Fillimet në UÇK

Njohja e Kryeministrit Hashim Thaçi me heroin kombëtar Adem Jashari, fillimet e Thaçit në UÇK dhe krijimi i UÇK-së, vizitat e para të Kryeministrit jashtë Kosovës, si dhe shumë momente interesante të jetës së tij. Kjo është pjesa e dytë e intervistës së zhvilluar nga gazetari Blendi Fevziu

KJ: Që në 1988 ke marrë pjesë në lëvizje ilegale?
Hashim Thaçi: Që në 1988 kemi vazhduar me organizimin tonë që përmenda më herët, si dhe në Lëvizjen Popullore të Republikës së Kosovës isha organizuar përmes Kadri Veselit. Pastaj, grumbullova një grup shokësh studentë, bartës të lëvizjes studentore, në koordinim të plotë me Lëvizjen Popullore, organizonim demonstrata në qendër të qytetit të Prishtinës. Demonstratat kishin karakter politik për Kosovën Republikë, por ndërkohë pas demonstratave që zhvilluan në Podujevë, një grup i lëvizjes legale kaloi në legalitet, ky grup ishte i armatosur.

KJ: Ç’do do të thotë?
Hashim Thaçi: Të jetoje i ndjekur nga serbët, të tërhiqeshe nga jeta normale dhe të veprojë në fshehtësi maksimale kundër policisë, administratës serbe dhe Lidhjes Komuniste të atëhershme.

KJ: Në lëvizjen ilegale ishit vetëm me literaturë, me organizime demonstratash, apo kishte edhe veprime konkrete, flas atentate, sabotime, gjëra të tilla...?
Hashim Thaçi: Kishte sabotime, kishte organizime, në veçanti prej vitit ‘89, të fillimi të organizimit të armatosur, ka ndodhur edhe më herët në organizatat ilegale kundër inspektorëve të sigurimit të atëhershëm, të UDB-së. Por, në mënyrë më të organizuar ka filluar prej vitit 1989, në atë kohë ishte dhe një grup i organizuar ilegal, i armatosur në trevën e Podujevës, që pastaj u instalua një pjesë e madhe e tyre në Prishtinë. Hasan Ramadani, që ne bashkëvepruam në atë kohë, u kujdes për ta. Ishte një organizim që në fakt filloi të tronditë Lidhjen Komuniste të atëhershme, por mund të them edhe prezencën ushtarake, policore dhe sigurimin jugosllav në Prishtinë.

KJ: Kur ke mbajtur armë për herë të parë?
Hashim Thaçi: Armën për herë të parë, prej organizatës që vepronim, e kam marrë në vitin 1989, diku nga tetori, prej Afrim Zhitisë, mbaj mend shumë mirë edhe Hasan Ramadani i cili u vra në fillim të viteve 1990, pastaj filloi të qëndronte ilegal në Kosovë. Ishte një armatim modest.

KJ: Çfarë ishte?
Hashim Thaçi: Përpjekje guerile shumë moderne. Ishin gjysmë automatikë, automatikë shumë modernë, prodhim izraelit.

KJ: E mbaje me vete?
Hashim Thaçi: Ka pasur kohë, po. Ndërsa prej themelimit të UÇK-së, vazhdimisht po.

KJ: Çfarë arme keni pasur në UÇK?
Hashim Thaçi: Fillimisht kemi nisur me një armatim shumë modest. Unë kam mbajtur edhe revole, kam mbajtur edhe automatik, varësisht nga rrethanat, kushtet dhe veprimet që kemi zhvilluar. Por, ndërkohë unë vazhdimisht kam qenë i fokusuar në formësimin e konceptit politik të rezistencës tonë dhe të prezantimit të saj.

KJ: A keni qenë ambicioz në shkollë?
Hashim Thaçi: Mund të them se po.

KJ: Në ç’kuptim?
Hashim Thaçi: Në kuptim të shkollimit. Por, edhe kur luanim me fëmijë, në çfarëdo sporti kam qenë ambicioz të fitoj. Ambicie, si tek çdo njeri. Ka ndodhur që kemi humbur, por kam bërë përpjekje që të vazhdoj me lojën tjetër dhe që të fitoj.

