Lumnije THAQI-HALILI

Lumnie
Thaçi-Halili u lind në
Retijë të Anëdrinisë.

Fakultetin e Gjuhës dhe të Letërsisë
Shqipe e mbaroi në Universitetin e Prishtinës.

Bashkëpunon me shumë gazeta dhe
revista letrare që dalin në gjuhën
shqipe.

Është redaktore gjuhësore e dhjetëra
librave të botuara në Kosovë e më gjerë.

Është fituese e disa çmimeve letrare.

Menaxhon Shtëpinë Botuese “URA”,
Prishtinë.

Është anëtare e Lidhjes së Shkrimtarëve
të Kosovës.

Jeton dhe vepron në Prishtinë.

Botoi:

Madhështi mitike, poezi, “Ura”,
Prishtinë, 2005

Anadrini, poezi, “Ura”, Prishtinë, 2006

Mesudha, poezi, “Ura”, Prishtinë, 2007

TEJJETËSI


Ngrin globi i vogëlth

Sipërthi

Bie borë fosforeshente

Përshumohen ortekët,

Gjysmëhemisfera

Kthehet në pjerrinë,

Tejshëm…

Zhvdekësohen

Të vdekurit

në këtë savanë.

Vjen nga e shkuar e largët

Oshëtimë a zë:

-Djema ngrituni

Të gjithë këtu,

Pas meje, djema

Hiqni qefinin

Vishni nga mesjeta

Tirqit e bardhë!

NATA RA NË KURTH


Prisja…

Një aromë luleje

Dhuratë

Bashkë

Me trokitje zemre

T’ma sjellësh

Këtë natë.

Ç’ u bë me to

Nuk e di?!

Asnjëherë

Nuk erdhën

Në adresën time

Nr.120

Rrugë e Prishtinës!

Ka kohë

Që e mbolla

Me freskinë

E Drinit të Bardhë

E rrita.

(ANTI)KOHA


Ditën e plaka

Kohën

Nuk e varrosa

Kund!

Kërkoj

Një varr-humnerë,

Ta lëshoj

Thellë e më thellë!

Ajo kërkon

Një altar,

Mbi të

Të ndërtojmë

Katedrale madhështore!

QIELL I PAFJETUR


Pasmesnata

Orën e ndali

Në 3 e 15min.



Fëmijët buzëqeshin,

Kushedi

Me ç’flutura

vallëzojnë

valsin?!

Ty, sapo

Të zuri gjumi

I rrejshëm.

Ta shihja

Fytyrën

Hënë e plotë,

T’u luta,

Njërin sy të zi

Sonte lëre hapur.

Jam e ngrysur,

Le t’më bëhet dritë.

E si mund të flinim?!

Nipin e Don Kishotit

S’po mund ta gjenim!

Garonim

Se cili më lart lëviz

Në lavjerrësin e kohës?!

Duke fluturuar

Pas kalikuses

Kishim harruar moshën

E ditët i bëmë

Vetëm ëndërr me ëndrra!

Në një skenë përrallore

Bëmë një Arë të mirë.

Në përrallë

Teksa rrinim,

Vdekja duke folur shqip

Ngërtheshëm

Cektësinë trilloi.

Parreshtur pyes

Në ç’teatër antik

A modern,

Predikohen më mirë

Ditënetët për poetët?

Loja u humb

Kur nata ka harruar të vijë.

Heshtja mërmërin

Me buzët e hapura

Sonte ia dalloj

Dhëmbët e bardhë.

Natës

errësirën

ia zhvesha,

si dhëndërr i kujdesshëm

Ndriçimin mëngjesor

Supeve të bukura

ia vesha.

Telefoni nuk cingëron,

Receptori

Ia kish mbyllur

Sytë zërit.

Në dritaren e SMS

E-mailat

Kishin humbur rrugën,

Si robërit e luftës;

Sheshit nuk vinin.

Celulari

Rrinte si fëmija

Që s’guxon të flasë

Në lojën kukafshehtas

Kur luan.

Në një xhep i fshehur.

