Historia e kusarėve, por edhe piraterisė ėshtė ngushtėsisht e lidhur me historinė e lundrimit, tė eksplorimit dhe tė kolonizimit, me njė fjalė e tė gjithė ekspansionit perėndimor nė botė: nuk mund t'i njihet fytyra e vėrtetė pa njohur historinė e piratėve dhe tė korsarėve. Duhet nėnvizuar se, kusarėt nuk u konsideruan si keqbėrės nė cepat e shoqėrisė. Pėrkundrazi, nė ēdo epokė, u futėn nė komunitete tė ndryshme dhe u bėnė pjesė aktive dhe integrante. Fajtorė mė shumė romane dhe filma aventure sesa historia nė kuptimin e vėrtetė tė fjalės, pėrgjithėsisht fjala korsar evokon nė kohėt tona kohė dhe detra tė largėt, lokalitete ekzotike, anije me vela tė ngarkuar me thesarė, aventurierė kurajoz (shumė mizorė apo jashtėzakonisht tė drejtė dhe idealistė) dhe shumė gjėra tė tjera tė jashtėzakonshme. Parasėgjithash, do tė ishte mirė tė kėrkohej tė vendosej njė dallim midis pirat dhe korsar, dy fjalė qė nė pėrgjithėsisht pėrdoren gabimisht nė mėnyrė tė ndryshme. Pirati ishte hajduti - plaēkitės i detit, qė vepronte me iniciativėn e vet dhe pėr llogari tė vet, duke sulmuar dhe plaēkitur tė gjitha anijet qė haste dhe, nganjėherė, duke bėrė deri inkursione kundėr plazheve mė pak tė mbrojtura dhe qyteteve tė vogla bregdetare.
Kurse kusari, edhe pse plaēkiste si pirati, e bėnte kėtė gjė me autorizim apo deri i ngarkuar nga njė qeveri rregullisht e ndėrtuar (me njė letėr autorizimi, sovrani i jepte tė drejtė njė kreu korsar qė tė pajisej me njė anije tė armatosur nė kėrkim anijesh tregtare armike nė emėr tė drejtash, tė vėrteta apo falso qė tė ishin, qė kjo qeveri plackiste mbi njė zonė tė caktuar deti apo mbi anijet e njė shteti tjetėr me pak fjalė, ishte njė lloj polici jo me rrogė qė paguante veten me plaēkėn e bėrė. Kėto me fjalė tė thjeshta dhe, tė paktėn, teorikisht. Nė praktikė, dallimi ėshtė shumė mė i lehtė pėr t'u bėrė: nė ēdo kohė, shumė flota pirate i kanė kryer ndėrmarrjet e tyre pak a shumė dakord me shtete tė mėdhenj e tė vegjėl dhe shumė lundėrtarė qė bėnin tė ashtuquajturėn luftė nė ndjekje, domethėnė korsarė, nuk kanė hezituar tė kryenin aksione piraterie. Kėshtu qė, tė dy figurat kanė pėrfunduar pak a shumė gjithmonė pėr t'u ngatėrruar. Nėqoftėse shikojmė nga e kaluara, ēdo dallim ėshtė i pamundur dhe, nga ana tjetėr, tė lashtėt nuk kujdeseshin qė ta bėnin, sepse, tė paktėn nė epokat mė pak tė vonshme, pėr ta pirateria ishte njė aktivitet i ligjshėm si lufta.
Akejas, kretas dhe fenikas sulmonin qytetet tė pambrojtura dhe zinin skllevėr pėr t'ia shitur tregut mė tė parė. Me zgjerimin e dominimit tė Romės nė Perėndim dhe nė Lindje pati njė zhvillim tė frikshėm tė inkursioneve nėpėrmjet detit dhe tokės tė tipit piratesk dhe Pompeu i madh u ngarkua nga Senati nė vitin 67 B.C. pėr tė ēliruar detyrat nga sėmundja e keqe. Ai ia arriti pėr 3 muaj me ndihmėn e 15 delegatėve apo mėkėmbėsve dhe njė flotė prej 500 anijesh. Deri nė atė moment plaēkitėsit kryqėzoheshin, kurse Pompeu u kufizua qė t'i transferojė nė koloni tė ndryshme, nė veēanti nė Cilici, duke u dhėnė atyre mundėsinė qė tė jetonin nė mėnyrė mė tė rregullt. Me rėnien e Perandorisė Romake, tregtitė detare u reduktuan gjithnjė e mė shumė dhe, pėr disa shekuj, mund tė thuhet se ujėrat e Mesdheut nuk ofronin mė pre.