KJ: Si ka qenë gjendja ekonomike e familjes në atë kohë kur ju ishit student?
Hashim Thaçi: Unë kam pasur fat që në periudhën kur kam filluar si nxënës i shkollës së mesme, në veçanti si student, gjendja e familjes sime ka qenë shumë mirë, ka qenë 4 vëllezër duke punuar në Vjenë të Austrisë. Kam qenë disi edhe si i favorizuar dhe i përkëdhelur i familjes, për çka u jam mirënjohës vëllezërve, motrave, mbi të gjitha prindërve, që vazhdimisht më kanë mbështetur, më kanë përkrahur, më kanë dhënë kurajë të jashtëzakonshme, edhe për punë, edhe për studime, edhe për jetë. Dua të them se urtësinë shpirtërore, qetësinë shpirtërore, e kam prej nënës, ndërsa mund të them se pak ambicien dhe këmbëngulësinë e kam prej babait.

KJ: Në atë kohë të gjithë e dinin se shqiptarët e Kosovës jetonin shumë më mirë se shqiptarët e Shqipërisë. Ekonomikisht ka qenë mirë në atë kohë?
Hashim Thaçi: Nuk mund të them se ka qenë ashtu siç ishte krijuar ai perceptim në Shqipëri. Por, edhe Shqipëria nuk ishte në atë gjendje siç ishte krijuar në Kosovë se ishte një kopsht me lule.

KJ: Çfarë informacione kishit për Shqipërinë?
Hashim Thaçi: Kishim opinione të krijuara nga mediumet e Shqipërisë. Nga njerëzit e paktë që e kishin vizituar Shqipërinë. Nga librat e pakët që i lexonim prej Shqipërisë, që mund t’i siguronim. Por, Kosova ishte pjesa më e pazhvilluar e Jugosllavisë, ishte pjesa më e diskriminuar në kuptimin politik dhe ekonomik. Ishte pjesa më e diskriminuar në kuptimin politik dhe ekonomik. Kosova shfrytëzohej edhe prej Jugosllavisë, Beogradi vazhdonte të zhvillohej, ndërsa Kosova vazhdonte në regres. Vazhdimisht ai regres ndikonte në rritjen e pakënaqësisë, në kultivimin e frymës më kombëtare. Në veçanti, ardhja e mësimdhënësve të Universitetit të Tiranës në vitet 1974-1981 në Prishtinë, mund të them se ka qenë kryesore për lëvizjen e re kombëtare të shqiptarëve në Jugosllavi dhe në kërkesën Kosova Republikë. Por, edhe për zbehjen e mentalitetit jugosllav në Prishtinë.

KJ: Ju thatë që 4 nga vëllezërit punonin në Vjenë kur ju ishit në shkollë të mesme. Kur keni udhëtuar për herë të parë jashtë Jugosllavisë?
Hashim Thaçi: Në vitet 1989... Kam vizituar vëllezërit në Austri, në Vjenë, ku kam qëndruar një kohë, pastaj kam vizituar edhe motrën e madhe që jetonte në Lilë, afër Parisit... por edhe afër Brukselit. Më ndihmuan për të kuptuar më mirë botën, kuptimin edhe më të gjerë.

KJ: Si dukej bota jashtë Jugosllavisë?
Hashim Thaçi: Në fakt, komplet ndryshe.

KJ: Ç’do me thënë?
Hashim Thaçi: Botë e mundësive, botë e hapur, botë e mendimit të lirë, ekonomisë së lirë të tregut, ndërsa në Kosovë vazhdonte regresi. Në Jugosllavi fillonte kriza e madhe.

KJ: Ju thatë që u armatosët për herë të parë në vitin 1989, është ekzaktësisht koha që edhe në Shqipëri filluan lëvizjet demokratike, filluan protestat e para të fshehura, që më pas u konrektizuan me ato të viteve ‘90. Si e përcillnit gjendjen në Shqipëri?
Hashim Thaçi: E kemi përcjell gjendjen shumë nga afër, në vazhdimësi. Dhe çdo lajmi të mirë për demokratizimin e Shqipërisë, në Kosovë i gëzoheshim. Kemi qenë të bindur se pa demokratizimin e Shqipërisë, nuk do të kishte liri të Kosovës.

