Shumica e njerėzve, sidomos femrat, nė ditėt e sotme synojnė drejt njė mėngjesi sa mė tė lehtė dhe tė shėndetshėm, zakonisht me drithėra dhe lėng portokalli. Mbi tė gjitha, sepse ky lloj mėngjesi nuk ka yndyrėn e dėmshme pėr organizmin qė kanė disa ushqime tė tjera, dhe tė mban nė formė tė mirė trupore. Por ushqime tė tilla pėrmbajnė sasi tė caktuara sheqernash tė shtuara, tė cilat nėse tejkalohen nė masė, janė po aq tė dėmshme pėr organizmin tonė. Tė gjithė ne i dimė rreziqet e yndyrės sė tepėrt, kripės dhe shumė kalorive nė dietėn tonė, por profesionistė tė shėndetėsisė paralajmėrojnė se shumė prej nesh harrojnė tė marrin nė konsideratė se duhet moderuar edhe sasia e sheqerit qė marrim bashkė me ushqimet qė ne konsumojnė. Problemi, sipas ekspertėve, ėshtė se dietat tona tė pėrditshme janė tė mbushura me sasi tė shumta sheqeri tė shtuar nė mėnyrė artificiale, duke e ēuar nivelin e tij nė organizėm mė lart se limitet e rekomanduara ēka na vė nė rrezik pėr njė sėrė sėmundjesh, duke pėrfshirė diabetin dhe sėmundjet e zemrės.
Ekspertėt kanė zbuluar se sheqeri gjendet, ēuditėrisht, nė sasi tė mėdha edhe nė ushqime tė tilla si salcat dhe ushqimet e gatshme (fast-fud). Nė fakt, prania e tij ka gjasa tė jetė shumė e madhe nė dietėn tonė tė pėrditshme, shumė mė tepėr se ne arrijmė ta kuptojmė, sugjerojnė studiuesit. Ironikisht, ushqime tė cilat konsiderohen dhe rekomandohen si "tė shėndetshme, meqenėse pėrmbajnė yndyrna tė reduktuara nė sasi, nė fakt mund tė pėrmbajnė mė shumė sheqer. Heqja e yndyrės sė tepėrt nga ushqimet e pėrpunuara i bėn ato mė pak tėrheqėse pėr shije tona. Pėr pasojė, prodhuesit fusin pėrbėrės tė tjerė, duke pėrfshirė sheqer, pėr tė rikrijuar shije dhe cilėsi nė kėto ushqime, thonė studiuesit.
Ne vendosėm tė gjenim se sa sheqer pėrmbajnė ushqimet tona tė preferuara dhe pijet - duke pėrfshirė edhe ato qė shumė do ti konsideronin tė shėndetshme. Rezultatet ishin tronditėse! Udhėzime mjekėsore rekomandojnė se sasia e sheqernave tė shtuara - ato qė pėrdoren pėr tė ėmbėlsuar ushqime tė ndryshme, pije, shurupe dhe lėngje frutash - nuk duhet tė pėrbėjnė mė shumė se 10 pėr qind tė energjisė totale qė ne marrim nga ushqimi, qė ėshtė baras me 50 g sheqer nė ditė, ose dhjetė kube sheqeri pėr tė rriturit dhe adoleshentėt dhe nėntė pėr 5-10-vjeēarėt.
Por gjetjet tona tregojnė se vetėm njė shishe 500ml e Coca-Cola e tejkalon kėtė limit tė rekomanduar, - shprehen studiuesit. Edhe njė sallatė 'e shėndetshme' pėrmban dy kube sheqer nė pėrbėrjen e saj. Dhe nė tė njėjtėn mėnyrė dhe me tė njėjtin arsyetim mund tė vazhdohet me shumė ushqime tė tjera. Pra, nėse jeni duke e marrė sasinė mė tė madhe tė sheqerit tuaj nga kėto burime ushqimore, atėherė mund tė bėni pjesė tė dietės suaj ushqimore deri nė 18 kube sheqer ose 90 g ēdo ditė, qė ėshtė thuajse dyfishi i sasisė normale tė sheqerit qė duhet tė ketė nė organizėm pėr tė mundėsuar njė shėndet normal.
Mirėpo, sipas studiuesve, sheqernat e shtuar, zakonisht pėr tė pėrmirėsuar shijen e ushqimeve, kanė mė shumė gjasa pėr tė sjellė dėme nė organizėm, pasi duke qenė se janė tė shtuar artificialisht, nuk janė tė lidhur nė mėnyrė tė sigurt nė strukturėn e ushqimit, siē ndodh p.sh, nė rastin e frutave. Kėshtu qė, dėmet qė mund tė vijnė nga njė dietė e superngarkuar me sheqerna janė tė shumta dhe tė ndryshme. Pėrveē diabetit, qė ėshtė mė i zakonshėm nė kėto raste, ajo mund tė shkaktojė edhe kancer, pasi mendohet se glukoza, njė nga pėrbėrėsit kryesorė tė sheqerit tė shtuar nė ushqime tė ndryshme, rrit sasinė e insulinės, qė sipas studimeve nė disa raste tė caktuara sjell edhe zhvillimin e qelizave tumorale.(Shqip)