Nga shekulli i VIII-tė u rishfaq marinaria me iniciativėn e njė populli qė po pėrjetonte orėn e tij: arabėt. Pak e nga pak tregtitė po rimerrnin veten midis Perėndimit dhe Lindjes, nė mėnyrė tė veēantė prej veprimtarisė sė qyteteve e marinare: Amalfi, Piza, Gjenova, Gaeta, Venecia; anije tė vogla tregtare bėnin rrugėn midis porteve bizantine dhe atyre tė brigjeve mesdhetare jugore e perėndimore nga Siria nė Katalonjė, pre e hajdutėve tė detit. Ndėrkohė, pothuajse njėkohėsisht, njė aktivitet tjetėr piratesk ishte shfaqur nė veri prej inisiativės sė normanėve, qė kryenin inkursione nė Angli e Irlandė, Spanjė, Francė dhe Itali jugore, duke u shtyrė deri nė Islandėn e largėt dhe nė brigjet e Amerikės 500 vjet pėrpara Kolombit, falė njė diturie marinare qė sot askush nuk do tė dinte ta barazonte. Me anijet e tyre tė lehta me fund tė sheshtė, qė mund edhe tė viheshin mbi rrota, normanėt u ngjiteshin lumenjve dhe plaēkitnin fshatrat. "Ndėrthurja" midis piratėve dhe korsarėve ka lindur pikėrisht nga mbrojtja nga inkursionet marinare nė kuptimin qė qytetet, pėr t'u mbrojtur nga sulmet e plaēkitėsve, filluan tė mbrojnė piratėt pėr t'i pėrdorur nė rast sulmesh nga flota rivale dhe kundėrshtare. Me kryqėzatat arrihet nė periudhėn nė tė cilėn lufta nė ndjekje pėrzihet ngushtėsisht me piraterinė.
Nė fakt, kjo e fundit praktikohej dhe pranohej qysh nga shekujt e fundit tė Mesjetės: tė gjitha shtetet gėzonin tė drejta mbi copėra tė caktuara deti dhe anijet e tyre nuk kishin skrupull qė tė sulmonin dhe tė plaēkitnin, nėqoftėse arrinin, anijet e huaja qė ndeshnin nė kėto zona dhe pėr t'u kapur ekuipazhet dhe pasagjerėt, duke kėrkuar pastaj shpėrblime pak a shumė tė larta. Tė gjitha anijet pajiseshin pėr luftim dhe nuk ekzistonte praktikisht diferencė midis njė anijeje tregtare dhe njė lufte. Vetė kalorėsit e Shėn Gjonit e ushtronin korsarinė kundėr turqve nė ujėrat e Rodit dhe nuk ngurronin qė tė kėrkonin shpėrblime tė majme nga tė burgosurit e tyre apo t'i shisnin si skllevėr. Kėshtu, korsari dhe pirati pėrziheshin nė luftėrat midis kristianėve, tė pėrfaqėsuar kryesisht nga spanjollėt dhe kalorėsit e Shėn Gjonit, dhe turqve, tė pėrfaqėsuar sidomos nga piratė - korsarė tė famshėm, qė shumė herė nuk qenė me origjinė turke, por renegatė kristianė, lundėrtarė shumė tė aftė grekė, spanjollė apo italianė.
Kėshtu mund tė thuhet se, shfaqja e njė vele kristiane afėr njė bregu tė Afrikės Veriore popullsinė banuese aty saktėsisht siē ndodhte kur njė anije me gjysėmhėnė i afrohej ndonjė vendi tė bregdetit tirren, jonian, etj.. Korsarėt mė aktivė dhe mė tė organizuar myslimanė qenė ata me bazė nė qytetet bregdetare tė Magrebit, sidomos Algjeri, Tunizi dhe Tripoli. Me hinterlandet e tyre, kėto qytete pėrbėnin shtete korsare pothuajse tė pavarur nga pushteti i largėt i sulltanėve tė Stambollit. Aktiviteti kundėr kristianėve ishte njė aktivitet fitimprurės (pėr tė mos u harruar tregtia apo shpėrblimi i skllevėrve tė kapur) tejet legal, shpesh i inkurajuar nga vetė sulltanėt otomanė, sidomos kur kėta qenė nė luftė kundėr vendeve kristiane. Nė drejtimin e korsarėve myslimanė nganjėherė qenė njerėz tė jashtėzakonshėm, si dy vėllezėrit Arug e Khair ad-Din, tė mbiquajtur Mjekėrrkuqė; ky i fundit i krijoi jo pak probleme deri Karlit tė V-tė dhe Andrea Dorias. Pavarėsisht ekspeditave tė ndryshme ndėshkuese tė shteteve evropiane dhe deri tė sapolindurve Shtete tė Bashkuara tė Amerikės (kundėr Tripolit), aktiviteti korsar i regjencave magrebase (nganjėherė me aleanca tė ēuditshme, por jo dhe aq, me Francėn) vazhdoi pėr disa shekuj.
