Shteti
Pikėt
Titulli Preferuar
nga Xhelozia ėshtė njė emocion, edhe pse nė tė shumtėn e herėve i padėshirueshėm, qė shfaqet kryesisht pėrmes tri karakteristikave: nevojė pėr ekskluzivitet, posedim, apo frikė nga braktisja. Megjithatė, trajtimi i xhelozisė nuk mund tė kuptohet jashtė kontekstit nė tė cilin ndodh. Ajo ēfarė ėshtė shqetėsuese nuk ėshtė xhelozia nė vetvete, por pasojat e saj, pasi nė tė shumtėn e herėve ajo shkakton stres dhe dhimbje tek personi.
Ashtu si nė rastin konkret, shpesh individi nuk ėshtė i vetėdijshėm pėr forcėn e saj shkatėrruese. Ky emocion lind si njė reagim i ardhur jo gjithmonė nga njė kėrcėnim real, por edhe imagjinar, nė njė marrėdhėnie tė rėndėsishme. Xhelozia mund tė jetė normale kur bazohet nė realitet dhe dezluzione, kur ajo vjen thjesht si pjellė e fantazisė. Nė kėtė kontekst nganjėherė ajo mund tė konsiderohet si e shėndetshme: nė ēdo ēift qė ėshtė i ngjizur prej dashurisė ekziston ankthi i fshehtė i humbjes sė tjetrit. Pak xhelozi, me kusht qė tė mos bėhet persekutuese, duket se e kėnaq partnerin, pasi tregon interes pėr tė.
Frika e braktisjes shkakton xhelozi
Frika e braktisjes bėn pjesė nė inventarin psikik tė ēdo njeriu. Por nėse pjesa mė e madhe e mendimeve tona vėrtitet rreth idesė sė humbjes sė tjetrit, atėherė xhelozia mund tė kthehet nė sėmundje. Padashur ajo mund tė tė krijojė ankth, dyshim qė kthehet edhe nė makth, prej tė cilit gjeneron njė agresivitet persekutues ndaj partnerit. Nė raste tė tilla kemi tė bėjmė me xhelozi patologjike. Kjo lloj xhelozie, qė vjen nga tė menduarit delirant, shpesh shfaqet e shoqėruar edhe me tė tjera shqetėsime si depresioni, alkoolizmi e tė tjera, qė kanė lidhje me personalitetin. Karakteri i xhelozisė formohet qysh nė fėmijėri nė fakt, kur fėmija fillon tė ndjehet i pėrjashtuar nga lidhja me prindin me seks tė kundėrt. Shumė njerėz mund tė kenė konflikte tė brendshme tė pazgjidhura, tė mbartura nga fėmijėria.
Dhe i pėrjetojnė kėto konflikte si dobėsi, pasiguri dhe frikė, ndaj kur befas bien nė dashuri, e cila ėshtė reciproke, dobėsia, frika dhe pasiguria sikur zbehen: ndjehen tė dashuruar, edhe pse nuk janė tė perfeksionuar. Pra, ėshtė dikush qė i pranon. Ndjehen tė realizuar, tė sigurt. Por kur kjo dashuri u kėrcėnohet, frika dhe pasiguria qė mendonin se i kishin flakur pėrgjithmonė kthehen me forcė prapė tek ata. Nėse personi qė ata dashuronin, personi qė mendonin se i donte dhe ia pranonte me gjithė tė metat e tyre i braktis pėr njė tjetėr, pastaj u duket sikur ska mė shpresa pėr ta, nuk mund tė ndjehen mė sėrish tė sigurt, as nė ato gjėra qė mė parė i pėlqenin tek vetja.
Imazhet romantike
Tė gjithė kemi prirje tė krijojmė imazhe romantike pėr zgjedhjen e tė dashurit tonė. E zhvillojmė kėtė imazh shumė herėt nė jetė, bazuar nė eksperiencat tona gjatė fėmijėrisė dhe mėnyra se si na kanė trajtuar qė fėmijė ndikon shumė nė kėtė zhvillim. Arsyeja ėshtė se kėto trajtime mbeten shpesh ende ēėshtje tė pazgjidhura brenda nesh. Si tė rritur ne kėrkojmė njė person qė tė pėrshtatet me imazhin tonė romantik dhe kur e takojmė atė, pėrpiqemi ta projektojmė imazhin tonė tė brendshėm tek ai/ajo. Ja pse themi shpesh kur biem nė dashuri mė duket sikur kam njė jetė qė tė njoh. Ndaj suprizohemi kur pasioni, apo obsesioni pėr tė mbaron, thua se ne nuk kemi parė personin e vėrtetė, por projeksionin e imazhit tonė nė fakt./Marre nga Tiranaobserver/