Sa mirë,

Bota është tek unë,

Për fat

Ajo nuk e di

Jemi dy të huaja

Që jetojmë

Në të njëjtën adresë.

Marroçja shpesh harron,

Se në një çerdhe të ngrohtë

Lehtë pipëtij

Sa e gëzuar jam,

Të paktën,

Që sonte më privoi

Nga sytë e këqij!

Si një ushtar besnik

Pikëllimit,

Iu bë shtegu

Të ikte,

Asgjë të mos linte.

Poetesha dhe nata

Bashkë gdhiheshin,

Rrinin të patrazuara.

Fotozhenia e errësirës

Me fytyrën alabastër,

Çonte njërën vetull

Ma bënte me sy,

Mundohej të hiqte

Natën mbi mua!

LARJELOTËSH


Njelmësia e lotit

Kriposi një të tretën e globit.

Bota ishte e vogël

Në sytë e Klitemnestrës

Megjithatë…

Ajo kënaqej

I mjaftonte Ifigjenia

Dhe Mikena!

Çmenduritë e Agamemnonit,

Gënjeshtra e Odiseut

Për Ifigjeninë,

As në erërat e mia

Nuk shërbyen si shfajësim!

Lotët që s’i zuri Aulida,

U zbrazën në sytë e Ajkunës

Në Jutbinë,

Nuk vononin shumë

T’ia lanin plagët tokës

Kur lumenjtë thaheshin.

Shtohej dozë e valëve të Drinit

Nga lotët e Nënë Ajshes

Në Dubovik

Lotët e nënë Hyrës

Për Tolin…

Bota u bë epruvetë e mbushur

Ujëvarat e Mirushës

Shpërthyen në sytë

E Nënave të Anëdrinisë.

Peshohet lehtë universi

Në sytë e pastër

Të nënës,

Të gruas,

Të motrës.

E mban

Në shuplakë të dorës

Botën e madhe,

Botën e vogël.

U deshën edhe fjalë,

Kësaj here, jo për mall,

Po për të zbrazur

Dufin e hidhur me mal:

-Vogëlsia jote

Moj botë,

Një pikë uji

Në sytë e nënës,

Si i zuri gjithë këto

Tragjedi të mëdha?!

IPSO FACTO


Për dritësy

Merr pak diell nga Luciferri.

Për këngë

Merr pak vaj fëmije.

Për erëmim të mirë,

Nuhat erë foshnjeje të sapolindur.

Për dhimbje,

Dëgjo tik-taket e zemrës së një nëne.

Për mall dashurie,

Shihu në lotët-kristal të Ofelisë.

E pastaj....

Ç’të bëj, kur

Toka të lodhet nga kërkesat tona?

Pastaj, qiellin bëj

Shtrat të saj!


Akti i jetëvdekjes

Në pamundësi

T’i ndryshoja gjërat

Që na rrethonin;

T’i ndryshoja rrethanat

Që jetonim!

Ndryshoja vetveten,

Padashur egërsohesha,

Pa duar kacafytesha,

Pa zë ulërija,

Në të njëjtën kohë

Qajaqeshja!



Me duar nga qielli

lutesha...

Lutesha, jo të shpëtoja vetveten:

Lutesha të pushonte

Çmenduria mortore

Që gjymtonte gjymtyrët e mia

të copëluara.

Në Laokontin ngjanin

Dhimbjet ...

E çrrënjosur

Zvarritesha duke u pakësuar

Nga rrugëtimi i braktisjes,

Brenda aktit të jetëvdekjes!

Krijuesi i lirisë



Pashtriku, plis mbi kokën e Drinit,

T’u bë fron jete

Në një majë bote,

Kur u nise vëlla,

Me tri shkronja, uratë e artë,

Në cepkrahëror

E në strehëzën mbi ballë!



Kësaj here dole për gjah,

Gjahtar dhelprash,

Tok me shokë

T’ua këputësh bishtin e gjatë.

Atdheut i dhatë

Më shumë se dorë e krahë...

Pa iluzione

Besuat veç në zgjimin.

Ndryshuat rrethanat,

Madhështore na e bëtë historinë!

I ratë gjerë e gjatë,

Pa pikë e presë

Idiomës Shqipëri.



