Erėn nė shishe
sigurisht e kanė robėruar egjiptianėt e vjetėr, por shikuar
gjuhėtarisht, deri tek ne parfumi erdhi pėrmes tymit tė pėr fumum
latin. Pallati i kujt ishte i parfumosur dhe kur filluan ta
shfrytėzojnė masat parfumin?
Kush e zbuloi parfumin e parė? Kush do tė dinte. Por besimtarėt do
tė thoshin se hundėn dhe erėrat i ka krijuar Zoti. Por pavarėsisht nga
feja, njerėzit kaherė e pėrdorin parfumin.
Konsiderohet se pėrpunimi primitiv i parfumit filloi me djegien e
rrėshirės sė bimėve pėr tu fituar njėfarė mase qė pėrdorej nė ritualet
fetare. Andaj ėshtė interesant se fjala parfum rrjedh nga latinishtja
pėr fumum qė do tė thotė pėrmes tymit.
Njėri prej shėnimeve tė para pėr pėrdorimin e parfumit rrjedh nga
Egjipti. Kur ėshtė hapur varreza e faraonit Tutankhamon, nė tė janė
gjetur mė shumė se 3000 shishe me parfum, era e tė cilėve nuk ka humbur
as pas mė shumė se 3000 vjet.
1500 vjet para erės sė re, priftėrinjtė izraelitė pėrdornin vajin e
shenjtė pėr lyerje qė krijohej nga erėrat mė tė mira dhe nė kuadėr tė
rregullave tė dhėna nga Zoti.
Hebrenjtė pėrdornin vajra me erė nė ēėshtje mjekėsore dhe kozmetike
si dhe pėr pėrgatitjen e trupit pėr varrim- ku pėrdorej si mjet pėr
dezinfektim dhe heqjen e erės sė keqe. Pėr shembull, gratė qė kanė
shkuar nga varreza e Jezusit morėn vajrat me erė dhe pėrbėrjet e tjera
aromatike pėr ta lyer trupin e vetė me tė.
Nė shtėpitė izraelite, mikpritja mes tjerash tregohej ashtu qė
mysafirit kėmbėt i lyheshin me vaj aromatik. Thuhet se nė shekullin I
nė Romė nė vit shpenzoheshin 2,800 tonė temjan.
Pėrbėrjet e tilla aromatike u sollėn si dhuratė pėr Jezusin sa
ishte fėmijė. Nė vitin 54 tė erės sė re, perandori romak, Neon,
shpenzoi paratė nė vlerė prej 100,000 dollarėve tė sotėm pėr tė blerė
erėra qė pėrdoreshin nė njė aheng tė tij.
Nga gypat e fshehur tė vendosur nė dhomat ku ushqeheshin mysafirėt
dilte pluhuri aromatik. Nė shekullin e VII tė erės sė re, kinezėt
filluan ti pėrdornin pėrbėrjet aromatike nė forma tė ndryshme, mes
tjerash parfumi pėrdorej edhe nė kulturėn islamike, ku preferoheshin
aromat e trėndafilit.
Nė shekullin e XVII nė Francė prodhimi i parfumit aq shumė ka marrė
hov saqė pallati i mbretit Louis XV quhej pallati i parfumosur. Erėrat
nuk hidheshin vetėm mbi lėkurė por edhe nė rroba, dorėza dhe mobile.
Uji i kolonjės ėshtė zbuluar nė shekullin XVIII.
Ai vendosėt nė vaska me ujė, i shtohej verės, merrej me njė kokėrr
sheqer pėr freskimin e gojės dhe pėrdorej pėr ēėshtje mjekėsore. Nė
shekullin XIX janė prodhuar erėrat e para sintetike. Kėshtu pėr herė tė
parė nė treg u gjetėn parfumet qė nuk pėrdoreshin pėr ēėshtje
mjekėsore. Sot prodhimi i parfumeve ėshtė biznes ku fitohet miliarda
dollarė.
