Konsumi i frutave verore, sidomos e shalqirit dhe pjeshkės, duhet tė bėhet edhe pėr shkak tė vlerave ushqyese dhe kuruese qė ato kanė.
Nė studimet e fundit ėshtė vertetuar se pėr shalqirin, ėshtė njė ndėr frutat qė ka pėrqindjen mė tė lartė tė ujit, 93 pėr qind tė . I konsideruar si njė ndėr frutat mė tė freskėta shton arsyet e konsumit mė shumė gjatė kėsaj vere tė ngrohtė. Po kėshtu jo mė pak arsye ka edhe pjeshka, njė frutė qė pėrveēse furnizon trupin me energji, ndihmon organizmin nė tretjen e ushqimeve.
Shalqiri
Nga tė gjitha frutat, shalqiri e ka pėrqindjen mė tė lartė tė ujit, 93 pėr qind dhe njė vlerė tė ulėt tė energjisė, vetėm 20 kalori pėr njėqind gramė. Pėr shumė njerėz shalqiri ėshtė njė freskues ideal veror. Studimet e fundit tregojnė se ky fryt i shijshėm mund tė jetė edhe njė mjet i rėndėsishėm pėr uljen e presionit tė gjakut.
Mineralet dhe presioni i gjakut
Nėse keni tension tė lartė tė gjakut, mjekėt sė pari do tju kėshillojnė tė zvogėloni konsumimin e kripės. Sipas revistės Journal of Medical Association, konsumimi i zvogėluar i natriumit ka njė efekt tė kufizuar nė uljen e shtypjes sė lartė tė gjakut dhe njė efekt minimal te njerėzit me shtypje normale tė gjakut. Megjithatė, hulumtimet e fundit nė Shtetet e Bashkuara tė Amerikės zbulojnė se konsumimi i matur i natriumit tė kombinuar me konsumim tė shtuar tė kaliumit, kalciumit dhe magneziumit, minerale qė gjenden nė fruta, perime dhe produkte mė pak tė yndyrshme tė qumėshtit, i shėrben zvogėlimit tė shtypjes sė lartė tė gjakut mė shumė se vetėm kufizimi i konsumimit tė natriumit. Kėto katėr minerale: natriumi, kaliumi, kalciumi dhe magneziumi ndihmojnė nė rregullimin e shtypjes sė gjakut. Hulumtuesit nga Universiteti USDA nė Nevadė dhe Oklahoma, kanė bėrė njė hulumtim nė tė cilin tė anketuarve u ėshtė rritur niveli i argininės pėr 22 pėr qind, pasi kishin pirė lėng shalqiri pėr tri javė nė secilėn shujtė. Arginina ėshtė njė substancė e nevojshme pėr tė prodhuar monoksid tė natriumit, i cili ndikon nė zvogėlimin e koagulimit tė gjakut dhe mbron nga infarkti. Studimi ka pėrfshirė 23 vullnetarė, tė cilėt ēdo ditė kanė pirė 1560 gramė lėng nga shalqiri.
Pėrfitimet shtesė
Vetė emri i kėtij fruti nė anglisht (watermelon) tregon se nga ēka ėshtė i pėrbėrė. Nga tė gjitha llojet e frutave, shalqiri ka mė sė shumti pėrqindje tė ujit, 93 pėr qind dhe vlerė tė ultė energjetike, vetėm 20 kalori pėr 100 gramė. Shalqiri ėshtė njė diuretik i shkėlqyeshėm, sepse stimulon aktivitetin e veshkave dhe rrit prodhimin e urinės qė lehtėson zhdukjen e toksinave. Yndyra pothuajse nuk ka fare, por janė tė pasura me karrotenoide dhe likopene.
Pjeshka
Pjeshka simboli i jetėgjatėsisė dhe pavdekėsisė nė Kinė, ka origjinėn e vet nė kėtė vend ku ėshtė kultivuar pėr mė shumė se 5000 vjet. Ky frutė i ėmbėl ėshtė freskues, me pak kalori dhe i shėndetshėm. Ai ėshtė i pėrbėrė nga 90% ujė dhe mineraleve tė ndryshme ndėr tė cilat mė i bollshėm ėshtė kaliumi dhe mė pas, natriumi, hekuri, kalciumi dhe fosfori.
Konsumi
Tė hash njė pjeshkė nė ditė nėnkupton furnizimin e trupit me rreth 15% tė kėrkesave tė pėrditshme tė vitaminės C, e rėndėsishme pėr mbrojtjen nga infeksionet e ndryshme, thelbėsore pėr fortifikimin e eshtrave dhe absorbimin e hekurit nė gjak. Pėrveē kėsaj, njė marrje e duhur e vitaminės C zvogėlon rrezikun e kancerit sė paku 70%. Njė element tjetėr i rėndėsishėm ėshtė betakarrotene, e cila stimulon melaninėn qė favorizon nxirjen dhe ndihmon lėkurėn tė qėndrojė elastike dhe e re. Jo rastėsisht pjeshka pėrdoret gjerėsisht nė prodhimin e kremrave kozmetike dhe maskave tė fytyrės. Ndėr tė tjera pjeshka ka dhe vlera antioksiduese.
Elementėt
Ajo pasuron organizmin me minerale, stimulon lėngjet e stomakut dhe rregullon tensionin e gjakut pėr shkak tė pėrmbajtjes sė kaliumit dhe manganit. Ajo plotėson organizmin me mineralet e humbura nga djersa. Pjeshka ėshtė e pėrsosur si njė vakt i lehtė pas mėngjesit, pa shtuar sheqer, tretet lehtė dhe prandaj ėshtė e pėrshtatshme pėr ata qė kanė probleme me tretjen. Kėshillohet tė hahet larg vakteve, pasi pėrzierja e qumėshtit dhe karbohidrateve mund ti shkaktojė parehati zorrėve. Sė fundi, duhet tė jeni tė vetėdijshėm se nuk duhet tė pini shumė ujė pas ngrėnies sė kėtij fruti, sepse rrezikoni acidin cianidrik qė ndodhet nė pjeshkė.? Ikub