Sulmet shigjeta,

Për ty ishin pika shilarëse

Që binin mbi Drinin

Se nga majë e fronit

Ti ishe krijuesi i lirisë!

Stalaktit i njomë

1.

Gëzimin e hidhërimin

S’mund t’i përpij,

T’i fsheh,

Më mbesin në fyt.

Shihem si në pasqyrë,

I shfaq me gurrë lotësh;

Burime të pashterura

Në bebëza sysh.

Dëshirë kam e pata

Të jetoj shpirt fëmije.



Tejbartet,

lexohet,

preket,

ndjehet

Therja e dhimbshme

E kësaj gjinie;

Akoma e patharë

Në cepin e shamisë së kuqe

Të gjyshes sime

E në lulesat e mbira

Të përparëses së nënës.

U rimbollën në zemër...

Kështu të njoma, të freskëta

I përcolla në kurorë-zambakësh

Mbi varre për djemtë e parritur.

Fjongo karafilash të kuq

Mbi varre burrash të një fisi.

Luleloti i ngurtësuar në sy

Gjithëtragjedia ...

Mbi varre fëmijësh të Jasharajve

Do t’më mbetet stalaktit i patharë.

Maratonë e marrë

Nadja e hershme

Mëngjesin kishte lëpirë,

Si Marathonomaku,

Rendja të mbërrij.

Dihatja duke u penguar

Rrugës së gjatë...

Ndoshta mund t’më merrnin

Edhe për të marrë,

Ndjeja dashuri dhe mall,

Dy vjet pa u parë!



Brenda gjoksit tënd,

Fëmijëria ime jeton,

Gjurmët e hapave

Dhe belbëzimet e para,

Kurdoherë i dëgjoj,

Sa herë vij këtu.

Largësinë e frikshme

Krijova për ty...

Edhe tani

Kur ec udhës së shkurtër,

të përbaltur,

Nuk shoh vrima takash të holla

si dikur.

Si hije takoj ...

Fytyra të zbehta grash,

Të reja,

të veja

Me vel-nur,

Të parrëfyer...



Pak njerëz,

Më shumë dhimbje.

Erdha tek kulla ime

Për mua vatër e pafikur

Tjegullat e thyera të kulmit,

Rrafshuar për tokë ishin,

S’kishte gjurmë tjetër

Veç pragut të mbetur e gjakut!



Nuk flisja asnjë fjalë për be,

Shpirti hidhur buzëqeshte...

Përjetoja...

Në mënyrë të dhimbshme

Një dramë tragjike;

Personazhin në rolin e mosnjohjes

E luaja unë,

Në aksin e gjatë pikëllues

Brenda hierarkisë së kohës!.

Çmendurisht e pa zë

Desha të mallkoja,

Po nuk dija kë:

Fatin a urrejtjen?!

Heshtja prej varri

E gjithkundshme

Më detyroi,

Të ulesha mes baltës këmbëkryq,



Befas, imazhi i gjyshit m’u shfaq

Si dikur ulur pranë oxhakut

Në odën e burrave,

Në dorë mbante briskun-kalem,

Tek gdhendte emra...

Emrat e atyre që mungonin

E lirisë i duhen.

Jo vetëm të gjallët,

Por edhe të vdekurit!

Ata që dot s’po ktheheshin

T’i kërkonim...

T’i kërkojmë...

Si Telemaku Odisenë!!!

Zog pa flatra



Ç’të duhet liria

Zog pa flatra,

Me pasaportë

E pa dëshirë

Për lejekalim;

Të dalësh nga kafazi

Të jetosh

Në gjumëthellin amshim

Kur në sarkofag-kanunesh

Të ballsamoset liria.



Akoma trokon

Marramendshëm e flatracunguar

Mosvdekja je,

Mërmërin nëpër gjysmëgjumë!

GROTESKË SHEKUJSH


Pashë një skenë shëmtaqe

Unë, ti e spektatorë rrugësh

Sa ishim të gjithë...

Jo në Dyrrah, as në Butrint!

Eca, kalova sa ora

Mata hapin me kokë e jo me zemër.