Goditje vendimtare u dha pushtimi i Algjerit nga ana e francezėve nė vitin 1830. Prania e vazhdueshme e anijeve korēare si nė det tė hapur, ashtu dhe nė brigje, konsiderohej sėmundje endemike, qė nuk ishte e mundur tė zhdukej, por qė vetėm mund tė pėrmbahej me njė aksion vigjilence tė vazhdueshėm, duke pėrdorur mjetet detare e pėrshtatshme. Kėshtu qė duheshin pėrdorur mjete lundrimi qė tė dispononin tė njėjtat armė si tė plaēkitėsve: nuk ishte aq e rėndėsishme fuqia e zjarrit sesa shpejtėsia e nxjerrė nga velierat latine dhe mundėsia pėr tė lėvizur, duke pėrdorur rremat edhe nė mungesė tė erės, gjatė bunacave tė muajve verorė. Kėshtu shkruante nė vitin 1797 Gjenerali Forteguerri lidhur me pėrdorimin e njėsive moderne tė luftės pėr tė shtypur inkursionet korsare: ... Nėqoftėse kėrcėnimi piratesk mund tė luftohej vetėm me tė drunjtat qė kishin tė njėjtat karakteristika me ato tė agresorit, kjo shpjegon sesi vallė marinat mesdhetare i ruajtėn pėr njė periudhė jashtėzakonisht tė gjatė, galerat, gjysėm galerat dhe galerat e mėdha, mjete tė brishta qė dispononin rrema, por qė e arrinin shpejtėsinė maksimale kur ngrinin velat e tyre tė mėdha latine.
Galerat e fundit tė Republikės sė Gjenevės mbetėn nė shėrbim kur tashmė prej kohėsh jashtė Mesdheut kėto njėsi konsideroheshin tė tejkaluara, pasi nuk mund t'u kundėrviheshin mė artilerive tė anijeve dhe fregatave qė pėrbėnin skeletin e flotave tė luftės. Kurse nė detrat italiane kėto njėsi demonstroheshin nė fakt shumė tė dobishme nė funksion tė gjuetisė sė barbarėve. Midis galerave tė fundit tė armatosura nga Republika e Gjenovės mund tė kutjohet "Raggia", e cila u dallua nė vitin 1768 pėr kapjen e shabekut algjerian "Clenchec". Ky i fundit, njė anije druri me skaf tė butė, qė ishte i pajisur me tri vela tė mėdha latine dhe kishte edhe mundėsinė qė tė pėrdorte shtytjet me rrema, rezultoi veēanėrisht i pėrshtatshėm pėr luftėn nė ndjekje. Mbante njė armatim tė konsiderueshėm, qė mund tė arrinte 200 personat dhe nja 20 topa. Pėr cilėsitė e tij tė shpejtėsisė e tė fuqisė u pėrdor gjerėsisht nė ndeshjet luftarake tė Shtatėqindės; spanjollėt armatosėn njė numėr tė madh, qė ua kundėrvunė atyre tė barbarėve.
Nga ana kristiane, aktivitetet kryesore korsare kundėr myslimanėve u menaxhuan nga kalorėsit e Maltės dhe ata tė Shėn Stefanit, portet kryesore mbėshtetės tė tė cilėve qenė Malta e Livorno. Por tė shumtė qenė edhe korsarėt privatė kristianė, qė nganjėherė vepronin pėr llogari tė tyre (edhe kundėr gjėrash dhe personash europianė) dhe tė tjera nė emėr tė mbrojtjes sė kristianizmit. Aktiviteti i korsarėve kristianė pothuajse pushoi krejtėsisht nga fundi i Shtatėqindės. Njė aspekt i rėndėsishėm i marinarisė mesdhetare, si nga ana myslimane, ashtu dhe nga ajo kristiane, qė kapja e armiqve (edhe gra e fėmijė) pėr t'i bėrė skellvėr apo tė burgosur pėr t'u ēliruar pas pagimit tė njė shume. Pėr meritė edhe tė kėrcėnimeve pėr raprezalje midis vendeve tė tyre tė origjinės, kushtet e jetės sė skllevėrve nuk qenė gjithmonė tė kėqija, as nė kampin mysliman, as nė atė kristian, siē mund tė mendohet me shikim tė parė. Tė dhėnat mbi numrin e skllevėrve mungojnė, por dukej nganjėherė qe mjaft i lartė. Pėr shembull, vlerėsohet se midis dekadave tė fundit tė Pesėqindės dhe tė para tė Gjashtėqindės kishte 50000 (maksimumi) skllevėr nė zonėn e Algjerit, 12 nė Siēili dhe rreth 100 000 nė Spanjė.
