Shteti
Pikėt
Titulli Preferuar
nga Moza 1/4/2009, 15:05Aleksandri III, (356-323 para Krishtit), mbreti i Maqedonisė, pas pushtimit tė Greqisė nga babai i tij, Filipi II, e shndėrroi atė nė perandori duke u zgjeruar nga Ballkani nė lumin Nil dhe nė Himalaje, duke gjunjėzuar me dhjetėra miliona njerėzish pėrgjatė rrugės. Ashtu si Napoleoni, Aleksandri ishte disi i shkurtėr, biond dhe njė ēehre tė kuqėrremtė dhe sipas historianėve, ishte njė sy tė zi si nata dhe njė tjetėr blu si qielli. 1. Ėshtė stėrvitur nė filozofi nga Aristoteli. Sa prej liderėve tė historisė pohojnė se kanė pasur tutor njė prej filozofėve mė tė mėdhenj? Prej tė gjithė intelektualėve prestigjiozė tė Akademisė sė Athinės, babai i Aleksandrit zgjodhi Aristotelin 384-322 para Krishtit si instruktorin e djalit 13-vjeēar. Aristotelit, i cili kishte qenė student i Platonit, iu ofrua njė shumė e mirė pėr tė lėvizur nė qytetin e Miezas, thellė nė Maqedoni. Nė tempullin e Nimfit ai mėsoi gjeografi, zoologji, politikė dhe mjekėsi.
2. I vuri emrin kalit Bucefalus. Filipi bleu njė kalė me emrin Bucefalus pėr 13 talenta (1 talent=27 kg ar), por kafsha e inatosur kishte frikė dhe nga hija e vet. Aleksandri vuri bast me tė atin se do tė hipte mbi kalin e rrezikshėm. Ai e ktheu Bucefalusin drejt diellit, nė mėnyrė qė hija t'i binte prapa dhe u ngjit mbi tė. Atėherė babai i tha: "Biri im, duhet tė gjesh njė mbretėri po aq tė madhe sa ambiciet e tua. Maqedonia ėshtė e vogėl pėr ty". Kali i mbeti besnik deri nė vdekje, nė Pakistanin e tanishėm.
3. E mori fronin e babait pa mėshirė. Babai i Aleksandrit u godit me thikė nga truprojat nė vitin 336 para Krishtit, nė njė banket dasme. Disa mendojnė se Aleksandri fshihej pas vrasjes, madje detyroi Olimpian tė vrasė beben e Filipit nga gruaja e fundit. Aleksandri shiti si skllevėr 30 mijė banorė.
4. Perfeksionoi stilin ushtarak maqedonas, falangėn. I zhvilluar nga Filipi, falanga ishte njė formacion i ngushtė ushtarėsh, qė me taktikėn e tyre ishin tė pathyeshėm.
5. Kaloi ngushticėn Hellespont. Pasi solidifikoi sundimin nė Maqedoni dhe Greqi, Aleksandri hodhi vėshtrimin nga Azia dhe Perandoria Perse, qė drejtohej nga Darius III. Me 60 anije, ai kali Hellespont-in, njė ngushticė qė ndan Evropėn me Azinė, qė tani quhet Dadanelles, nė vitin 334 para Krishtit. Kur zbriti nė breg, nguli shpatėn nė rėrė dhe i deklaroi ato toka tė tijat. Vizita e parė ishte pėr turizėm, nė Trojė, pasi mbante nėn jastėk Iliadėn e Homerit.
6. Zgjidhi nyjėn Gordion. Sipas legjendės, Phrygian-ėt, qė jetonin nė Turqinė qendrore tė sotme, ishin thėnė nga orakulli tė bėnin mbret njeriun e parė qė do tė shkonte nė qytet me njė qerre. Siē e donte fati, ky burrė ishte Gordius, njė fshatar i varfėr. Pas kurorėzimit, Gordiusi ia dedikoi qerren Zeusit dhe e lidhi nė njė shtyllė jashtė tempullit me lėvore thane qė forcohej me kohėn. Thuhej qė kushdo qė zgjidhte nyjėn do tė pushtonte Azinė. Aleksandrit nuk e la t'i shpėtonte njė mundėsi e tillė, por nė pamundėsi ta zgjidhte, e preu me shpatė nga inati. Qė prej asaj ditė, nyja Gordon ėshtė sinonim i njė problemi tė vėshtirė qė kėrkon njė zgjidhje origjinale.