_________________
sigurisht e kanė robėruar egjiptianėt e vjetėr, por shikuar
gjuhėtarisht, deri tek ne parfumi erdhi pėrmes tymit tė pėr fumum
latin. Pallati i kujt ishte i parfumosur dhe kur filluan ta
shfrytėzojnė masat parfumin?
Kush e zbuloi parfumin e parė? Kush do tė dinte. Por besimtarėt do
tė thoshin se hundėn dhe erėrat i ka krijuar Zoti. Por pavarėsisht nga
feja, njerėzit kaherė e pėrdorin parfumin.
Konsiderohet se pėrpunimi primitiv i parfumit filloi me djegien e
rrėshirės sė bimėve pėr tu fituar njėfarė mase qė pėrdorej nė ritualet
fetare. Andaj ėshtė interesant se fjala parfum rrjedh nga latinishtja
pėr fumum qė do tė thotė pėrmes tymit.
Njėri prej shėnimeve tė para pėr pėrdorimin e parfumit rrjedh nga
Egjipti. Kur ėshtė hapur varreza e faraonit Tutankhamon, nė tė janė
gjetur mė shumė se 3000 shishe me parfum, era e tė cilėve nuk ka humbur
as pas mė shumė se 3000 vjet.
1500 vjet para erės sė re, priftėrinjtė izraelitė pėrdornin vajin e
shenjtė pėr lyerje qė krijohej nga erėrat mė tė mira dhe nė kuadėr tė
rregullave tė dhėna nga Zoti.
Hebrenjtė pėrdornin vajra me erė nė ēėshtje mjekėsore dhe kozmetike
si dhe pėr pėrgatitjen e trupit pėr varrim- ku pėrdorej si mjet pėr
dezinfektim dhe heqjen e erės sė keqe. Pėr shembull, gratė qė kanė
shkuar nga varreza e Jezusit morėn vajrat me erė dhe pėrbėrjet e tjera
aromatike pėr ta lyer trupin e vetė me tė.
Nė shtėpitė izraelite, mikpritja mes tjerash tregohej ashtu qė
mysafirit kėmbėt i lyheshin me vaj aromatik. Thuhet se nė shekullin I
nė Romė nė vit shpenzoheshin 2,800 tonė temjan.
Pėrbėrjet e tilla aromatike u sollėn si dhuratė pėr Jezusin sa
ishte fėmijė. Nė vitin 54 tė erės sė re, perandori romak, Neon,
shpenzoi paratė nė vlerė prej 100,000 dollarėve tė sotėm pėr tė blerė
erėra qė pėrdoreshin nė njė aheng tė tij.
Nga gypat e fshehur tė vendosur nė dhomat ku ushqeheshin mysafirėt
dilte pluhuri aromatik. Nė shekullin e VII tė erės sė re, kinezėt
filluan ti pėrdornin pėrbėrjet aromatike nė forma tė ndryshme, mes
tjerash parfumi pėrdorej edhe nė kulturėn islamike, ku preferoheshin
aromat e trėndafilit.
Nė shekullin e XVII nė Francė prodhimi i parfumit aq shumė ka marrė
hov saqė pallati i mbretit Louis XV quhej pallati i parfumosur. Erėrat
nuk hidheshin vetėm mbi lėkurė por edhe nė rroba, dorėza dhe mobile.
Uji i kolonjės ėshtė zbuluar nė shekullin XVIII.
Ai vendosėt nė vaska me ujė, i shtohej verės, merrej me njė kokėrr
sheqer pėr freskimin e gojės dhe pėrdorej pėr ēėshtje mjekėsore. Nė
shekullin XIX janė prodhuar erėrat e para sintetike. Kėshtu pėr herė tė
parė nė treg u gjetėn parfumet qė nuk pėrdoreshin pėr ēėshtje
mjekėsore. Sot prodhimi i parfumeve ėshtė biznes ku fitohet miliarda
dollarė.
_________________