nga Vizitor 29/1/2010, 20:58Ketu mund te lexoni kuriozitete te ndryshme :
1 Sikur uji i deteve te kthehej ne kripe
Sikur nga te gjithe ujerat e deteve dhe oqeaneve te nxirrej kripa,me te do te mbulohej gjithe siperfaqja e tokes sone me nje shtrese prej rreth 130 metrash.
--------------------------------------------------------------------------------
2 2 Prejardhja e emrit "tenis"
Fjala tenis eshte shkruar ne anglisht dhe anglezet e kane marre nga frengjishtja.Kur fillonte loja dhe njeri gjuante me rrakete para se topi te hidhej i thoshte kundershtarit:"tenez" qe do te thote:"mbaje".Anglezet i dhane fjales formen qe ka sot.
--------------------------------------------------------------------------------
3 3 Lotet e krokodilit
Prej kohesh njerezit kishin vene re se krokodilet,pasi hanin gjahun e kapur ne ujin e detit fillonin e lotonin.Kjo dukuri te linte pershtypjen se kjo kafshe qante prene e ngrene.Prandaj dhe lindi shprehja "lotet e krokodilit" qe personifikon hipokrizine e njerezve te ligj. E verteta eshte se krokodilit nuk i vjen keq per kafshen e ngrene,por eshte gjendra e kripes ajo qe prodhon lotet. Dhe pikerisht pasi krokodili ka kollofitur kafshen se bashku me ujin e kripur,fillon veprimin e saj gjendra e kripes qe ndalon sasine e tepert te kripes,e cila del jashte ne formen e pikave te loteve.
--------------------------------------------------------------------------------
4 4 Popullsia e botes deri sot
Mendohet se qe nga krijimi i shoqerise njerezore ne bote kane jetuar mbi 80 miliard njerez.
--------------------------------------------------------------------------------
5 5 Pse Deti i Zi quhet keshtu?
Perqindja e vogel e kripezimit prej 1.9 perqind i jep Detit te Zi nje ngjyre te erret karakteristike.
6 6 Gjuhet e botes
Ne shoqerine e sotme njerezore fliten 2796 gjuhe te ndryshme.Ato ndahen ne 11 grupe kryesore dhe 50 grupe "gjuhesh te vogla".Njerezit qe flasin keto gjuhe perdorin rreth 8000 dialekte.
--------------------------------------------------------------------------------
7 7 Kanguru
Kur u duken per here te pare ne Australi,europianet vune re nje kafshe te cuditshme:ajo ecte me kembet e prapsme ndersa ne bark kishte nje si qese nga nxirrnin koken te vegjlit.-C'eshte kjo?- i pyesnin ata indigjentet.
-Kan-gu-ru - pergjigjeshin ata.Qe nga ajo kohe kafsha e cuditshme u quajt kanguru.Kur me vone studjuan gjuhen vendase,evropianet mesuan se "kanguru" do te "nuk kuptoj".
--------------------------------------------------------------------------------
8 8 "Insekti i zbutur"
Bleta eshte i vetmi insekt i zbutur nga njeriu.
--------------------------------------------------------------------------------
9 9 Elefanti frikacak
Elefantet i tremben lepujve dhe qenve qofshin keta edhe te vegjel.
--------------------------------------------------------------------------------
10 10 Sa kushton 1 kg mjalte?
Per te prodhuar nje kilogram mjalte,nje blete i duhet te thithe nektarin e 12 milion luleve dhe per kete te pershkoje nje rruge me gjatesi rreth 300.000 kilometra.
--------------------------------------------------------------------------------
11 11 Numri i gjallesave ne det
Ne cdo liter uje te siperfaqes se detit ka mesatarisht rreth 10.000 gjallesa,ne 100 metra ka 3.000 dhe ne 5.000 metra ka mesatarisht 15 gjallesa.
--------------------------------------------------------------------------------
12 12 Thellesia me e madhe e deteve dhe oqeaneve
Thellesia me e madhe e deteve dhe oqeaneve ndodhet ne pjesen perendimore te Oqeanit Perendimor dhe arrin ne 11030 metra.