7. Thjesht hyjnor, biri i deklaruar i pėrėndive. Pasi mundi persianėt nė betejėn e Isusit, Aleksandri vendosi tė hyjė nė Egjipt, qė ishte nėn sundimin pers prej 200 vitesh. Egjiptianėt i urrenin persianėt pėr taksat e rėnda dhe jotelarancėn fetare. Ata e vajosėn me kėnaqėsi Aleksandrin si faraon, duke nxitur njė shkėmbim kulturor mes Greqisė dhe Egjiptit qė zgjati 3 qind vjet. Nė tempullin e Zeusit nė Egjipt, priftėrinjtė i thanė se ishte djali i Zeusit, gjė tė cilėn pavarėsisht nė e besonte apo jo, e pėrdori pėr avantazhin e tij.
8. Themeloi Aleksandrinė. Pėrveē ngritjes sė qyteteve, Aleksandri themeloi 20 tė reja, duke i vėnė emrin e tij. Mė jetėgjata ėshtė Aleksandria nė bregun e deltės sė Nilit.
9. Mposhti persianėt. Prej mė pak se njė viti nė Egjipt, Aleksandri vendosi tė ndjekė perandorin pers, Darius III. Me njė ushtri prej 47 mijė forcash pėrballė 200 mijė ushtarėve tė Dariusit, Aleksandri ndau forcat perse. Dariusi shpėtoi me kalė, por u vra mė vonė nga njė prej burrave tė tij.
10. E zgjeroi perandorinė nė Indi. Vizioni i tij nė Azi pėrfundoi nė pjesėn tjetėr tė Indisė. Duke dashur tė pushtojė kontinentin, ai i bindi ushtarėt tė marshonin nė lindje. Malet i lodhėn burrat e tij. Shpejt e kuptoi se Azia ishte mė e madhe nga ē'e kish imagjinuar. Atėherė mblodhi ushtrinė e tij dhe u kthye, por nga njė tjetėr rrugė dhe ky ishte gabimi i Aleksandrit. 15 mijė burra vdiqėn nga uria dhe nxehtėsia nė shkretėtirėn Gedrosan, mė shumė nga ē'humbi nė betejė. Udhėtimi bėri tė vetėn dhe nė shėndetin e Aleksandrit. Nė njė banket nė Babiloni, ai piu shumė dhe u sėmur, me siguri pėr shkak tė malaries. Vdiq disa ditė mė vonė nė moshėn 33-vjeēare.
2. I vuri emrin kalit Bucefalus. Filipi bleu njė kalė me emrin Bucefalus pėr 13 talenta (1 talent=27 kg ar), por kafsha e inatosur kishte frikė dhe nga hija e vet. Aleksandri vuri bast me tė atin se do tė hipte mbi kalin e rrezikshėm. Ai e ktheu Bucefalusin drejt diellit, nė mėnyrė qė hija t'i binte prapa dhe u ngjit mbi tė. Atėherė babai i tha: "Biri im, duhet tė gjesh njė mbretėri po aq tė madhe sa ambiciet e tua. Maqedonia ėshtė e vogėl pėr ty". Kali i mbeti besnik deri nė vdekje, nė Pakistanin e tanishėm.
3. E mori fronin e babait pa mėshirė. Babai i Aleksandrit u godit me thikė nga truprojat nė vitin 336 para Krishtit, nė njė banket dasme. Disa mendojnė se Aleksandri fshihej pas vrasjes, madje detyroi Olimpian tė vrasė beben e Filipit nga gruaja e fundit. Aleksandri shiti si skllevėr 30 mijė banorė.
4. Perfeksionoi stilin ushtarak maqedonas, falangėn. I zhvilluar nga Filipi, falanga ishte njė formacion i ngushtė ushtarėsh, qė me taktikėn e tyre ishin tė pathyeshėm.