Nė Angli, nė fund tė Mesjetės, aktiviteti plaēkitės e kalonte shumė atė tregtar. Nė realitet, flota ishte mė e mirėorganizuar se vende tė tjera, pasi duke qenė latifondistėt e mėdhenj edhe magjistratėt kryesorė tė distrikteve tė tyre, i nxirrnin nė liri delinkuentėt. Kundėr kėsaj piraterie tė organizuar mbi bazė kombėtare, tė mbėshtetur nga pronarėt e mėdhenj si familja Killigrew nė Cornwall, Mbretėresha Elisabeth kėrkoi qė tė veprojė me energji. Nga njėra anė, nuk hezitoi qė tė godasė personazhe tė lartė, nga ana tjetėr, u tregua e mėshirshme me piratėt, duke u shtyrė ata qė qenė kapur tė bashkėpunonin nė gjuetinė e atyre qė qenė akoma nė liri apo duke i absorbuar nė marinėn angleze. Por, vepra e saj u zhvillua sidomos pėr ta shfrytėzuar aktivitetin piratesk pėr luftėn kundėr Spanjės, duke i transformuar piratėt nė korsarė dhe duke i larguar nga brigjet angleze pėr t'i drejtuar drejt atyre amerikane.
Me pushtimin e Meksikės dhe tė Perusė nga ana e Spanjės, tė dy Amerikat kishin filluar tė dėrgonin nė Botėn e Vjetėr sasira tė konsiderueshme floriri. Me Spanjėn, Anglia nuk ishte nė marrėdhėnie tė mira dhe alternonte gjendje tensioni me ato lufte: kėshtu, asgjė nuk pengonte qė tė fillonte njė aktivitet i gjerė piratesk apo korsar nė dėm tė Spanjės dhe tė galerave tė mėdha tė saj plot me flori qė vinin rregullisht nga Bota e Re. Elisabeth nuk e organizoi luftėn e ndjekjes nė Atlantik, pasi nuk kishte nevojė: mjaftonte qė tė favorizonte apo, thjesht, tė mos e pengonte. Karakteri i ftohtė anglez nuk ėshtė aspak i huaj ndaj aventurės; trashėgimtar i kurajos normane, ėshtė bile mė aventureski, edhe pse hidhet tek aventura me qetėsi tė ftohtė. Filloi kėshtu epopeja mė e madhe korsare nė histori. Lundėrtarėt mė tė mėdhenj anglezė tė mesit tė dytė tė Pesėqindės janė thelbėsisht korsarė. Qe Martin Frobisher, i cili nė rini plaēkiti pothuajse tė gjitha detet dhe, nga viti 1576 mė 1578, ju kushtua kėrkimit tė tė ashtuqujaturit Kalim Veriperėndimor, domethėnė atij qė do tė duhej tė vinte nė komunikim nė veri Atlantikun me Paqėsorin. Nė vijim, filloi luftėn korsare kundėr Spanjės dhe Francės, duke vdekur nė luftime: Mbretėresha Elisabeth e emėroi kalorės. Korsar qe Sėr Richard Grenville, i cili nga 1585 mė 1591, gjatė udhėtimeve tė tij, plaēkiti ishujt Azore dhe futi nė dorė anije spanjolle derikur, i bėrė Kundėradmiral, humbi jetėn nė njė pėrplasje me flotėn spanjolle. Korsar Richard Hawkins, i cili nė vitin 1593, i nisur me tri anije tė pajisura prej tij, kaloi Ngushticėn e Magelanit dhe ju ngjit bregut amerikan deri nė Valparaiso, duke plaēkitur anijet spanjolle qė haste rrugės. Edhe ai pati gradėn e Kundėradmiralit dhe u emėrua kalorės. Korsar qe edhe mė i madhi i tė gjithėve, Francis Drake, i lindur nė Tavistock tė Devonshire, rreth viteve 1539 - 1545.