--------------------------------------------------------------------------------
13 13 Floket dhe njeriu
Zakonisht nje njeri ka ne koke rreth 100.000 qime floku.Tek flokekuqte kjo shifer arrin ne 90.000,te bjondet ne 140.000 dhe tek brunet dicka ne mes te ketyre dy shifrave.Mesatarisht,cdo dite bien nga 50 deri ne 100 fije floku.
--------------------------------------------------------------------------------
14 14 Njerezit me te gjate e me te shkurter
Njeriu me shtatin me te larte ka qene austriaku Frederik Vinkelmeir,qe ka jetuar ne shek.VII.Ai ishte 2.78 m i gjate.Gruaja me e gjate e te gjitha kohrave ka qene gjermania Mariane Wehler me gjatesi 2.55 m.Njeriu me i shkurter ka qene Xhin Vorenburgu me gjatesi 45 cm dhe konkurrentja e tij Halami Aqube Ton Sinai me gjatesi vetem 38 cm.
--------------------------------------------------------------------------------
15 15 Shpikesi i telefonit
Uaston,hajde ketu,me duhesh.---Fjala e pare e transmetuar nepermjet telefonit nga shpikesi i tij,Aleksander Graham Bell qe therriste ndihmesin e tij,Uaston.Ai mori patenten e telefonit me numer 174465 ne vitin 1876.
--------------------------------------------------------------------------------
16 16 Kuriozitete demografike
Cdo dite ne bote lindin 250.000 njerez.Ne cdo 100 vajza te sapolindura korrespondojne 105 djem te sapolindur.Brenda 50 viteve te ardhshem popullsia e botes do te dyfishohet.
--------------------------------------------------------------------------------
17 Shpenzimet ushtarake
Ne vitin 1979 u harxhuan per qellime ushtarake 450 miliard $,ne 1985 850 miliard $ dhe sot kalojne shifren prej 1.000.000.000.000 $.
--------------------------------------------------------------------------------
17 18 Pabarazite sociale
Ne vitin 1960 1/5 me e pasur e botes kishte te ardhura mbi 20 here me te medha sesa 1/5 me e varfer dhe ne vitin 1960 kjo diference u trefishua.
47 vendet me te pazhvilluara te Afrikes e Azise (qe banohen nga 3 miliard njerez) kane te ardhuara vjetore 500 $ kurse vende te Evropes Veriore kane 20.000 $.
--------------------------------------------------------------------------------
69 Fėmijė tė njė nėne
Feodor Vasilijev nga Shuya (Rusi), nga gjithsejt 27 lindje gjatė viteve 1725-1765 lindi 16 bineqė, 7 treneqė, dhe 4 katėrneqė. Vetėm dy fėmijė prej tyre vdiqėn si foshnjė.
--------------------------------------------------------------------------------
James Gill, i biri i Brenda dhe James Gill, lindi 128 ditė para kohės sė paraparė. Nė lindjen e tij mė 20 Maj 1987 nė Ottawa, Ontario (Kanadė) peshonte 624 gr.
--------------------------------------------------------------------------------
Nėna mė e vjetėr
Rosanna Dalla Corta nga Viterbo (Itali) sipas tė dhėnave nė korrik tė vitit 1994 nė moshėn 63 vjeēare lindi njė djalė.
--------------------------------------------------------------------------------
Operacioni mė i gjatė
Njė operacion i cili u zhvillua nė vitin 1951 nė Chicago, Illinois (USA), gjatė tė cilit pacientes Gertrude Levandowski iu mėnjanua njė cistė nga njėra vezore e saj, zgjati prej 4-8 Shkurt d.m.th. 96 orė. Gjatė operacionit pesha e pacientes zbriti nga 280 nė 140 kg.
