Njė studimi i fundit e lidh kėtė me fluksin hormonal qė bombardon gratė gjatė kėsaj periudhe.
Shtatzėnia mbetet njė nga periudhat mė tė bukura, por njėkohėsisht mė tė mistershme dhe tė padepėrtueshme nė mėnyrė tė plotė nga ana e shkencės apo psikologjisė nė jetėn e njė femre.
Pėrveē atyre gjėrave qė janė tė provuar shkencėrisht tashmė dhe nga pėrvoja e gjatė e njerėzimit mbi periudhėn ne shtatzėnisė, si p.sh, shmangia e alkoolit, duhanit apo substancave tė tjera gjatė kohės kur pritet tė vijė njė fėmijė nė jetė, tė cilat mund tė ndikojnė negativisht nė zhvillimin e fetusit apo problemet qė kanė tė bėjnė me hormonet, tė cilat shpesh ndikojnė nė lėkundjet e humorit tė nėnės, ajo qė mbetet mė e padepėrtueshme ende dhe njė sfidė pėr shkencėn ka tė bėjė me reagimin dhe gjendjen e trurit tė nėnės gjatė shtatzėnisė.
Njė pėrpjekje pėr tė bėrė transparencė nė kėtė pikė dhe pėr ta zbardhur disi enigmėn vjen nga njė studimi i publikuar nė Current Directions in Psychological Science, sipas tė cilit, pėrtej ndryshimeve tė shpeshta tė humorit dhe atyre hormonale, shtatzėnia ndikon pozitivisht nė trurin e femrave. Eksperimentet e para, tė cilat janė ndėrmarrė paraprakisht te kavjet, kanė treguar se njė nga gjėrat pozitive tė periudhės sė shtatzėnisė ėshtė se ndikon nė rritjen e funksionalitetit tė neuroneve tė nuhatjes, dhe gjėja mė interesante ėshtė se kėto ndryshime vazhdojnė tė kenė ndikimin e tyre prapaveprues edhe pas lindjes.
Tek kavjet qė iu nėnshtruan eksperimentit, shtatzėnitė e shumta kanė sjellė ndryshime po kaq tė shumta nė numėr, duke pėrftuar pothuajse njė metamorfozė tė femrės. Sipas studiuesve, nuk mund tė thuhet me siguri nėse tė plotė e njėjta gjė ndodh edhe me gratė, kjo mbetet ende njė mister. Njerėzit janė tė ndryshėm nga minjtė (tek tė cilėt u realizua eksperimenti), por mundėsitė janė vėrtetė tė shumta qė shtatzėnia tė mund tė ndryshojė funksionet e trurit me efekte prapavepruese pozitive tek femrat. Fluksi hormonal qė pushton trupin e grave shtatzėna, nė fakt ėshtė shumė mė i madh se gjatė periudhės sė adoleshencės.
Dhe ashtu si hormonet ndikojnė nė psikikėn e njeriut nė kėtė fazė kaq tė rėndėsishėm tė zhvillimit tė tij , e njėjta gjė ndodh edhe gjatė shtatzėnisė, thonė studiuesit. Sipas psikologėve, shtatzėnia ėshtė njė periudhė psikologjikisht komplekse dhe pjellore pėr gratė. Pėrveē pėrjashtimeve tė rralla, niveli i hormoneve tipike tė kėsaj faze tė jetės ndikojnė nė modifikimin e humorit dhe mendjes sė atyre qė e pėrjetojnė kėtė periudhė.
Pra, pėrveē rasteve kur kemi tė bėjmė me ērregullime depresive apo sėmundje, faza kur njė femėr ėshtė duke pritur tė vijė nė jetė fėmija i saj, mund tė jetė njė kohė shumė e mirė pėr tė. Aq e vėrtetė ėshtė kjo saqė disa e quajnė "muaj mjalti", pavarėsisht nga lodhja fiziologjike qė ndodh nė mėnyrė krejt tė natyrshme. /ikub/