E filluar nė moshė tė re, karriera e marinarit, pothuajse nė moshėn 22-vjeēare komandonte njė anije dhe bėnte aktivitete nė Detin e Karaibeve, luftoi nė Gjirin e Meksikės dhe nė vitin 1570 siguroi letrėn e korsarisė nga Mbretėrsha Elisabeth, e cila financoi ekspeditat qė kreu kundėr kolonive spanjolle deri mė 1572. Nė kėtė kuptim, i pozicionuar me njerėzit e tij nė istmin e Panamasė, sulmoi dhe mbyti njė karvan spanjoll tė ngarkuar me flori dhe me argjent. Kish siguruar patenta tė rregullta pėr luftėn korsare dhe tashmė anije tė shumta spanjolle qenė plaēkitur prej tij; i kthyer nė Angli plot me plaēkė, siguroi nga Mbretėresha mbėshtetjen pėr njė ekspeditė nė Detin e Jugut, siē quhej nė atė kohė Paqėsori, i dominuar nga spanjollėt dhe akoma i panjohur pėr anglezėt.
Drake u nis me 5 anije dhe 167 njerėz nga Plymouth me 13 dhjetor 1577; me kalimin e Oqeanit Atlantik, ekspedita arriti Rķo de la Plata, kaloi Patagoninė, arriti Ngushticėn e Magelanit nė gusht tė 1578 dhe, mė sė fundi, Oqeanin Paqėsor, duke ngjitur brigjet e Kilit e tė Perusė deri nė California me qėllimin e saktė qė tė sulmonte dhe plaēkiste anije dhe porte spanjolle. Nė realitet grumbulloi kėshtu njė plaēkė tė konsiderueshme. Nė California zbarkoi, duke marrė posedimin e asaj toke nė emėr tė Mbretėreshės dhe e quajti New Albion. Vetėm me anijen flamurmbajtėse "Golden Hind", Drake e vazhdoi lundrimin nė drejtim tė jugut dhe mė pas drejt lindjes, pėrtej Tokės sė Zjarrtė, nga ku zbuloi ishullaritetin, duke demonstruar se nuk ishte e lidhur, me "kontinentin e madh jugor" (kalimi midis Tokės sė Zjarrtė dhe Ishujve Shetland australe sot njihet si Ngushtica e Drake). Pastaj pėrballoi me vendosmėri Paqėsorin, duke e lėnė bregun amerikan mė 23 korrik tė 1579, arriti pranė Filipineve, ku sulmoi nė befasi anijet spanjolle, arriti ishujt Molucche, Java dhe, nga kėtu kaloi Oqeanin Indian, kaloi Kepin e Shpresės sė Mirė, duke u hyrė nė shtatorin e 1580 nė portin e Plymouth, nga i cili qe nisur 3 vjet mė parė, pasi kish kryer rrotullimin e botės: i pari, nėn flamurin anglez (Drake qe kėshtu anglezi i parė qė kish kryer rrotullimin e plotė tė globit, ndėrmarrje e realizuar mė parė vetėm nga Magelani).
Ndėrkaq, Spanja e tėrbuar pėr plaēkitjet e tij, kish protestuar fuqimisht pranė Mbretėreshės, duke i kėrkuar qė korsari tė varej. Por Elisabeth e priti me nderime tė mėdha, duke i dhėnė patenta fisnikėrie me emėrimin si kalorės, shkoi tė vizitojė anijen e tij, e vetmja nga tė pestat qė i kish mbetur dhe urdhėroi qė anija "Golden Hind" tė ruhej si kujtim (u shkatėrrua rreth njė shekull mė pas). Jo pėr kėtė, Drake do ta braktiste aktivitetin e tij. Me shpėrthimin e luftės kundėr Spanjės, Drake rimori detin me njė skuadėr detare: pushtoi qytetet nė Ishujt e Capo Verde e nė Indinė Perėndimore dhe nė Kadiz mė 1578 sulmoi njė flotė tė fuqishme spanjolle, duke djegur atė. Qe nė krye tė njė prej skuadrave qė mundėn "Invincibile Armada", qe Nėnadmiral mė 1588 dhe vdiq nga ethet mė 1595 nė afėrsi tė Portobello. Pėrveē Francis Drake, pati korsarė tė tjerė legjendarė nė Anglinė elisabethiane, si William Hawkyns: i pari i njė dinastie lundėrtarėsh tė mėdhenj, ndėr mė tė famshmit i biri John dhe i nipi Richard. Nė vitin 1528, filloi tregtinė me Guinenė e Brazilin, plaēkiti 7 galera tė mėdha spanjolle nė afėrsi tė Maracaibo, pastaj vdiq nė atdhe mė 1553, teksa priste tė emėrohej "Sir". I biri John, qe anglezi i parė qė praktikoi tregtinė e skllevėrve midis Afrikės dhe kolonive spanjolle tė Amerikės (1562).