--------------------------------------------------------------------------------
Portier apo sulmues
Portieri Jose Luis Chilavert shenoi 49 gola gjatė ndeshjeve nė klubin e tij dhe ekipit kombėtar ndėrmjet Korrikut 1992 dhe Marsit 2000.
--------------------------------------------------------------------------------
Substanca mė e ėmbėl
Thaumatin, njė protein, i cili fitohet nga mbėshtjellėsi i farės sė njė bime tė quajtur Thaumatoccocus danielli ėshtė 61.500 herė mė e ėmbėl se sheqeri i zakonshėm. Kjo bimė rritet nė disa vende tė Afrikės perendimore.
--------------------------------------------------------------------------------
Tranzistori mė i vogėl
Firma Lucent Technologies nė Murray Hill, New Jersey (USA), urdhėroi mė 15 Nėntor 1999 zhvillimin e njė tranzistori me njė gjatėsi prej vetėm 50 Nanometrash, d.m.th. 1/2000 pjesė e trashėsisė sė flokut tė njeriut. Kjo pjesė quhet edhe "tranzistori vertikal" pasi qė tė gjitha pjesėt e saj janė tė rradhitura nė njė pllakėz silikoni dhe rryma rrjedh nė drejtim vertical
--------------------------------------------------------------------------------
Mjekra mė e gjatė
Me rastin e vdekjes sė Hans Langseth nė vitin 1927 nė Kensett (USA) mjekra e tij kishte njė gjatėsi rekorde prej 5,33 m.
--------------------------------------------------------------------------------
Pop-grupi i njohur suedez ABBA i formuar mė 1972 nė Stokholm debitoi nė vitin 1970 nėn emrin Festfolk nė njė Restaurant nė Göteborger. Pas dy vitesh, pra mė 1972 mori emrin e ri nga inicialet e anėtarve tė grupit: Agnetha Fältskog, Benny Andersson, Björn Ulvaeus dhe Anni-Frid (Frida) Lyngstad.
--------------------------------------------------------------------------------
Helikopteri mė i vogėl nė botė ishte njėulėsi Seremet WS-8 i cili u prodhua mė 1976 nė Danimarkė. Ai kishte njė motor me 26 KW dhe peshonte pa ngarkesė 53 kg. Rotori i tij kishte njė diametėr prej 4,5 m.
--------------------------------------------------------------------------------
Shkencėtarėt e "Oak Ridge National Laboratory" nė Oak Ridge, Tennessee (USA) nė Prill 1996 me ndihmėn e njė superpėrēuesi arritėn rrymėn mė tė fortė tė tė gjitha kohrave : 2 milion Amper/cm². Rryma pėr nevoja shtėpiake ka njė forcė me nėn 1000 Amper/cm².
--------------------------------------------------------------------------------
Protesta mė e madhe kundėr luftės u mbajt mė 15.11.1969 nė Washington D.C. (USA) ku morėn pjesė rreth 600.000 pjesmarrės tė cilėt protestuan kundėr vazhdimit tė luftės sė amerikanėve nė Vietnam.
--------------------------------------------------------------------------------
Arusha e bardhė mund tė notoj pandėrprerė deri 100 km.
--------------------------------------------------------------------------------
Rekordin botėror nė qėndrim nė njė kėmbė e theu Arulanantham Suresh Joachim nga Sri Lanka prej 22.05.1997 deri me 25.05.1997 duke qėndruar 76 orė e 40 minuta.
--------------------------------------------------------------------------------
Me 9.06.1996 Walter Arfeuille (Belgjikė) tėrhoqi me dhėmbė 8 vagonė treni mbi hekurudhe, me njė peshė gjithsejt 223.880 kg nė largėsi prej 3,2 m.
--------------------------------------------------------------------------------
Mė 17.12.1998 kinezi Li Jian Hua nė emisionin televiziv Guinnes World Records: Primetime ngriti me vesh peshėn 50 kg (tjegulla ndėrtimi tė lidhura bashkė dhe tė kapur nė veshin e tij).
