BOTASHQIPTAREFORUM

Would you like to react to this message? Create an account in a few clicks or log in to continue.

    Ushqimet qė duhet tė pėrdorni pėr tė luftuar diabetin!

    LePuRuShJa
    LePuRuShJa
    ♫ Stafi Administrues ♫
    ♫ Stafi Administrues ♫


    <b>Shteti</b> Shteti : Europė
    <b>Gjinia</b> Gjinia : Female
    <b>Antarėsimi</b> Antarėsimi : 11/09/2007
    <b>Nr i postimeve</b> Nr i postimeve : 122965
    <b>Pikėt</b> Pikėt : 260987
    <b>Votat</b> Votat : 311
    <b>Titulli Preferuar</b> Titulli Preferuar : E pėrse mos tė tė Dua?! - Kur diēka e vogėl nga Ti, sjell Ndjenja tė pafundme tek Unė!

    Buzqeshje Ushqimet qė duhet tė pėrdorni pėr tė luftuar diabetin!

    Mesazh nga LePuRuShJa 14/9/2012, 14:38

     Ushqimet qė duhet tė pėrdorni pėr tė luftuar diabetin! Images

    Nuk dihet ende se cili ėshtė numri i saktė i tė sėmurėve me diabet, por personat qė ankohen pėr shqetėsimet qė tė sjell kjo sėmundje shtohen ēdo ditė e mė shumė. Ndėrkohė qė nuk ka ende njė kurė tė pėr diabetin, doktorėt shprehen se mbajtja e njė diete tė rregullt, respektimi i saj nė ēdo detaj, ėshtė mėnyra mė e mirė pėr tė mbajtur nėn kontroll gjendjen. “Marrja parasysh e lėndėve tė pėrbėra natyrale, ėshtė njė alternativė qė mund tė evitojė deri diku rekomandimin e ilaēeve”, thotė Richard A. Andreson, drejtor i shkencės nė departamentin e Agrokulurės nė Beltseville. “Mesazhi qė po pėrpiqemi tė dėrgojmė, ėshtė se nuk duhet tė mbėshtetemi vetėm nė ilaēet qė mund tė ngadalėsojnė apo parandalojnė diabetin, duhet nė mėnyrėn mė maksimale qė tė pėrpiqemi tė ndryshojmė zakonet e tė ngrėnit”, shton ai.

    Ēfarė duhet tė konsumoni?

    1. Ēaj. Kimikatet e njohura si “fonifenol” tė gjetura nė jeshilen, tė zezėn, ngrenė aktivitetin e insulinės.

    2. Kanellė. Mė pak se gjysmė luge ēaji nė ditė rrit metabolizmin e sheqerit nė qelizat e shėndetshme.

    3. Hejdė. E pėrdorur tradicionalisht, hejda pėrmban pėrbėrės kimikė qė ulin nivelin e sheqerit nė gjak.

    4. Qershitė. Qershitė pėrmbajnė kimikate tė quajtura “antokinė” qė rrisin prodhimin e insulinės.

    5. Gujava. Ekstraktet e mollės sė gujavės ulin nivelin e sheqerit nė gjak.

    6. Kakao. Ul rezistencėn e insulinės.

    Karbohidratet dhe diabeti

    Karbohidratet janė njė nga tri miko-ushqyeset e gjetura nė ushqim, dy tė tjerat janė yndyrnat dhe proteinat. Karbohidratet mund tė jenė tė thjeshta dhe tė komplikuara. Karbohidratet e thjeshta, ose sheqernat, kanė emra tė ndryshme si fruktoza, laktoza dhe surkoza. Karbohidratet e thjeshta gjendjen nė qumėsht, fruta dhe, sigurisht, nė sheqer.

