Kėshillat shkencore se pėr ēka janė tė mira dhe tė kėqija ushqimet duket qė ndryshojnė rregullisht si specialiteti ditor nė njė restorant lokal. Vetėm para disa javėsh, ekspertėt britanikė i kanė shpallur vezėt si ushqim perfekt.
Pastaj kėtė javė hulumtuesit kanadezė kanė pohuar qė janė tė kėqija pėr zemrėn tuaj njėjtė si cigaret, sepse e verdha e vezėve i mbush arteret me llum.
Nė vazhdim ju tregojmė se sa shpesh ndryshojnė kėshillat e ushqimit pėr tė mirė dhe tė keq.
Ndėrkohė, nutricionistja Amanda Ursell tha se Gjithmonė njė moment dėgjojmė qė diēka ėshtė e mirė pėr ne dhe e keqe momentin tjetėr. Nuk do tė isha brengosur shumė sa u pėrket vezėve.
Vezėt
1990: Shefat e shėndetit paralajmėrojnė pėr kolesterinėn e lartė tė vezėve dhe konsumi mesatar bie nė dy ose tre nė javė.
2009: Hiqet kėshilla pėr tė limituar vezėt, pasi qė ekspertėt zbulojnė qė kolesterina ka krejt pak efekt nė nivelet e zakonshme tė veta njerėzve.
2012: Ngrėnia e vetėm dy tė verdhėve tė vezėve ėshtė e keqe pėr zemrėn si pirja duhanit pasi qė bllokon arteret, thanė shkencėtarėt kanadezė.
Ēokollata e zezė
2011: Hulumtuesit shkencor nė New York thonė qė ēokollata e zezė pėrmban antioksidantė qė luftojnė kancerin dhe mbron sistemin kardiovaskular.
2012: Ata qė e hanė atė disa herė nė javė janė mė tė dobėt se ata qė e hanė rrallė, zbulon studimi amerikan, nė muajin mars.
2012: Njė hulumtim evropian rrit shqetėsimet pėr kaloritė dhe yndyrat e ēokollatės, duke thėnė qė i kontribuojnė epidemisė sė trashjes.
Salsiēet
2011: Niveli i kripės nė salsiēe mund tė shkaktojė tensionin e lartė tė gjakut, sėmundjet e zemrės dhe sulmet nė tru, paralajmėrojnė hulumtuesit.
2012: Ngrėnia e njė salsiēeje ose tri fetave tė holla tė proshutės nė ditė mund tė rrisė rrezikun nga kanceri i pankreasit, thonė kėrkuesit shkencorė.
2012: Nė prill, njė ekspert tha qė yndyrat e ngopura tė salsiēeve janė tė shėndetshme nėse zgjidhni ato me tė paktėn 85 pėr qind mish.
Vera e kuqe
2001: Shkencėtarėt e Londrės thonė qė vera e kuqe mund tė mbrojė zemrėn pasi qė duket i ndihmon arteret tė qėndrojnė tė pabllokuara.
2011: Vera e kuqe mund tė ndihmojė stimulimin e rritjes sė bakterit tė shėndetshėm nė zorrė, sipas hulumtuesve nė SHBA.
2012: Vetėm njė gotė verė nė ditė rrit rrezikun nga kanceri i gjirit, deklaruan hulumtuesit nė Gjermani dhe Itali.
Buka e bardhė
1950-tat: Buka e bardhė ėshtė e mbushur me vitamina dhe minerale. Ka dyfish mė shumė kalcium se sa copat e bukės me miell tė papėrpunuar.
2007: Shkencėtarėt e University of Virginia thonė qė buka e bardhė nuk do tju trashė dhe qė karbohidratet nuk janė armiku.
2012: Shkencėtarė e Harvardit thonė qė vetėm njė porcion nė ditė nė mėnyrė tė konsiderueshme mund tė rrisė rrezikun nga zhvillimi i diabetit tė tipit 2.
Mishi i kuq
2006: Mishi i kuq ėshtė lidhur me kancerin e gjirit te femrat mė tė moshuara, ndėrsa njė studim i vitit 2007 e lidh edhe me kancerin e zorrėve.
2010: Konsumimi i mishit tė kuq ėshtė i lidhur me rrezikun mė tė lartė tė sėmundjeve tė zemrės, sipas njė studimi tė US Nursess Health.
2011: Fermat moderne kanė reduktuar nivelet e yndyrave dhe jep nutrientė vitalė si hekuri, thotė British Nutrition Foundation.
Frutat arrore
1999: Frutat arrore rrisin rrezikun nga sulmi nė zemėr pėr shkak tė pėrbėrjes sė lartė tė yndyrave, zbulon njė studim i Iowa Womens Health.
2011: Bajamet kanė 20 pėr qind mė pak kalori sesa ėshtė besuar mė herėt, sipas njė hulumtimi amerikan.
2012: Ngrėnia e njė pakoje frutash arrore nė ditė nė mėnyrė kualititave mund tė pėrmirėsojė kualitetin e spermės dhe tė nxisė fertilitetin, thonė hulumtuesit amerikanė.
Rrushi
2008: Mostrat e marra prej supermarketeve nga Evropa zbulojnė qė rrushi ka nivele tė rrezikshme tė pesticideve.
2011: Ngrėnia e rrushit mund tė lehtėsojė sėmundjen e mėlēisė, sipas njė studimi tė kryer nga University of Queensland.
2012: Rrushi ėshtė i pasur me vitamina A, C, B6, folate dhe minerale, tė cilat ndihmojnė tė dukeni mė tė rinj, thanė ekspertėt britanikė.
Kafja
1980: Pėrhapet alarm pasi qė njė studim amerikan sugjeron qė kafja rrit rrezikun nga kanceri i pankreasit.
2007: Shqyrtimet e 66 testeve klinike konfirmojnė qė kafja NUK ėshtė kancerogjene. Faji bie tek duhani.
2012: Libri i ri Kafja ėshtė e mirė pėr ty, pohon qė kafja nė fakt mė tepėr ka gjasa tė parandalojė kancerin dhe ulė rrezikun nga sėmundja e zemrės.
Patatet
2002: Dieta e re Atkins me karbohidrate tė ulėta bėhet hit nė botė, duke pohuar qė reduktimi i ushqimeve si patatet ėshtė ēelėsi pėr humbjen e peshės.
2009: Patatet janė shumė tė pasura me vitaminėn B6, e cila ndihmon tė luftohet stresi, pohon njė studim evropian.
2011: Dy porcione patate nė ditė preferohet nė mikrovalė mund tė ulin tensionin e gjakut, zbulon njė studim amerikan. /ikub/