--------------------------------------------------------------------------------
Kenguri mė i madh (Macropus rufus) nė Australinė qendrore, -jugore dhe atė -lindore, plotėsisht i drejtuar ėshtė 1,80 m i lartė, dhe gjatėsia e pėrgjithshme (megjithė bisht) ėshtė 2,85 m. Pesha e tij rreth 90 kg.
--------------------------------------------------------------------------------
Kilauea nė Hawaii (USA) ėshtė vullkani mė aktiv nė botė. Qė nga viti 1983 ėshtė pandėrprerė aktiv dhe vjell 5 m³ llavė nė sekondė.
--------------------------------------------------------------------------------
Amerikanja Janice Deveree nė vitin 1884 kishte mjekėr me gjatėsi 36 cm.
--------------------------------------------------------------------------------
Personi mė i vjetėr i tė gjitha kohėrave, me datėlindje tė vėrtetuar, ishte franēezja Jeanne Louise Calment. Ajo u lind mė 21.02.1875 dhe vdiq mė 04.08.1997 nė Arles tė Francės nė moshėn 122 vjeēare.
--------------------------------------------------------------------------------
Binjakėt mė tė rėndė nė botė ishin Billy Leon dhe Benny Loyd McCrary, alias McGuire, nga Hendersonville (USA) tė cilėt u lindėn mė 7.Dhjetor 1946. Deri nė moshėn 6 vjeēare kishin shtat normal. Nė Nėntor 1978 Billy peshonte 337 kg. ndėrsa vėllau i tij Benny 328 kg. Billy vdiq nė Korrik 1979.
--------------------------------------------------------------------------------
Zbuluesi i parė i phonograph-it (gramophonit tė mėvonshėm) ishte amerikani Thomas Alva Edison nė vitin 1877, i cili kishte planifikuar tė zbuloj njė inēizues diktimi pėr punė nė zyre. Phonographi i asaj kohe kishte formė cilindri, deri nė vitin 1887 kur zbuluesi gjerman Emile Berliner zbuloi pllakė-phonographin (gramophonin) i cili i zhvillua nė njė medium artistik.
--------------------------------------------------------------------------------
Gjurmimi mė i madh i arit ndodhi nė SH B A, ku mė 24.01.1848 njė pronar i njė puntorie tė drurit dhe shoku i tij, nė Sacramento (sot California) zbuluan ar. Njė vit mė vonė e vėrshuan mbi 80 000 gjurmues tė arit tė ashtuquajturin forty-niners nė kėtė regjion. Nė vitin 1853 numri i tyre arri mbi 250 000.
--------------------------------------------------------------------------------
Marilyn Monroe, gjegjėsisht Norma Jean Mortenson, legjendė e filimit, muzikės dhe bukurisė, e lindur mė 01.06.1926, nė fėmijėrinė e saj ndėrroi 12 familje pėrkujdesėse
--------------------------------------------------------------------------------
Kinezėt si Antibiotik natyror mė tė mirė e pėrdorin kivi-n? (Kivi e forcon sistemin e imunitetit duke i shumuar qelizat mbrojtėse deri nė dymbėdhjetė herė)
--------------------------------------------------------------------------------
Ushtari japonez Teruo Nakamuro 30 vjet mbas pėrfundimit tė luftės (i cili u gjet nė pyjet e pashkelura) nuk dinte asgjė pėr pėrfundimin e luftės.
--------------------------------------------------------------------------------
Kafepirėsit mendojnė mė shpejtė dhe veprojnė mė logjikisht se ata qė nuk e pėrdorin kafe-nė.
--------------------------------------------------------------------------------
Nikotin-i ėshtė njė helm i fortė nervor (emrimi i saktė: Beta-Pyridyl-N-Methylpyrrolidin)?
--------------------------------------------------------------------------------
Kali vrapues australian "Great Fortune" si ndihmė teknike mori njė palė syza.
--------------------------------------------------------------------------------
Gangsteri Al Capone mė nė fund u burgos pėr shkak tė mospagimit tė tatimit?
