Shumė ndihen tė lodhur, tė tjerė nė depresion e disa tė tjerė akoma sėmuren nė mėnyrė tė pashpjegueshme dhe tė pėrsėritur. Atėherė, ēfarė duhet tė bėjmė pėr tė qenė nė formė njėlloj si nė verė? E rėndėsishme ėshtė tė ndjekim disa kėshilla tė thjeshta dhe praktike. Ja se ēfarė sugjerojnė mjekėt. Gjatė stinės sė vjeshtės ditėt shkurtohen nė mėnyrė progresive, temperatura ulet ndjeshėm, njerėzit janė mė tė predispozuar pėr tė kaluar mė shumė kohė nė vende tė mbyllura dhe tė ekspozohen gjithmonė e mė pak nė diell. Ekspozimi i gjatė ndaj dritės sė diellit vė nė lėvizje nė organizmin tonė, njė nga mekanizmat mė kompleksė tė lidhur me prodhimin e serotoninės, njė substancė e rėndėsishme qė kur prodhohet nė sasi tė mėdha, na bėn tė ndihemi energjikė, me humor tė mirė dhe tė ngrohtė. Ja pėrse nė stinėn e verės ėshtė mė e lehtė tė ndihesh mė nė formė. Ky ėshtė edhe shkaku qė nė stinėn e vjeshtės shumė tė tjerė ndihen tė lodhur, pa energji dhe humor pėr tė pėrballuar ditėn. Duke u reduktuar orėt e ekspozimit nė diell, reduktohet edhe prodhimi i serotoninės. Po flasim pėr tė famshmen SAD (Seasonal Affective Disorder), quajtur ndryshe depresioni sezonal.
Qetėsia
Melatonia dhe gjumi ėshtė njė tjetėr mekanizėm qė kontribuon nė ushqyerjen e depresionit sezonal. Gjatė ditėve tipike me shi tė vjeshtės, drita reduktohet ndjeshėm dhe truri ynė reagon duke prodhuar hormonin e qetėsisė dhe gjumit, melatoninėn. Kjo e fundit prodhohet nė sasi tė mėdha nėse jemi tė lodhur dhe kemi nevojė pėr tė fjetur e pėr tu ēlodhur. Problemi lind nė momentin qė pėr shkak tė punės dhe impenjimeve tė pėrditshme, nuk ėshtė e mundur tė flesh, por ke nevojė pėr vėmendje dhe dinamizėm. Nė kėtė kontekst ėshtė e thjeshtė tė ndihemi nervozė, pa humor dhe shumė tė lodhur. Depresioni sezonal ėshtė njė tjetėr problem qė shfaqet gjatė stinės sė vjeshtės. Xhinsengu ėshtė bima mė e njohur pėr efektet e saj pozitive dhe energjike. Kjo bimė ėshtė mė e preferuar pėr tu pėrdorur gjatė ndėrrimit tė stinėve, dhe vepron shumė shpejt duke na dhėnė forcė e na bėn tė ndihemi mirė. Momenti mė i mirė pėr ta pėrdorur ėshtė mėngjesi, por nėse ėshtė e nevojshme mund tė pėrdoret edhe nė drekė. Mirė ėshtė tė pihen njė deri nė tre gota nė ditė. Njė tjetėr bimė e domosdoshme nė vjeshtė ėshtė ajo qė njihet me emrin shkencor Grifonia, e cila ka nisur tė pėrdoret gjithmonė e mė shumė kėto vitet e fundit, duke parė efektet pozitive qė ka mbi humorin tonė. Nė tė vėrtetė, ajo ėshtė shumė e pasur me 5HTP, njė aminoacid qė trupi ynė arrin ta kthejė nė serotoninė. Ajo kėshillohet pėr tė gjithė ata qė ndihen nervozė, jo tė qetė dhe pa humor. Gjendet nė farmaci nė formėn e kapsulave. Doza e kėshilluar ėshtė njė kapsulė nė mėngjes dhe njė nė mbrėmje.