5. Kaloi ngushticėn Hellespont. Pasi solidifikoi sundimin nė Maqedoni dhe Greqi, Aleksandri hodhi vėshtrimin nga Azia dhe Perandoria Perse, qė drejtohej nga Darius III. Me 60 anije, ai kali Hellespont-in, njė ngushticė qė ndan Evropėn me Azinė, qė tani quhet Dadanelles, nė vitin 334 para Krishtit. Kur zbriti nė breg, nguli shpatėn nė rėrė dhe i deklaroi ato toka tė tijat. Vizita e parė ishte pėr turizėm, nė Trojė, pasi mbante nėn jastėk Iliadėn e Homerit.
6. Zgjidhi nyjėn Gordion. Sipas legjendės, Phrygian-ėt, qė jetonin nė Turqinė qendrore tė sotme, ishin thėnė nga orakulli tė bėnin mbret njeriun e parė qė do tė shkonte nė qytet me njė qerre. Siē e donte fati, ky burrė ishte Gordius, njė fshatar i varfėr. Pas kurorėzimit, Gordiusi ia dedikoi qerren Zeusit dhe e lidhi nė njė shtyllė jashtė tempullit me lėvore thane qė forcohej me kohėn. Thuhej qė kushdo qė zgjidhte nyjėn do tė pushtonte Azinė. Aleksandrit nuk e la t'i shpėtonte njė mundėsi e tillė, por nė pamundėsi ta zgjidhte, e preu me shpatė nga inati. Qė prej asaj ditė, nyja Gordon ėshtė sinonim i njė problemi tė vėshtirė qė kėrkon njė zgjidhje origjinale.
7. Thjesht hyjnor, biri i deklaruar i pėrėndive. Pasi mundi persianėt nė betejėn e Isusit, Aleksandri vendosi tė hyjė nė Egjipt, qė ishte nėn sundimin pers prej 200 vitesh. Egjiptianėt i urrenin persianėt pėr taksat e rėnda dhe jotelarancėn fetare. Ata e vajosėn me kėnaqėsi Aleksandrin si faraon, duke nxitur njė shkėmbim kulturor mes Greqisė dhe Egjiptit qė zgjati 3 qind vjet. Nė tempullin e Zeusit nė Egjipt, priftėrinjtė i thanė se ishte djali i Zeusit, gjė tė cilėn pavarėsisht nė e besonte apo jo, e pėrdori pėr avantazhin e tij.
8. Themeloi Aleksandrinė. Pėrveē ngritjes sė qyteteve, Aleksandri themeloi 20 tė reja, duke i vėnė emrin e tij. Mė jetėgjata ėshtė Aleksandria nė bregun e deltės sė Nilit.
9. Mposhti persianėt. Prej mė pak se njė viti nė Egjipt, Aleksandri vendosi tė ndjekė perandorin pers, Darius III. Me njė ushtri prej 47 mijė forcash pėrballė 200 mijė ushtarėve tė Dariusit, Aleksandri ndau forcat perse. Dariusi shpėtoi me kalė, por u vra mė vonė nga njė prej burrave tė tij.
10. E zgjeroi perandorinė nė Indi. Vizioni i tij nė Azi pėrfundoi nė pjesėn tjetėr tė Indisė. Duke dashur tė pushtojė kontinentin, ai i bindi ushtarėt tė marshonin nė lindje. Malet i lodhėn burrat e tij. Shpejt e kuptoi se Azia ishte mė e madhe nga ē'e kish imagjinuar. Atėherė mblodhi ushtrinė e tij dhe u kthye, por nga njė tjetėr rrugė dhe ky ishte gabimi i Aleksandrit. 15 mijė burra vdiqėn nga uria dhe nxehtėsia nė shkretėtirėn Gedrosan, mė shumė nga ē'humbi nė betejė. Udhėtimi bėri tė vetėn dhe nė shėndetin e Aleksandrit. Nė njė banket nė Babiloni, ai piu shumė dhe u sėmur, me siguri pėr shkak tė malaries. Vdiq disa ditė mė vonė nė moshėn 33-vjeēare.