    Karbohidratet e ndėrlikuara janė niseshteja, tė cilat janė tė pėrbėra nga shumė pėrbėrje glukozash tė pėrziera, ku mund tė pėrmenden buka, ėmbėlsirat, makaronat. Saktėsisht rritja e sheqerit nė gjak ėshtė nė pėrpjesėtim tė drejtė me konsumimin e karbohidrateve. Disa drithėra dhe fruta pėrmbajnė fibra, tė cilat nė kėtė rast janė njė element shumė i rėndėsishėm, sepse sa mė shumė prezent tė jenė fibrat, aq mė pak e mundur ėshtė qė ushqimi tė prekė nivelin e sheqerit nė gjakun tuaj. Disa drithėra tė tjera janė lehtėsisht tė shndėrruara nė trupin tuaj nė sheqer. Mbi 90% e drithėrave tė thjeshta dhe disa niseshte janė pjesė e kėsaj kategorie dhe luajnė njė rol shumė shkatėrrues nė nivelin e sheqerit nė gjak. Si pėrfundim pėr njė ndjekje korrekte tė sėmundjes dhe pėr njė cilėsi tė mirė tė jetesės ėshtė tepėr e rekomandueshme drejtimi tek mjeku specialist, qė quhet endokrinolog. Ai ėshtė i detyruar tė informojė ēdo pacient rreth sėmundjes nė pėrgjithėsi, gjendjes se individit (pacientit) nė veēanti, komplikacioneve tė vetė sėmundjes, mjekimit dhe mėnyrės se jetesės. Fillimi i medikamenteve (ilaēeve), dozimi i tyre dhe kontrolli duhen bėrė patjetėr nga endokrinologu. Do tė ishte gabim fillimi i mjekimit nga njė mjek jo specialist.

    Kėshillat

    1-Pacientėt me diabet duhet tė kontrollojnė peshėn
    2-Duhet tė kufizojnė sheqernat e rafinuara
    3-Duhet tė rrisin sasinė e fibrės nė dietė
    4-Yndyrnat duhet tė jenė vajra me 1 lidhje dyfishe (si p.sh. vaji i ullirit).
    5-Duhet t’i shtojnė dietės sė tyre arra
    6-Efikase edhe bajamet

    Shenjat

    1-Dhimbje barku
    2-Frymėmarrje tė ngadalta e tė thella
    3-Prani e ketoneve nė gjak dhe nė urinė

    Ilaēet

    1-Tiazolidinedionet-veprimi ėshtė i menjėhershėm, por nė disa raste mendohet se ulin rezistencėn periferike ndaj insulinės.

    2-Glinidet-ky lloj bari shkakton sekretim tė shpejtė tė insulinės. Merren para buke dhe ndihmojnė nė kontrollin e glukozės postprandiale (pas ngrėnies).

    3-Akarboza- ėshtė frenues i alfa-glukozidazės intestinale qė ngadalėson ritmin e pėrthithjes tė glukozės nė gjak.

    Ndėrlikimet, 5 vjet pas shfaqjes sė sėmundjes

    Sipas specialistėve, mosha ndikon shumė nė shfaqjen e diabetit tė sheqerit. Diabeti tip 1 zė rreth 10 pėr qind tė tė sėmurėve me diabet sheqeri, ndėrsa diabeti tip 2 zė njė pėrqindje mė tė vogėl se i pari dhe ėshtė mė i shpeshtė se ai. Nė kuptimin e pėrgjithshėm mjekėsor, nuk trashėgohet diabeti si sėmundje, por ekziston predispozicioni pėr t’u sėmurur. Trashėgohen gjenet qė mbartin vetitė e organizmit, qoftė ato tė sėmura. Qė ky predispozicion qė trashėgohet tė bėhet diabet sheqeri, duhet qė tek njerėzit tė ndikojnė disa faktorė mjedisorė. Sipas tė dhėnave tė OBSH-sė, nė botė nė vitin 2025 do jenė rreth mbi 300 milionė diabetikė, ndėrkohė qė numėrohen rreth 170-180 milionė diabetikė. Aktualisht nė vendin tonė numri i diabetikėve ėshtė gjithmonė nė rritje dhe nga 0.7 dhe 0.8%, qė ka qenė nė shekullin e kaluar, ka arritur rreth nė 2-3 %.