Kafshova buzët pa fjalë

Nuk heshta se më pëlqente heshtja

As nuk heshta nga paaftësia

Që të nxjerr zë në çast.

Pashë dhe heshta

E keqja

Vetëm të keqen sjell

Tragjikomikja e modernizuar

E bishtshekullit të shkuar

Në pragshekullin e çapitur

U bënë bashkë.

PROFETE E MIRË


(Për një grua në Krushë...)


1.

Të ecësh pa harruar asgjë...

Më dëgjo tek të flas

Si përherë lehtas e me mall

Nga dashuria të flas e këlthas

Të ecësh pa harruar...

Të kaluarën e pasigurive.

Të urdhëroj hapat i shpejto

Tash e tutje bëhu profete E MIRË,

T'i shmangesh jetës mos kërko.

Fëmijët, t'i lashë shkëlqim

Që jetën ta ndriçojnë.

Udhëve të shkretuara në fshat

Të sjellin brohori.

Të m'i ruash fëmijët

Ata janë flamur i ushtrisë tokësore.

Krenarinë t'ua rritësh lart

Me ta bëje fshatin të gjallë

Zgjidh hallet :

Qani e këndoni bashkë.

Unë do të shikoj nga kupa kristalore

Dhembjen e mungesës

Do ta ndjejmë të dy

Edhe pa gjetjen e eshtrave të mi.

3.

Do të shpresosh,

Në çdo çast se do të vij,

Do të vazhdosh të jetosh duke ndihmuar

Do të durosh mal me mall e fjalë.

Qetësi në shpirt s'do të ndjesh kurrmë

Do të vuash aq shumë

Sa që nuk do të kesh fuqi

Për të vrarë asnjëherë

Trupin tënd të dërrmuar,

Grua!


Prizren, 2003

MADHËSHTI MITIKE


Përfytyrim i portretizuar

Në buzëqeshjen enigmatike të Monalizës

Më ndjek pas.

Afrohem ngadalë

Të të fshij faqen e mermertë

Mes çerpikësh drojtës

Të të kap lotin ujëvarë

Ta shuaj etjen përvëluese që kall.

Me shikimin që prek

Çdo fëmijë të saj

Trazon madhështinë e shpirtit

Tek ledhaton me dorën përkëdhelëse

Plagën e padukshme.

LOTOFAGË...


Natës ia ngulfata fytin

E shtrydha duke e shtrënguar;

Sytë zgurdull ia nxora

Derisa pikoi dritën

Ditën.

Ia vodha...

E mora si gëzofin në krah

Hej... , të bredh dikah...

Pastaj, harruam edhe nga jemi

U bëmë Lotofagë

Duke zbarkuar në porte

Fluturuese

Notuar në mole

Notuese

Me terrin e shpuar në sy

Ta vrasim verbërinë.

U lindëm e u rilindëm

Qamë shumë

Qeshëm rrallë

Pa dalluar terrëdritën.

LUTJE OGURMBARË


Rri pranë meje

E tillë siç je

Për të mos ndryshuar kurrë

E bukur e thjeshtë

Me madhështinë e të bukurës së dheut

Në këtë gërmajë të humnershme.

Fortafolëse e pathënëshme

Me magjinë e zërit

Në boshësinë e të gjallëve

Mes fjalësh pa vend e mend

Ti më je rreze shprese në jetë

Për të tejçuar ogur të mbarë.

Qëndro me mua

Të të prekë urtësinë e engjëllit në sup

Lehtësinë e fluturës në krah

Kur dua të fluturoj

Nëpër galaksi trup e tërthor.

Deri në fund të këtij ferri

Rri me mua

Për të bërë parajsën e premtuar

Mos ik, mos më vrit

Padorase që vret a tremb kurrkënd!


Prizren, 1999

FALEM PËR TY...


Frymoj për ty në jetë

E në përjetësi

Të ruaj ty dashuri

Si një thesar i fshehur thellë

Veç në mua.

Falem për ty:

Në Delf, Dodonë e Panteon…

Si një besimtare

Për tempullin e shenjtë!


Prizren, 1988