullit dhe i femrės dallon nė thelb pėr nga hipotalamusi, i cili pėr nga dukja e jashtme ndryshon nė bazė tė gjinisė. Kjo pjesė e trurit ėshtė vend komandim, pastaj qendėr pėr seksualitet, eufori, depresion dhe gjitha disponimet tjera nė tėrėsi qė mund tė lajmėrohen te njeriu. Te meshkujt hipotalamusi aktivizohet ēdo katėr orė duke derdhur sasi tė caktuara tė hormoneve tė ndjenjave. Ky ritėm te femrat ėshtė mė i shkurtė dhe ndryshon nė varėsi nga menstruacionet. Para fillimit tė muajit lunar, kohėzgjatja e aktivitetit tė hipotalamusit ėshtė nė ēdo 90 minuta, duke arritur pastaj dalė ngadalė ritmin prej katėr orėsh.
Si te meshkujt, po ashtu edhe te femrat, truri ėshtė ai qė rregullon jetėn emocionale duke lėshuar hormonet e caktuara Te meshkujt kjo ndodh nė ritėm tė caktuar e tė fortė, pėr kėtė edhe jeta emocionale e atyre ėshtė mė stabile. Te femrat, sidomos para menstruacioneve, ky ritėm kryhet nga lartėsitė qiellore tė kėnaqėsisė e deri te shqetėsimi dhe mjerimi. Dr. Moir thotė se gjinitė nuk janė tė njėjta as pėr nga aftėsia e tė mbamurit mend. Dallimi ėshtė vėrtetuar biologjikisht: meshkujt mė tepėr anojnė kah abstraktiviteti, pra, mendojmė mė shumė nė mėnyrė abstrakte, ndėrsa femrat nė mėnyrė intuitive. Meshkujt mė tepėr mendojnė se janė dominant, mirėpo femrat kanė aftėsi qė tė sillen 9manipulojnė) mė mirė me ta se qė ėshtė anasjelltas. Kjo shkencėtare angleze, po tjerash thotė: "Te meshkujt ndonjėherė nga seksi lind dashuria, ndėrsa te femrat, nga dashuria lind seksi".
Vendosja e pėrvojave dhe deponimet e tyre, qė do tė mbahen mend,te tė dy gjinitė kryhen nė mėnyrė tė njėjtė. Gjatė kėtij procesi zgjidhen informatat nga regjionet e ndryshme tė trurit qė e zgjojnė interesimin e personit. Ky ėshtė proces nė tė cilėn merr pjesė vetėdija por njeriu nuk mund tė zgjedh se ēka do t'i mbetet nė kujtesė atij, dhe gjatė procesit tė deponimit tė informatave nė kujtesė, ekzistojnė porosi tė dyfishta. P.sh, femrės mė tepėr i intereson moda dhe nė trurin e saj do tė deponohen numėr mė i madh i informatave mbi veshjen, pėr shkak tė sė cilės ajo lėshon shumė informata tjera tė rėndėsishme. Prandaj, nuk ėshtė ēudi qė meshkujt mė mirė dhe mė tepėr mbajnė mend informata nga lėmit tjera. Si shembuj ta marrim kėtė: ēifti bashkėshortor bisedon pėr personin tė cilėve nuk iu kujtohet emri i tij. Dhe mashkulli thotė: "E di ai qė ka njė Mercedes tė kuqe me drita tė dyfishta", ndėrsa femra thotė:"Po, mė kujtohet ai, i cili nė retrovizor mban kukullėn Barbi me fustanin me pika tė kuqe!"
Ja njė mahi tė vogėl lidhur me femrat dhe meshkujt:
Dėshira e burrit
Burri vrapon si i ēmendur pas divorcit me gruan e tij tė pestė, dhe duke vrapuar therret:
Burri: O Zot, o Zot... ku je. Dikur mė vonė i shfaqet para syve Zoti.
Zoti: Ēka po mė kėrkon e pyet burrin e dėshpėruar
Burri: Ma bėjė tė lutem o Zot, njė auto udhė me shumė shirita nga kėtu nė Australi, se duka tė ikė duke vrapuar dhe tė mos ndalem.
Zoti: Po, e bėjė, mirėpo ka shumė punė, logjistikė, duhet shumė njerėz ti shpronėsoj nga pronat e tyre... a nuk ke ndonjė tjetėr dėshirė mė tė thjeshtė?
Burri: Po kam, tė lutem mė ndihmo ti kuptoj gratė. Ėshtė e pasta qė po ndahem nga ajo...
Zoti: Hmmmm... a e deshe auto udhėn me katėr apo me gjashtė shirita?
Qė tė vėrtetohen dallimet mes trurit tė femrės dhe tė mashkullit, nė universitetin e Tel-Avivit (Izrael) u kryen disa eksperimente dhe hulumtime. Mes tjerash, u vėrtetua se femrat mė mirė se meshkujt kuptojnė tėrėsinė e marrėdhėnieve tė ndryshme tė ndėrlikuara. Ato mendojnė nė mėnyrė kompleksive, sepse te ato ėshtė e lidhur mė mirė ana e djathtė dhe e majtė e trurit se qė ėshtė te meshkujt. Kur ėshtė fjala te kuptimet dhe koncepcionet mė tė mirė janė meshkujt, pra mė mirė se femrat merren me ndarjen, veēimin e problemit nga tėrėsia e problematikės.