    Sulfoniluret luftojnė sėmundjen

    Ky lloj ilaēi ka dalė nė qarkullim prej vitesh. Ėshtė mjekim nga goja. Ai bėn tė mundur stimulimin e pankreasit duke rritur nė kėtė mėnyrė sasinė e insulinės qė derdhet nė gjak. Kjo insulinė shtesė e detyron glukozėn tė hyjė nė muskuj me sforcim. Problemi me kėtė ilaē ėshtė se ato nuk e rrisin ndjeshmėrinė e organizmit ndaj insulinės, por ato rrisin thjesht sasinė e insulinės. Ky ky ilaē veēse sa rrit sasinė e insulinės nė gjak. Por disa diabetikė e kanė nivelin e insulinės shumė tė lartė edhe pa e marrė ilaēin. Nivel qė mund tė shkoje deri nė 5 herė mė tepėr se normalja. Procesi i rritjes sė insulinės nė gjak u shkakton shumė diabetikeve hipoglicemi (nivel i ulet sheqeri nė gjak) pėr kėtė arsye njė nga pasojat e ilaēit ėshtė se tė shtyn tė hash sa mė shumė. Disa diabetikė pėr shkak tė uljes sė nivelit tė sheqerit nė gjak kanė pasoja si marramendje, hutim deri nė humbje ndjenjash. Rezultati i hipoglicemisė ėshtė tė ushqyerit e tepruar ose e thėnė ndryshe mbi-ushqimin, qė ēon nė rritje tė peshės trupore.

    INSULINA – E REJA DHE E VJETRA

    Insulina ėshtė pėrdorur gjithnjė nė diabetin tipi1, nė njerėzit tė cilėt nuk prodhojnė dot insulinė. Ndėrsa nė diabetin tipi2 insulina pėrdoret si mundėsia e fundit e mbetur. Nė fakt rreth 29% e diabetikėve tė tipit 2 mjekohen me injeksione insulinė. Dihet se praktikisht diabeti tipi2 me anė tė dietės dhe ushtrimeve fizike nuk duhet tė arrijė nė kėtė pikė tė injeksionit tė insulinės. Pacienti qė ka arritur nė atė fazė qė duhet patjetėr injeksion insulinė edhe sikur ta kuptojė mė sė miri rėndėsinė e dietės dhe aktivitetit fizik tashmė nuk gjejnė dot forca nė personalitetin e tyre qė ta fillojnė luftėn nga e para. Ata ja lenė ēdo gjė nė dorė ilaēeve. Insulina e zbuluar mė 1922 vepron shpejt , brenda disa orėsh pasi ėshtė marrė. Insulina detyron mėlēinė tė ndalojė prodhimin e glukozės dhe tė fillojė pėrdorimin e saj, detyron muskujt tė thithin glukozėn . Ka shumė rėndėsi sasia dhe momenti i injektimit tė insulinės.

    Diabeti, ndėrlikon edhe organet e tjera

    Pėrveē ērregullimit tė sheqernave, nė diabet ērregullohen yndyrnat, kripėrat dhe ērregullohet metabolizmi i lėndėve. Kjo sėmundje jep ndėrlikime akute tė menjėhershme dhe ndėrlikime kronike qė zgjasin gjithė jetėn. Nė mėnyrė tė pėrgjithshme ndėrlikimet vijnė si pasojė e uljes apo e ngritjes sė sheqerit nė gjak, dhe kur kėto janė respektivisht tė menjėhershme, tė sėmurėt bien nė gjendje kome ose nė gjumė tė thellė. Por sėmundja e diabetit ndikon gjithashtu dhe prek arteriet e zemrės, nga ku mund tė shfaqen edhe infarkte, tė cilat janė sėmundje tepėr tė rrezikshme ose kur dėmtohen arteriet e kėmbės, shfaqet gangrena e kėmbės, kur dėmtohen arteriet e syrit, shfaqet njė ndėrlikim nga i cili sėmuren tė dy sytė edhe i sėmuri mund tė humbasė edhe shikimin, kur dėmtohen arteriet e veshkės, shfaqet njė dėmtim qė nė popull njihet me termin azotemia. Pėr kėtė unė do tė rekomandoja dietat diabetike si edhe disa ilaēe.. /ikub/

      Ora ėshtė 14/11/2024, 23:53