Hyri nė Portin e Veracruz, duke kapur disa pengje spanjolle, me garnizonin lokal pa mundur qė t'i bėnte rezistencė. Por forcat armike tė ardhura mė pas e sulmuan dhe ai u shtrėngua (1567) nė njė arrati tė turpshme sėbashku me kushėririn Francis Drake. Arkėtar (1573) dhe nė pas kontrollor i marinės mbretėrore, mori pjesė me gradėn e Kundėradmiralit nė luftėn kundėr "Invincibile Armada" spanjolle (1588). Nė vitin 1590, tentoi qė tė kapė flotėn spanjolle qė sillte flori nga Bota e Re nė Spanjė, por arriti nė Antille pa mundur ta kapė. Mė 1595, shoqėroi kushėririn Drake, nė njė ekspeditė tjetėr jo tė frytshme nė Indinė Perėndimore, ku dhe humbi jetėn. Qe njė prej lundėrtarėve mė tė zjarrtė nė shėrbim tė Mbretėreshės Elisabeth dhe ndėr tė parėt qė praktikoi luftėn korsare. Djali i tij Richard, komandant i njė anijeje, nė luftėn kundėr "Invincibile Armada" spanjolle tė 1588, me "Dainty" dhe me dy anije tė tjera, u nis mė 1593 drejt kolonive spanjolle nė Amerikėn Jugore, me qėllim plaēkitjen dhe jo pėr tė tentuar zbulime gjeografike, siē pohon nė kujtimet e tij. Pasi kaloi nga Atlantiku nė Paqėsor nėpėrmjet Ngushticės sė Magelanit, plaēkiti bregun kilian, deri kur, i plagosur dhe me "Dainty" nė prag tė mbytjes, ju desh qė t'u dorėzohej dy anijeve spanjolle. I kapur, u dėrgua nė Europė, nga ku u lirua mė 1602. Arriti gradėn e Nėnadmiralit dhe luftoi piratėt algjerianė nė Mesdhe. Vdiq nė Londėr nė vitin 1622. Nga ai mbesin "Vėzhgime lidhur me udhėtimin nė detet e jugut". Korsar tjetėr i njohur i konsideruar xhentėlmen qe Walter Raleigh, qė pasi kish luftuar nė Francė pėr kauzėn hugenote (1569 - 1576), nė vitin 1578 ju kushtua karrierės marinareske me vėllain pėr babė Sėr Humphrey Gilbert, duke kryer njė udhėtim tė parė nė Terranova.
Nė vitin 1580, u vu nė shėrbim tė Robert Dudley, Kont i Leicester, dhe luftoi nė Irlandė. I bėrė favoriti i Mbretėreshės Elisabeth I, pati dhuratė monopole tregtarė fitimprurėse dhe zotėrime tė mėdha nė Angli e nė Irlandė. Nė vitin 1584, financoi njė udhėtim eksplortimi pėrgjatė brigjeve tė Amerikės Veriore, midis Florida dhe North Carolina, duke i dhėnė emrin "Virginia" (nė nderim tė Mbretėreshės Elisabeth I, e quajtur "Mbretėresha e Virgjėr") njė territori tė madh. Nė periudhėn 1585 - 1587 pasoi njė tentativė kolonizimi (zbarkim nė ishullin Roanoke), por pa sukses. I zėvendėsuar nė vitin 1587 nga rivali Konti Essex nė favor tė Mbretėreshės, u burgos mė 1592, pse i kish marrė mendjen njė shėrbėtoreje tė kėsaj, me tė cilėn u martua. Nė vitin 1595, rifilloi aktivitetin marinar dhe eksploroi brigjet e Amerikės Jugore, duke shpresuar qė tė zbulojė pėrrallorin Eldorado; kėshtu mori pjesė nė kapjen e Kadiz (1596); nė vitin 1601 mori pjesė nė shtypjen e represionit tė rebelimit tė Kontit Essex, duke u paraqitur si kapiten i gardės nė ekzekutimin e tij. Epoka e korsarėve tė mėdhenj anglezė pėrfundoi me vdekjen e Mbretėreshės Elisabeth nė vitin 1603.