Truri i mashkullit ėshtė 10% mė i madh se i femrės. Nė aspektin statistikor, pėr aq mė tė madh e ka edhe masėn e trurit. Mirėpo, nė asnjė rast kjo nuk do tė thotė se meshkujt janė mė tė menēur se femrat. Foshnjat femra kanė trurin e njėjtė nė sasi sikur foshnjat meshkuj, mirėpo gjatė tre viteve tė para tė jetės, truri i meshkujve rritet mė shpejtė. Edhe pse nė princip tė njėjtė, truri i mashkullit dhe i femrės dallon nė thelb pėr nga hipotalamusi, i cili pėr nga dukja e jashtme ndryshon nė bazė tė gjinisė. Kjo pjesė e trurit ėshtė vend komandim, pastaj qendėr pėr seksualitet, eufori, depresion dhe gjitha disponimet tjera nė tėrėsi qė mund tė lajmėrohen te njeriu. Te meshkujt hipotalamusi aktivizohet ēdo katėr orė duke derdhur sasi tė caktuara tė hormoneve tė ndjenjave. Ky ritėm te femrat ėshtė mė i shkurtė dhe ndryshon nė varėsi nga menstruacionet. Para fillimit tė muajit lunar, kohėzgjatja e aktivitetit tė hipotalamusit ėshtė nė ēdo 90 minuta, duke arritur pastaj dalė ngadalė ritmin prej katėr orėsh.
Si te meshkujt, po ashtu edhe te femrat, truri ėshtė ai qė rregullon jetėn emocionale duke lėshuar hormonet e caktuara Te meshkujt kjo ndodh nė ritėm tė caktuar e tė fortė, pėr kėtė edhe jeta emocionale e atyre ėshtė mė stabile. Te femrat, sidomos para menstruacioneve, ky ritėm kryhet nga lartėsitė qiellore tė kėnaqėsisė e deri te shqetėsimi dhe mjerimi. Dr. Moir thotė se gjinitė nuk janė tė njėjta as pėr nga aftėsia e tė mbamurit mend. Dallimi ėshtė vėrtetuar biologjikisht: meshkujt mė tepėr anojnė kah abstraktiviteti, pra, mendojmė mė shumė nė mėnyrė abstrakte, ndėrsa femrat nė mėnyrė intuitive. Meshkujt mė tepėr mendojnė se janė dominant, mirėpo femrat kanė aftėsi qė tė sillen 9manipulojnė) mė mirė me ta se qė ėshtė anasjelltas. Kjo shkencėtare angleze, po tjerash thotė: "Te meshkujt ndonjėherė nga seksi lind dashuria, ndėrsa te femrat, nga dashuria lind seksi".
Vendosja e pėrvojave dhe deponimet e tyre, qė do tė mbahen mend,te tė dy gjinitė kryhen nė mėnyrė tė njėjtė. Gjatė kėtij procesi zgjidhen informatat nga regjionet e ndryshme tė trurit qė e zgjojnė interesimin e personit. Ky ėshtė proces nė tė cilėn merr pjesė vetėdija por njeriu nuk mund tė zgjedh se ēka do t'i mbetet nė kujtesė atij, dhe gjatė procesit tė deponimit tė informatave nė kujtesė, ekzistojnė porosi tė dyfishta. P.sh, femrės mė tepėr i intereson moda dhe nė trurin e saj do tė deponohen numėr mė i madh i informatave mbi veshjen, pėr shkak tė sė cilės ajo lėshon shumė informata tjera tė rėndėsishme. Prandaj, nuk ėshtė ēudi qė meshkujt mė mirė dhe mė tepėr mbajnė mend informata nga lėmit tjera. Si shembuj ta marrim kėtė: ēifti bashkėshortor bisedon pėr personin tė cilėve nuk iu kujtohet emri i tij. Dhe mashkulli thotė: "E di ai qė ka njė Mercedes tė kuqe me drita tė dyfishta", ndėrsa femra thotė:"Po, mė kujtohet ai, i cili nė retrovizor mban kukullėn Barbi me fustanin me pika tė kuqe!"
Ja njė mahi tė vogėl lidhur me femrat dhe meshkujt:
Dėshira e burrit
Burri vrapon si i ēmendur pas divorcit me gruan e tij tė pestė, dhe duke vrapuar therret:
Burri: O Zot, o Zot... ku je. Dikur mė vonė i shfaqet para syve Zoti.
Zoti: Ēka po mė kėrkon e pyet burrin e dėshpėruar
Burri: Ma bėjė tė lutem o Zot, njė auto udhė me shumė shirita nga kėtu nė Australi, se duka tė ikė duke vrapuar dhe tė mos ndalem.
Zoti: Po, e bėjė, mirėpo ka shumė punė, logjistikė, duhet shumė njerėz ti shpronėsoj nga pronat e tyre... a nuk ke ndonjė tjetėr dėshirė mė tė thjeshtė?
Burri: Po kam, tė lutem mė ndihmo ti kuptoj gratė. Ėshtė e pasta qė po ndahem nga ajo...
Zoti: Hmmmm... a e deshe auto udhėn me katėr apo me gjashtė shirita?