--------------------------------------------------------------------------------
Sahara ėshtė mė e madhe se Australia?
1 Sikur uji i deteve te kthehej ne kripe
Sikur nga te gjithe ujerat e deteve dhe oqeaneve te nxirrej kripa,me te do te mbulohej gjithe siperfaqja e tokes sone me nje shtrese prej rreth 130 metrash.
--------------------------------------------------------------------------------
2 2 Prejardhja e emrit "tenis"
Fjala tenis eshte shkruar ne anglisht dhe anglezet e kane marre nga frengjishtja.Kur fillonte loja dhe njeri gjuante me rrakete para se topi te hidhej i thoshte kundershtarit:"tenez" qe do te thote:"mbaje".Anglezet i dhane fjales formen qe ka sot.
--------------------------------------------------------------------------------
3 3 Lotet e krokodilit
Prej kohesh njerezit kishin vene re se krokodilet,pasi hanin gjahun e kapur ne ujin e detit fillonin e lotonin.Kjo dukuri te linte pershtypjen se kjo kafshe qante prene e ngrene.Prandaj dhe lindi shprehja "lotet e krokodilit" qe personifikon hipokrizine e njerezve te ligj. E verteta eshte se krokodilit nuk i vjen keq per kafshen e ngrene,por eshte gjendra e kripes ajo qe prodhon lotet. Dhe pikerisht pasi krokodili ka kollofitur kafshen se bashku me ujin e kripur,fillon veprimin e saj gjendra e kripes qe ndalon sasine e tepert te kripes,e cila del jashte ne formen e pikave te loteve.
--------------------------------------------------------------------------------
4 4 Popullsia e botes deri sot
Mendohet se qe nga krijimi i shoqerise njerezore ne bote kane jetuar mbi 80 miliard njerez.
--------------------------------------------------------------------------------
5 5 Pse Deti i Zi quhet keshtu?
Perqindja e vogel e kripezimit prej 1.9 perqind i jep Detit te Zi nje ngjyre te erret karakteristike.
6 6 Gjuhet e botes
Ne shoqerine e sotme njerezore fliten 2796 gjuhe te ndryshme.Ato ndahen ne 11 grupe kryesore dhe 50 grupe "gjuhesh te vogla".Njerezit qe flasin keto gjuhe perdorin rreth 8000 dialekte.
--------------------------------------------------------------------------------
7 7 Kanguru
Kur u duken per here te pare ne Australi,europianet vune re nje kafshe te cuditshme:ajo ecte me kembet e prapsme ndersa ne bark kishte nje si qese nga nxirrnin koken te vegjlit.-C'eshte kjo?- i pyesnin ata indigjentet.
-Kan-gu-ru - pergjigjeshin ata.Qe nga ajo kohe kafsha e cuditshme u quajt kanguru.Kur me vone studjuan gjuhen vendase,evropianet mesuan se "kanguru" do te "nuk kuptoj".
--------------------------------------------------------------------------------
8 8 "Insekti i zbutur"
Bleta eshte i vetmi insekt i zbutur nga njeriu.
--------------------------------------------------------------------------------
9 9 Elefanti frikacak
Elefantet i tremben lepujve dhe qenve qofshin keta edhe te vegjel.
--------------------------------------------------------------------------------
10 10 Sa kushton 1 kg mjalte?
Per te prodhuar nje kilogram mjalte,nje blete i duhet te thithe nektarin e 12 milion luleve dhe per kete te pershkoje nje rruge me gjatesi rreth 300.000 kilometra.
--------------------------------------------------------------------------------
11 11 Numri i gjallesave ne det
Ne cdo liter uje te siperfaqes se detit ka mesatarisht rreth 10.000 gjallesa,ne 100 metra ka 3.000 dhe ne 5.000 metra ka mesatarisht 15 gjallesa.
--------------------------------------------------------------------------------
12 12 Thellesia me e madhe e deteve dhe oqeaneve
Thellesia me e madhe e deteve dhe oqeaneve ndodhet ne pjesen perendimore te Oqeanit Perendimor dhe arrin ne 11030 metra.