Pasuesi i saj, Jack I, ishte mbret paqėsor, bėri paqe me Spanjėn dhe la tė bjerė flota: pasoja qe qė njė numėr i madh marinarėsh mbeti papinė dhe qė rinia e papėrtueshme, tashmė e nisur drejt aventurave tė litarit, u gjend e zhgėnjyer dhe e pakėnaqur. Asnjė mrekulli nėqoftėse mbretėrimi i Jack I shėnon dekadencėn e luftės krosare dhe rilindjen e piraterisė nė Angli. Me ardhjen e Jack I, Raleigh u burgos (korrik 1603) me akuzėn, e pabazuar, se kish komplotuar kundėr tij. I gjykuar nė nėntor, u dėnua me vdekje, por vendimi nuk u ekzekutua dhe mbeti i burgosur nė Kullėn e Londrės deri nė mars tė 1616, i liruar me qėllim qė tė komandonte njė ekspeditė nė Guyana, nė kėrkim tė njė miniere floriri, pa rėnė nė konflikt me kolonėt spanjollė. U nis nė mars tė 1617, duke arritur nė dhjetor nė derdhjen e lumit Orinoco, por floriri nuk u gjet dhe njerėzit e tij u ndeshėn me spanjollėt. Pėr kėtė arsye, nė rikthimin e tij nė Londėr, sipas impenjimit tė marrė me ambasadorin spanjoll Gondomar dhe nė bazė tė vendimit tė vitit 1603, Jack I e dėnoi me dėnimin kapital. Midis shkrimeve tė tij, pėrveē poezive tė shumta, kujtohen pėrshkrimi i Guyana dhe njė histori e botės, e mbetur e papėrfunduar. Atij i dedikohet kultivimi i duhanit nė Angli dhe, sipas disave edhe ai patates. Nė epokė tė mėvonshme nuk mund tė lihen pasdore aventurat e korsarit Capitan William Kidd.
I transferuar ende i ri nė New England, rezultoi shpejt njė njeri i detit i aftė dhe kurajoz, duke fituar mirėnjohje publike pėr shėrbimet e bėra kolonisė gjatė konfliktit me New France. I shkuar nė vitin 1695 nė Angli, siguroi nga Williami III emėrimin si kapiten fregate, me detyrėn qė tė shtypė piraterinė dhe sidomos tė luftojė korsarėt francezė shumė aktivė nė Botėn e Re. I nisur nga Plymouth nė vitin 1696, me anijen korsare "Adventure Galley" nė drejtim tė New York, pasi kish hasur pėr disa kohė brigjet amerikanoveriore, ndryshoi kurs, duke u drejtuar pėr Madagascar, ku ju kushtua piraterisė (1697 - 1699). Me t'u kthyer nė Amerikė u demaskua dhe u arrestua. I kthyer kėshtu nė Angli, i njohur si fajtor vrasjeje dhe piraterie, u var. Pėrmendėm pak mė parė korsarėt e frikshėm francezė: mbi tė gjithė Jean Bart, pinjoll i njė familjeje me tradita detare, qė filloi si muēo nė moshėn 17-vjeēare, duke shėrbyer nė anijet e holandezit De Ruyter. U kthye nė atdhe nė vitin 1672, kur shpėrthyen luftimet midis Francės dhe Hollandės.
Nga 1672 deri mė 1678, demonstroi aftėsi tė jashtėzakonshme komanduese, nė drejtim anijesh korsare. U emėrua si toger fregate mė 1679, kapiten fregate mė 1686. Nė vitin 1689 shpėtoi njė karvan tregtar nga sulmi i dy anijeve angleze. I kapur nga anglezėt bashkė me Forbin, 12 ditė mė vonė tė dy arritėn qė arratisen dhe tė arrijnė Francėn. Kapiten fregate nė vitin 1690, ēau bllokimin e vendosur ndaj Dunkerque nga 39 anije anglo - hollandeze dhe rifilloi luftėn korsare, duke konfirmuar nė aksione tė shumta gjakftohtėsi, kurajo dhe vlera luftarake. Komandant skuadre mė 1691, siguroi mbėrritjen nė Francė tė karvanėve tė ngarkuar me grurė, pėr tė cilin kishte nevojė ekstreme. Nė vitin 1694, sulmoi skuadrėn e Admiralit Hidde de Vries, tė formuar nga anije hollandeze, daneze dhe suedeze: duke i drejtuar me sulm njerėzit e tij, duke kapur anijen e admiralit armik, duke vėnė nė arrati pjesėn tjetėr tė flotės dhe duke rikuperuar 120 anije plot me grurė qė i ēoi nė portet franceze.
