13-ta, numri i cili ėshtė nė qendėr tė shumė supersticioneve dhe teorive lidhur me atė ēfarė simbolizon. Disa njerėz e kanė simbol tė gėzimit dhe lumturisė, ndėrsa pėr tė tjerė simbolizon frikėn. Po ashtu shumė numri 13 rrethon boten fetare, historike apo matematikore duke mbartur kuptime sa tė ngjashme ashtu edhe tė kundėrta.
Kuptimi nė fe
Nė religjionin e krishterė , shifra 13 ėshtė njė simbol i interpretimit tė darkės sė fundit ku Jezusi kishte dymbėdhjetė Apostujt tė mbledhur rreth tij, e personi i trembėdhjetė, Juda, i konsideruar si tradhtar. Kėshtu qė shifra 13 u shoqėruar me dhimbje dhe vuajtjet e Jezusit pas darkės me Judan.
Fobia
Nė shekullin e katėrt para Krishtit Philip II i Maqedonisė, mendonte se nė statujėn e tij tė shtonte edhe 12 zotat. Por ai u ekzekutua menjėherė pas kėsaj deklarate.Nė letrat Tarot, 13 herė simbolizion vdekjen e herė rilindjenNė tarot, e nuk ka asnjė emėr numri 13, vetėm se paraqitet njė skelet duke korrur. Disa nė kėtė numėr e shohin vdekjen, ndėrsa tė tjerė rilindje. Trembėdhjetė ėshtė mė shumė njė burim i mosbalancimit dhe bie nė pjesėn e kundėrt tė hyjnores, dhe shėnon njė evolucion drejt vdekjes, pėrfundimin e njė fuqie dhe tė njė arritje.
Kalendari Maja
Kalendarėt maja dhe aztekė pėrmbanin njėzet muaj dhe trembėdhjetė ditė. Nė Babiloni nė muajin e 13-tė tė vitit tė brishtė shaqej njė korb kobsjellės.
Numrat matematikor
Numri ėshtė i ndashėm me 2, 3, 4 ose 6 ndėrsa 13 ėshtė i ndashėm me vetėm 1 ose vetėm nga vetė ai.
13 e premtja e zezė
Zanafilla e paragjykimit mund tė vijė nga njė legjendė nordike. Tė Premten ishte emri i Frigga-se, perėndeshė e dashurisė dhe pjellshmėrisė. Kur nordiket dhe fiset gjermanike janė konvertuar nė krishtėrimin, Frigga ėshtė mallkuar dhe dėrgohet nė njė mal dhe duke u konsideruar si njė shtrigė.
13 e premtja e lumturisė
Dihet qė nė antikitet, e premtja ishte njė ditė kushtuar perėndeshė sė dashurisė, qė ajo ėshtė quajtur Afėrditė, Venus apo Frigga. Kjo ditė janė konsideruar mė tė gėzueshmet e javės. Pėr mė tepėr, edhe sot, e premtja duket tė jetė njė ditė me fat pėr disa popuj dhe komunitete fetare. /ikub.al/