--------------------------------------------------------------------------------
13 13 Floket dhe njeriu
Zakonisht nje njeri ka ne koke rreth 100.000 qime floku.Tek flokekuqte kjo shifer arrin ne 90.000,te bjondet ne 140.000 dhe tek brunet dicka ne mes te ketyre dy shifrave.Mesatarisht,cdo dite bien nga 50 deri ne 100 fije floku.
--------------------------------------------------------------------------------
14 14 Njerezit me te gjate e me te shkurter
Njeriu me shtatin me te larte ka qene austriaku Frederik Vinkelmeir,qe ka jetuar ne shek.VII.Ai ishte 2.78 m i gjate.Gruaja me e gjate e te gjitha kohrave ka qene gjermania Mariane Wehler me gjatesi 2.55 m.Njeriu me i shkurter ka qene Xhin Vorenburgu me gjatesi 45 cm dhe konkurrentja e tij Halami Aqube Ton Sinai me gjatesi vetem 38 cm.
--------------------------------------------------------------------------------
15 15 Shpikesi i telefonit
Uaston,hajde ketu,me duhesh.---Fjala e pare e transmetuar nepermjet telefonit nga shpikesi i tij,Aleksander Graham Bell qe therriste ndihmesin e tij,Uaston.Ai mori patenten e telefonit me numer 174465 ne vitin 1876.
--------------------------------------------------------------------------------
16 16 Kuriozitete demografike
Cdo dite ne bote lindin 250.000 njerez.Ne cdo 100 vajza te sapolindura korrespondojne 105 djem te sapolindur.Brenda 50 viteve te ardhshem popullsia e botes do te dyfishohet.
--------------------------------------------------------------------------------
17 Shpenzimet ushtarake
Ne vitin 1979 u harxhuan per qellime ushtarake 450 miliard $,ne 1985 850 miliard $ dhe sot kalojne shifren prej 1.000.000.000.000 $.
--------------------------------------------------------------------------------
17 18 Pabarazite sociale
Ne vitin 1960 1/5 me e pasur e botes kishte te ardhura mbi 20 here me te medha sesa 1/5 me e varfer dhe ne vitin 1960 kjo diference u trefishua.
47 vendet me te pazhvilluara te Afrikes e Azise (qe banohen nga 3 miliard njerez) kane te ardhuara vjetore 500 $ kurse vende te Evropes Veriore kane 20.000 $.
--------------------------------------------------------------------------------
69 Fėmijė tė njė nėne
Feodor Vasilijev nga Shuya (Rusi), nga gjithsejt 27 lindje gjatė viteve 1725-1765 lindi 16 bineqė, 7 treneqė, dhe 4 katėrneqė. Vetėm dy fėmijė prej tyre vdiqėn si foshnjė.
--------------------------------------------------------------------------------
James Gill, i biri i Brenda dhe James Gill, lindi 128 ditė para kohės sė paraparė. Nė lindjen e tij mė 20 Maj 1987 nė Ottawa, Ontario (Kanadė) peshonte 624 gr.
--------------------------------------------------------------------------------
Nėna mė e vjetėr
Rosanna Dalla Corta nga Viterbo (Itali) sipas tė dhėnave nė korrik tė vitit 1994 nė moshėn 63 vjeēare lindi njė djalė.
--------------------------------------------------------------------------------
Operacioni mė i gjatė
Njė operacion i cili u zhvillua nė vitin 1951 nė Chicago, Illinois (USA), gjatė tė cilit pacientes Gertrude Levandowski iu mėnjanua njė cistė nga njėra vezore e saj, zgjati prej 4-8 Shkurt d.m.th. 96 orė. Gjatė operacionit pesha e pacientes zbriti nga 280 nė 140 kg.
--------------------------------------------------------------------------------
Portier apo sulmues
Portieri Jose Luis Chilavert shenoi 49 gola gjatė ndeshjeve nė klubin e tij dhe ekipit kombėtar ndėrmjet Korrikut 1992 dhe Marsit 2000.
