Pėr tė zbuluar vetitė e naringenit, emri i substancės, pėr kėtė janė mbledhur njė grup studiuesish nė Universitetin e Jerusalemit, nga Spitali i Pėrgjithshėm i Massachusetts, Shtetet e Bashkuara, i financuar nga Bashkimi Evropian nė kuadėr tė programit tė Shtatė.
Studimi
Shkencėtarėt kanė zbuluar se naringeni aktivizon njė familje tė vogėl tė proteinave tė quajtur receptorė bėrthamorė, tė cilat bėjnė qė nė mėlēi tė prishen acide yndyrore me sa duket duke imituar veprimin e drogave tė tilla si fenofibrate, njė antilipidico dhe rosigliatazone, njė agjent antidiabetik. Studiuesit janė tė vetėdijshėm se rezultatet e studimit duhet tė shtrihen tek pacientėt njerėzorė, por janė tė bindur se menjėherė sa tė konfirmohen kėto rezultate, naringeni, si njė shtesė diete, mund tė bėhet njė element kryesor nė trajtimin e hyperlipidemia, diabet tip 2 dhe ndoshta e sindromės metabolike. Ėshtė njė zbulim interesant, tha dr. Yaakov Nahmias nga Universiteti Hebraik dhe autor i lartė i kėtij neni. Ne kemi treguar mekanizmin me tė cilin naringeni arrin dy objektiva tė rėndėsishme tė drogės, e-PPAR alfa dhe gama-PPAR, dhe e treta blloqe, LXR-alfa. Ai shtoi se rezultatet janė tė ngjashme me ato tė detyruara nga periudha tė gjata tė agjėrimit.
Mėlēia ėshtė organi kryesor pėrgjegjės pėr rregullimin e niveleve tė karbohidrateve dhe yndyrės nė gjak. Pas njė vakti, gjaku ėshtė i pėrmbytur me sheqer qė shkaktojnė alfa LXR, duke rezultuar nė prodhimin e mėlēisė e acideve yndyrore tė cilat janė akumuluar nė afat tė gjatė. Gjatė agjėrimit, procesi ėshtė i kundėrt, acidet e ngopura janė lėshuar nga qelizat e yndyrės, aktivizimin e-alfa PPAR nė mėlēi dhe janė prishur mė pas poshtė nė ketone. Njė proces i ngjashėm qė pėrfshin gama PPAR, pėrmirėson ndjeshmėrinė e insulinės.
Procesi
Ky ėshtė njė proces i ngjashėm si ai i dietės Atkins (dietė e ulėt nė karbohidratet), pa shumė efekte anėsore, shpjegon dr. Martin L. Yarmush, drejtor i Qendrės pėr Inxhinieri nė Mjekėsisė nė MGH, njė nga autorėt e artikullit. Pėr disa kohė industria farmaceutike ėshtė duke kėrkuar pėr kundėrshtarėt e-alfa-PPAR PPAR dhe gama, tė tilla si naringenin, por zhvillimi i tyre ėshtė penguar nga problemet e sigurisė, thotė dr. Hahmias. Naringeni ėshtė njė shtesė e sigurt dietetike. Studimet tregojnė se ajo mund edhe tė mbrojė mėlēinė.
Shpenzimet
Zbulimi ėshtė veēanėrisht interesant pėr shkak tė kostove nė rritje lidhur me ērregullime metabolike si rezistenca e insulinės qė mund tė jenė pjesėrisht prej ushqimit tė stilit perėndimor. Sipas studiuesve, kėto sėmundje janė tė lidhura me shpenzimet mjekėsore dhe humbja e prodhimit tė vijnė nė njė total prej mbi 103.000.000.000 USD, ndėrsa American Heart Association (AHA) vlerėson se kujdesi kardiovaskular do tė tejkalojnė 395 miliardė euro kėtė vit.
Shpenzimet janė tė ngjashme nė Evropė. Fondacioni Britanik i Zemrės, pėr shembull, vlerėsohen sėmundjet koronare tė zemrės, njė komponent kryesor i sėmundjeve kardiovaskulare shpenzimeve tė sistemit shėndetėsor nė Mbretėrinė e Bashkuar rreth 3 miliardė euro nė vit dhe shpenzimet e tjera 7.1 miliardė euro ekonominė pėr ditėt e humbura, pėr shkak tė sėmundjes, vdekjes dhe kujdesit tė rralla tė njerėzve qė vuajnė nga ērregullime tė tilla.
Ilaēet
Medikamente apo shtesa tė cilat mund tė reduktojnė vartėsinė e insulinės dhe dyslipidemia, pra mund tė kenė njė ndikim tė madh mbi kostot e shėndetit dhe shėndetin publik. Pėrdorim tė mundshėm tė njė shtesė gjenden nė natyrė pėr tė rregulluar metabolizmin e lipoideve, ėshtė interesante,sepse ky nga-produkt i lėngut tė limonit nuk ėshtė toksik, ėshtė i lirė dhe ka treguar pronave anti-inflamator, pėrfundojnė studiuesit. Dr. Ian Frame, drejtor i Kėrkimeve pėr diabetin nė UK, paralajmėron se megjithėse kėto rezultate pėrbėjnė njė hap pėrpara nė kėrkim, tė ngrėnit sasi tė mėdha tė limonit nuk ėshtė njė kurė magjike pėr ata qė vuajnė nga diabeti.