Pasardhėsit e tij arritėn detyrat mė tė larta tė Marinės Mbretėrore franceze: djali i madh i tij, Francois Cornil, vdiq Nėnadmiral nė vitin 1755 dhe mund tė konsiderohet si njeriu i detit mė i madh qė ka pasur Franca. Pėr t'u kujtuar edhe Robert Surcouf, i cili praktikoi rrugėn korsare larg nga Saint-Malo, qyteti i tij i lindjes. Baza e tij ishte ishulli Mauritsius nė Oqeanin Indian, nė atė pronėsi franceze, nga i cili plaēkiste anijet tregtare angleze qė bėnin rrugėn e Indisė. Ishte i famshėm jo vetėm pėr aftėsinė nė luftėn korsare, por edhe pėr kurajon. Nuk i linte asnjėherė pistoletat e tij, tė dekoruara mjeshtėrisht. Njė herė luftoi kundėr njė dyzine ushtarėsh prusianė, duke dalė fitimtar. Korsari Jean Lafitte, i lindur nė Haiti, qe edhe pirat, trafikant skllevėrish dhe kontrabandist. Sėbashku me vėllain e tij Pierre, komandonte njė bandė, e cila nė vitin 1807 mbante rreth njė tė dhjetėn e tė gjitha punėve tė qytetit Neė Orleans. I deklaruar si i jashtėligjshėm pėr kontrabandė skellvėrish, Jean e siguroi faljen pse kish mbrojtur qytetin nga njė sulm nė luftėn e vitit 1812.
Aktet e piraterisė sė Lafitte drejtoheshin sidomos kundėr anijeve spanjolle nė Gjirin e Meksikės, pasi theksonte se kėto qenė akte legjitime lufte korēare, duke shfaqur letra autorizimi. Por plaēkiste edhe anije amerikane dhe, nga bastioni i tij nė Barataria Bay, nė afėrsi tė Neė Orleans, drejtonte nė mėnyrė sekrete edhe tregtinė e skllevėrve. Edhe Italia pati korsarėt e saj, si ligurasi Enrico Pescatore, Kont i Maltės, Admiral i Frederick II tė Svevia, dhe nicasi Giuseppe Bavastro, kapiten i portit tė Algjerit nė shėrbim tė francezėve (1830), i cili praktikoi me sukses luftėn korsare kundėr anglezėve. Bavastro diti tė pėrfitonte nga cilėsitė evolutive tė shabekėve tė sipėrpėrmendur, tė cilat nuk ngurronte t'i pėrdorte pėr tė kapur anije lufte angleze.
Midis shumė ndėrmarrjeve tė shumta pėr tė cilat u bė i famshėm, mund tė kujtohet ajo e kryer mė 1803 pėrpara Gjibraltarit: nė komandėn e "Intrépide", njė shebek modest i armatosur me 3 topa, Bavastro kapi njėri pas tjetrit anijet angleze "Astrea" dhe "Mary Stevens", tė cilat dispononin njė fuqi tė pėrgjithshme zjarri dhjetė herė mė tė madhe. Nė vitin 1815, Mbretėria e Sardenjės nderoi gjysėmgalerat e lehta tė saj, tė cilave ju besuan detyra vigjilimi tė detrave tė afėrt: bėhej fjalė pėr "Beatrice" dhe "Liguria", tė armatosura me 5 topa. Nė vitin 1839, kur mė sė fundi "Beatrice", anija me rrema e fundit e mbijetuar nga lufta u nxorr jashtė pėrdorimit, ajo pėrfaqėsonte njė fosil tė gjallė nė njė periudhė nė tė cilės Mesdheu tashmė pėrshkohej kryesisht nga anijet me avull. "Beatrice" nuk do tė ishte anija e fundit me vela latine, qė ka mbajtur flamurin e marinės sė luftės italiane: Nė Detin e Kuq, Marina Mbretėrore italiane mbajti nė shėrbim deri nė fillimet e Nėntėqindės njė flotė sambukėsh arabė, me detyra mbikqyrjeje dhe shtypjeje tė kontrabandės.
Njė objekt i shenjtė i ruajtur nė njė kishė tė Vernazza (Cinque Terre) kujton pambukun "Cervo", tė mbytur nė jug tė Adenit pikėrisht teksa po gjuante piratėt. Njė kuriozitet: duket se vetė Cristoforo Colombo e kish praktikuar piraterinė pėr llogari tė Renato Anzhuinit (rrethana mbėshtetet nga kush pėrqafon tezėn e Colombo kushėri tė afėrt me njė korsar Coulon). Nė luftėn korsare, u shpreh padiskutim njė etje pėr aventurė jo e privuar nga njė poezi e dėshpėruar, qė nė disa figura tė jashtėzakonshme mundi edhe tė ndriēojė njė shpirtmadhėsi bujare tė caktuar. Por ėshtė akoma mė shumė jashtė dyshimit se nė bazat e saj qėndrojnė gjithmonė tendencat njerėzore mė primitive dhe mė tė dhunshme tė abuzimit tė njėrit ndaj tjetrit, qė zbulojnė edhe tek personazhet mė tė guximshėm dhe sypatrembur shpirtra tė dobėt dhe antisocialė.