--------------------------------------------------------------------------------
Substanca mė e ėmbėl
Thaumatin, njė protein, i cili fitohet nga mbėshtjellėsi i farės sė njė bime tė quajtur Thaumatoccocus danielli ėshtė 61.500 herė mė e ėmbėl se sheqeri i zakonshėm. Kjo bimė rritet nė disa vende tė Afrikės perendimore.
--------------------------------------------------------------------------------
Tranzistori mė i vogėl
Firma Lucent Technologies nė Murray Hill, New Jersey (USA), urdhėroi mė 15 Nėntor 1999 zhvillimin e njė tranzistori me njė gjatėsi prej vetėm 50 Nanometrash, d.m.th. 1/2000 pjesė e trashėsisė sė flokut tė njeriut. Kjo pjesė quhet edhe "tranzistori vertikal" pasi qė tė gjitha pjesėt e saj janė tė rradhitura nė njė pllakėz silikoni dhe rryma rrjedh nė drejtim vertical
--------------------------------------------------------------------------------
Mjekra mė e gjatė
Me rastin e vdekjes sė Hans Langseth nė vitin 1927 nė Kensett (USA) mjekra e tij kishte njė gjatėsi rekorde prej 5,33 m.
--------------------------------------------------------------------------------
Pop-grupi i njohur suedez ABBA i formuar mė 1972 nė Stokholm debitoi nė vitin 1970 nėn emrin Festfolk nė njė Restaurant nė Göteborger. Pas dy vitesh, pra mė 1972 mori emrin e ri nga inicialet e anėtarve tė grupit: Agnetha Fältskog, Benny Andersson, Björn Ulvaeus dhe Anni-Frid (Frida) Lyngstad.
--------------------------------------------------------------------------------
Helikopteri mė i vogėl nė botė ishte njėulėsi Seremet WS-8 i cili u prodhua mė 1976 nė Danimarkė. Ai kishte njė motor me 26 KW dhe peshonte pa ngarkesė 53 kg. Rotori i tij kishte njė diametėr prej 4,5 m.
--------------------------------------------------------------------------------
Shkencėtarėt e "Oak Ridge National Laboratory" nė Oak Ridge, Tennessee (USA) nė Prill 1996 me ndihmėn e njė superpėrēuesi arritėn rrymėn mė tė fortė tė tė gjitha kohrave : 2 milion Amper/cm². Rryma pėr nevoja shtėpiake ka njė forcė me nėn 1000 Amper/cm².
--------------------------------------------------------------------------------
Protesta mė e madhe kundėr luftės u mbajt mė 15.11.1969 nė Washington D.C. (USA) ku morėn pjesė rreth 600.000 pjesmarrės tė cilėt protestuan kundėr vazhdimit tė luftės sė amerikanėve nė Vietnam.
--------------------------------------------------------------------------------
Arusha e bardhė mund tė notoj pandėrprerė deri 100 km.
--------------------------------------------------------------------------------
Rekordin botėror nė qėndrim nė njė kėmbė e theu Arulanantham Suresh Joachim nga Sri Lanka prej 22.05.1997 deri me 25.05.1997 duke qėndruar 76 orė e 40 minuta.
--------------------------------------------------------------------------------
Me 9.06.1996 Walter Arfeuille (Belgjikė) tėrhoqi me dhėmbė 8 vagonė treni mbi hekurudhe, me njė peshė gjithsejt 223.880 kg nė largėsi prej 3,2 m.
--------------------------------------------------------------------------------
Mė 17.12.1998 kinezi Li Jian Hua nė emisionin televiziv Guinnes World Records: Primetime ngriti me vesh peshėn 50 kg (tjegulla ndėrtimi tė lidhura bashkė dhe tė kapur nė veshin e tij).
