Vetėm instinkti e di se ēfarė ju nevojitet vėrtet pėr tė kapėrcyer vėshtirėsitė dhe pėr tė jetuar tė lumtur. Vlerėsimi i pasionit dhe dėshirės ėshtė shumė i rėndėsishėm pėr tė zhvilluar shqisėn e tė nuhaturit dhe intuitėn. Sė bashku me kėto tė fundit mund tė rigjejmė spontanitetin, qė ėshtė edhe sekreti pėr tė jetuar mirė
Ēfarė ėshtė instinkti dhe pėr ēfarė shėrben
Instinkti ėshtė si themelet e shtėpisė, rrėnjėt e bimės, burimi i njė lumi, ose mė saktė baza mbi tė cilėn mbėshtetet ekzistenca e njeriut. Instinkti ėshtė zėri i natyrės te ne, i mbėshtjellė me njė fuqi tė madhe pėr mirėqenien tonė. Te kafshėt instinkti bėn bėma tė pabesueshme: pėr shembull bletėt i ndiejnė lulet kilometra larg; njė qen mund ta njohė tė zotin edhe pas shumė vitesh. Por ndryshe nga kafshėt ndodh shpesh qė njerėzit tė tremben nga instinkti dhe pėrpiqen qė ta kontrollojnė atė. Kjo ndodh, sepse instinkti lind para se tė krijohet ideja jonė mbi tė mirėn dhe tė keqen. Por ėshtė pikėrisht kjo karakteristikė qė e bėn tė nevojshėm pėr tė realizuar natyrėn tonė, njėsoj siē u ndodh gjallesave bimore dhe shtazore.
Instinkti ėshtė si themelet e shtėpisė, rrėnjėt e bimės, burimi i njė lumi, ose mė saktė baza mbi tė cilėn mbėshtetet ekzistenca e njeriut
Nėse i beson instinktit do tė gjesh rrugėn e duhur
Shumė gjėra mund tua hapin ose mbyllin dyert sjelljeve instinktive. Tė tilla janė: bindjet tona personale, mendimi qė kemi pėr jetėn, mėnyra sesi sillemi me veten, rolet qė interpretojmė, por edhe edukimi, bindjet fetare, kultura, edukata, morali. Nėse tė gjitha kėto nuk bashkėveprojnė me njėra-tjetrėn, instinkti mund tė rrjedhė lirisht dhe sjellja jonė do tė jetė nė harmoni me rregullat e vendosura nga natyra. Nė rast tė kundėrt mund tė lindė njė konflikt i brendshėm qė rrezikon tė na bllokojė, na bėn tė shtiremi dhe tė jemi tė pakėnaqur. Shpeshherė kur gabojmė nė jetė ndodh pikėrisht se nuk ndjekim instinktin, por rregullat dhe bindjet, ose kushtėzohemi nga frika dhe ndjenja e fajit. Bėjmė zgjedhje me kokė e jo me zemėr dhe pastaj ndihemi keq. Nė anėn tjetėr, nėse vendosim ta dėgjojmė instinktin ai bėhet pjesė e jona dhe mėnyrės natyrale sesi ne sillemi, njėsoj si fara qė mbin, luani qė hungėrin, ose si delja qė blegėrin.
Ai qė i vendos kushte vetes jeton keq
Pėr shembull: Duhet tė frenohem, po sillem si njė njeri i pacivilizuar; Fantazoj pėr gjėra qė mė vjen turp; Mė tėrheq shumė, por kam vendosur tė mos dorėzohem; Nuk i duroj dot, por shtirem sikur nuk ka ndodhur gjė; I thashė qė do tė shkoj, kėshtu qė nuk mund ti dal fjale.
Pėrse nuk shkon kėshtu?
Nėse i pėrmbahemi shprehjes qė instinkti nuk duhet ta bezdisė jetėn tonė, pėr shembull siē dėshmojnė frazat e lartpėrmendura, mund tė nxisin njė konflikt tė brendshėm kronik, qė mund tė na detyrojė tė marrim vendime qė nuk na pėrkasin dhe na shtyjnė tė jetojmė njė jetė tė rreme.
Kush dėgjon zėrin e instinktit ka mė shumė avantazhe
Pėr shembull, fraza tė tilla janė: Isha nė krizė, por diēka brenda meje mė kėshilloi se ēfarė tė bėja; e ndjeva sikur ishte burri i jetės sime, por mos mė pyet pėrse; nuk shkova, sepse nuk mė frymėzonte. Vetėm mė pas e kuptova se mora vendimin e duhur.
Pėrse funksionon kėshtu
Kur ne lėmė qė instinktet tė rrjedhin lirshėm dhe pėrkthehen menjėherė nė emocione, ndjenja, mendime, ide, krijimtari, atėherė nga zonat e thella tė trurit vjen frymėzimi pėr tė zgjedhur gjithmonė rrugėn e duhur dhe nė kėtė mėnyrė mund tė jetoni nė njė gjendje harmonie.
Vendimmarrja
Vendimmarrja ėshtė njė aktivitet qė njerėzit e pėrsėrisin ēdo ditė me qindra herė, duke varjuar nga vendimet mė tė vogla, si pėr shembull se ēfarė do tė veshė nė mėngjes para se tė dalė, ēdo tė blejė pėr tė ngrėnė apo pėr tė pirė, e deri tek ato mė tė komplikuarat siē janė vendimet profesionale. E megjithatė, pavarėsisht se bėhet fjalė pėr njė proces tė pėrsėritur deri nė pafundėsi, kjo detyrė i ngarkohet nė shumicėn e rasteve intuitės. Nėse do tė donte tė bėnte njė zgjedhje tėrėsisht racionale, individit nė fjalė do ti duhej fillimisht tė ekzaminonte nė detaje tė gjitha mundėsitė e tjera dhe nė fund tė zgjidhte alternativėn mė tė mirė logjike.
Zgjedhja Kur ne lėmė qė instinktet tė rrjedhin lirshėm dhe pėrkthehen menjėherė nė emocione, ndjenja, mendime, ide, krijimtari, atėherė nga zonat e thella tė trurit vjen frymėzimi pėr tė zgjedhur gjithmonė rrugėn e duhur
Avantazhet Nėse vendosim ta dėgjojmė instinktin ai bėhet pjesė e jona dhe mėnyrės natyrale sesi ne sillemi, njėsoj si fara qė mbin, luani qė hungėrin, ose si delja qė blegėrin
Autokontrolli Te kafshėt instinkti bėn bėma tė pabesueshme: pėr shembull bletėt i ndiejnė lulet kilometra larg; njė qen mund ta njohė tė zotin edhe pas shumė vitesh. Por ndryshe nga kafshėt ndodh shpesh qė njerėzit tė tremben nga instinkti dhe pėrpiqen qė ta kontrollojnė atė.(GAZETA-SHQIP)