Mbrojtja
Vjeshta ėshtė edhe stina kur shumė njerėz fillojnė tė ndėrmarrin masat mbrojtėse para stinės sė ftohtė tė dimrit. Ulja e temperaturave shton mundėsitė pėr tu prekur nga infeksionet bakteriale dhe virale. Tė mbrohesh nė kėtė rast do tė thotė ta mbash organizmin dhe sistemin imunitar sa mė eficent, pėr tė qenė mė tė fortė dhe mė tė gatshėm pėr tu mbrojtur. Njė nga faktorėt qė mė shumė se tė tjerėt ul mbrojtjen natyrale tė organizmit ėshtė stresi, ku bėn pjesė si ai fizik, ashtu edhe ai emotiv. Shumė njerėz as qė e mendojnė se edhe njė stėrvitje e sforcuar mund tė provokojė stres nė organizėm dhe tė ulė sistemin imunitar. Pothuajse gjithė bota ėshtė dakord me faktin se sporti na ndihmon tė kemi njė shėndet mė tė mirė, por ėshtė vėrtetuar se ėshtė i nevojshėm njė aktivitet sportiv jo i sforcuar, si shėtitje, joga, not dhe kėrcim. Njė aktivitet i moderuar sportiv mund tė pėrmirėsojė qarkullim e gjakut, tonifikojė muskulin kardiak, ti japė mė shumė oksigjen organizmit dhe tė shkarkojė stresin motiv. Sigurisht, edhe njė ushqyerje jo korrekte dhe e pashėndetshme mund tė dobėsojė funksionin e sistemit imunitar. Ėshtė shumė e rėndėsishme tė dihet se njė ushqyerje e shėndetshme duhet tė pėrshtatet me stilin e jetesės, me llojin e punės qė bėjmė, moshėn dhe sezonin. Dihet qė nevojat ushqimore janė tė ndryshme nė periudha tė ndryshme tė jetės, ashtu siē janė tė ndryshme nė stinė tė ndryshme. Megjithatė, rregulli i pėrbashkėt ėshtė: shumė fruta, perime jeshile dhe ushqime tė freskėta. Me njė sistem korrekt ushqyerjeje dhe me njė administrim tė mirė tė stresit, do tė jeni vėrtet nė gjendje ta pėrballoni sa mė mirė stinėn e vjeshtės dhe dimrit.
Bashkė me gjethet bien edhe flokėt
Gjatė vjeshtės ėshtė vėnė re se kemi njė rėnie mė tė madhe tė flokut, krahasuar me muajt e tjerė tė vitit. Ky proces qė prek gjithė qeniet njerėzore, nė kėtė periudhė manifestohet edhe te gjitarėt qė kanė qime nė trup. Megjithatė, nė disa raste vihet re njė rėnie jashtė normave tė lejuara, ndaj ėshtė e nevojshme tė ndėrhyhet pėr ta parandaluar. Mjetet natyrale qė veprojnė shpejt, ushqejnė dhe mbrojnė flokun janė ato tė pasura me vitaminat e grupit B. Mė i mirė ėshtė meli, qė prej kohėsh pėrdoret kundėr rėnies sė flokėve. Kapsulat me pėrmbajtje tė tilla ėshtė mirė tė pihen 2 ose 3 herė nė ditė. Edhe shampot me tė njėjtin pėrbėrės mund tė pėrdoren pėr njė kohė tė pėrcaktuar nga mjeku.
Sot, dita e parė vjeshtės
Stina e vjeshtės ka hyrė dje nė hemisferėn tonė ekzaktėsisht nė orėn 23.18 sipas kohės sė Evropės Qendrore. Nė tė njėjtėn kohė, nė hemisferėn jugore ka filluar pranvera. Vjeshta do tė zgjasė 89 ditė, 20 orė dhe 29 minuta. Dita e parė e vjeshtės do tė zgjasė 12 orė e 11 minuta, ndėrsa nata 11 orė e 49 minuta. Dimri fillon mė 21 dhjetor. Sipas sinoptikanėve, tashmė dielli nė mėngjes lind njė minutė mė vonė se njė ditė mė parė dhe mbasditeve ai ulet gati dy minuta mė parė. Sipas pėrllogaritjeve, ēdo ditė dielli do tė jetė mbi horizont gati tre minuta mė pak.