--------------------------------------------------------------------------------
Kenguri mė i madh (Macropus rufus) nė Australinė qendrore, -jugore dhe atė -lindore, plotėsisht i drejtuar ėshtė 1,80 m i lartė, dhe gjatėsia e pėrgjithshme (megjithė bisht) ėshtė 2,85 m. Pesha e tij rreth 90 kg.
--------------------------------------------------------------------------------
Kilauea nė Hawaii (USA) ėshtė vullkani mė aktiv nė botė. Qė nga viti 1983 ėshtė pandėrprerė aktiv dhe vjell 5 m³ llavė nė sekondė.
--------------------------------------------------------------------------------
Amerikanja Janice Deveree nė vitin 1884 kishte mjekėr me gjatėsi 36 cm.
--------------------------------------------------------------------------------
Personi mė i vjetėr i tė gjitha kohėrave, me datėlindje tė vėrtetuar, ishte franēezja Jeanne Louise Calment. Ajo u lind mė 21.02.1875 dhe vdiq mė 04.08.1997 nė Arles tė Francės nė moshėn 122 vjeēare.
--------------------------------------------------------------------------------
Binjakėt mė tė rėndė nė botė ishin Billy Leon dhe Benny Loyd McCrary, alias McGuire, nga Hendersonville (USA) tė cilėt u lindėn mė 7.Dhjetor 1946. Deri nė moshėn 6 vjeēare kishin shtat normal. Nė Nėntor 1978 Billy peshonte 337 kg. ndėrsa vėllau i tij Benny 328 kg. Billy vdiq nė Korrik 1979.
--------------------------------------------------------------------------------
Zbuluesi i parė i phonograph-it (gramophonit tė mėvonshėm) ishte amerikani Thomas Alva Edison nė vitin 1877, i cili kishte planifikuar tė zbuloj njė inēizues diktimi pėr punė nė zyre. Phonographi i asaj kohe kishte formė cilindri, deri nė vitin 1887 kur zbuluesi gjerman Emile Berliner zbuloi pllakė-phonographin (gramophonin) i cili i zhvillua nė njė medium artistik.
--------------------------------------------------------------------------------
Gjurmimi mė i madh i arit ndodhi nė SH B A, ku mė 24.01.1848 njė pronar i njė puntorie tė drurit dhe shoku i tij, nė Sacramento (sot California) zbuluan ar. Njė vit mė vonė e vėrshuan mbi 80 000 gjurmues tė arit tė ashtuquajturin forty-niners nė kėtė regjion. Nė vitin 1853 numri i tyre arri mbi 250 000.
--------------------------------------------------------------------------------
Marilyn Monroe, gjegjėsisht Norma Jean Mortenson, legjendė e filimit, muzikės dhe bukurisė, e lindur mė 01.06.1926, nė fėmijėrinė e saj ndėrroi 12 familje pėrkujdesėse
--------------------------------------------------------------------------------
Kinezėt si Antibiotik natyror mė tė mirė e pėrdorin kivi-n? (Kivi e forcon sistemin e imunitetit duke i shumuar qelizat mbrojtėse deri nė dymbėdhjetė herė)
--------------------------------------------------------------------------------
Ushtari japonez Teruo Nakamuro 30 vjet mbas pėrfundimit tė luftės (i cili u gjet nė pyjet e pashkelura) nuk dinte asgjė pėr pėrfundimin e luftės.
--------------------------------------------------------------------------------
Kafepirėsit mendojnė mė shpejtė dhe veprojnė mė logjikisht se ata qė nuk e pėrdorin kafe-nė.
--------------------------------------------------------------------------------
Nikotin-i ėshtė njė helm i fortė nervor (emrimi i saktė: Beta-Pyridyl-N-Methylpyrrolidin)?
--------------------------------------------------------------------------------
Kali vrapues australian "Great Fortune" si ndihmė teknike mori njė palė syza.
--------------------------------------------------------------------------------
Gangsteri Al Capone mė nė fund u burgos pėr shkak tė mospagimit tė tatimit?
--------------------------------------------------------------------------------
Sahara ėshtė mė e madhe se Australia?