KJ: Ishit realistë për këtë?
Hashim Thaçi: Ishim realisht të bindur, sepse me demokratizimin e Shqipërisë hapeshin mundësi të reja, hapej një mundësi e komunikimit, në të njëjtën kohë një mundësi e re e shfrytëzimit më pozitiv prej lëvizjes kombëtare në Kosovë, mundësinë Shqipëri. Mundësia Shqipëri nënkuptonte liri për Kosovën.

KJ: Si e mbani mend krijimin e LDK-së dhe ardhjen e Rugovës në krye të saj?
Hashim Thaçi: E mbaj mend shumë mirë, si student. Në atë kohë, filloi fryma më liberale e ideve të ndryshme, duke filluar nga Sllovenia, Kroacia, në Bosnje dhe Hercegovinë, mandej edhe brenda Serbisë, por me fuqizim të plotë të autoritetit të Millosheviçit dhe zhvillimet ne Maqedoni, por edhe në Mal të Zi. Natyrisht, Millosheviçi kishte krijuar një front anti-Kosovë. Republikat tjera jugosllave ndërsa rrezikoheshin vetë, nuk e kuptonin idenë e nacionalizmit serb, antishqiptar dhe anti-republikave tjera. Ne ballafaqoheshim në dy zhvillime interesante, të një fillimi të ri, më ndryshe, të lejimit të shprehjes së lirë, por jo të veprimit. Prandaj, Serbia kujdesej të mos ndodhnin veprime kundër saj, ndërsa nuk shqetësohej fort kur flisnin kundër saj. Këtu kishim edhe dallime konceptore, ne ishim për veprim aktiv konkret. Në atë kohë kemi qenë më të rezervuar në kuptimin e fillimit të menjëhershëm të aksioneve të armatosura, por kemi prezantuar edhe në takime të ndryshme, në atë kohë të spektrit politik kosovar, që të fillonim të organizoheshim për rezistencë të armatosur. Kemi qenë të bindur se lufta në një kohë do të ndodhte, se Serbia s’do të largohej vullnetarisht nga Kosova.

KJ: Kur e keni takuar për herë të parë Ibrahim Rugovën dhe si e mbani mend?
Hashim Thaçi: Ibrahim Rugovën për herë të parë e kam takuar në vitin 1991. Kam qenë student prorektor në Universitetin e Prishtinës, së bashku me udhëheqësit e lëvizjes studentore të atëhershme, zotin Fisnuk Cukaj, kemi shkuar në zyrën e tij për t’u takuar, ishte ora rreth 13:00. Filloi edicioni i lajmeve të Deutche Welle. Më kujtohet, aty thuhej që duhet të prisnim pak derisa të dëgjonim lajmet. Ok, Fisniku dhe zoti Rugova pinin cigare, e di se zoti Rugova ka ofruar cigaret, ishte një apasionant i theksuar i duhanit. Pastaj, në reagimin tonë që duhet të lëvizim kundër mbylljes së Universitetit të Prishtinës, na ka thënë: djema duhet të jeni të kujdesshëm, ende nuk e kuptoni se çfarë është shteti, çfarë force ka, duhet të jemi të urtë, duhet të jemi të matur. Ishte një takim interesant, por jo dobiprurës.

KJ: E mbante mend më pas këtë takim?
Hashim Thaçi: Rugova e mbante mend, ma ka kujtuar në Rambuje edhe më vonë, por natyrisht se zhvillimet tjera të hershme bënë që ai takim të mos kishte rëndësinë e vet të madhe, por për mua kishte rëndësi të jashtëzakonshme. Pse? Ballafaqoheshin dy ide të ndryshme, dy koncepte që definitivisht pastaj u instaluan në Kosovë brenda lëvizjes politike në vend.

KJ: Kur u larguat nga Prishtina dhe përse?
Hashim Thaçi: Në verë të vitit 1992, filluam një grup intelektualësh të rinj, vazhdoja të punoja në Universitet me një grup tjetër atdhetarësh në Drenicë dhe përreth Drenicës, dhe strukturat e Lëvizjes Popullore, mendonim përfundimisht për rezistencë të armatosur.

KJ: Ishit të bindur për këtë?
Hashim Thaçi: Ishim të bindur.

KJ: Kishit bindje se disa djem të rinj me armë të lehta, mund të fitonin?
Hashim Thaçi: Ishim të bindur se ne mund të fitonim, se mund të vazhdonim, se mund të fitonim përkrahjen, se një ditë Kosova do të ishte e lirë.